03-10-2008, Saat: 08:01 PM
Insan yaratilisi geregi gunduz calismakta ve yorulmakta; gece ise dinlenmek icin uyumaktadir. Bunyemiz gece uykusuna muhtactir. Kur'an'da Cenab-i Hak, "Uykunuzu dinlenme vakti kildik" (Nebe', 78/6-16) ayetiyle bu nimete ve bu beseri ihtiyaca isaret eder.
Gunde en az alti saat uyuyan bir insan, omrunun en az dortte birini uyku ile geciriyor demektir. Ki, kucuk bir rakam degildir. Genelde bizlerin de icinde bulundugu cogunluk 8-10 saat arasinda uyumaktayiz. 60 sene yasayan bir insan icin uykulu gecirdigi vakit yaklasik 22 senedir. Hayatimizda boylesine onemli bir yere sahip olan uykuya sunnet-i seniyye gozetilerek girilirse, uykumuza--insaallah--ibadet mahiyeti kazandirmamiz mumkun olacaktir.
Yatma esnasinda uymamiz tavsiye edilen sunnet-i seniyyeler: Yataga abdestli girmek, sag yani uzerine yatmak ve yatarken "euzu-besmele" cekerek dua okumaktir.
Bera' bin Azib (ra) bildirmistir: Peygamber Efendimiz (asm) buyurdu ki: "Yataga vardiginda once namaz abdesti gibi abdest al. Sonra sag tarafina uzan ve su duayi oku: "Allah'im, nefsimi Sana teslim ettim. Yuzumu Sana cevirdim. Isimi Sana biraktim. Sirtimi Sana dayadim. Senden hem rahmetini umuyorum, hem korkuyorum. Senden siginacagim ve kurtulus bulacagim yer, Senden baskasi degildir. Indirdigin kitabina inandim. Gonderdigin Peygamberine iman ettim." Eger o gece olecek olursan, Islam fitrati uzerine olmus olursun. Bu sozleri, yatarken soyledigin sozlerin sonuncusu kil."
Hazret-i Aise (ra) bildirmistir: Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (asm) her gece yataga girdigi zaman iki elini birlestirerek, "Kul huva'llahu Ehad", "Kul Euzu Birabbi'l-Felak" ve "Kul Euzu Birabbi'n-Nas" surelerini okur ve ellerine nefes verirdi. Sonra iki eliyle vucudundan yetistigi yerleri; basini, yuzunu, vucudunun onunu, arkasini sivazlar ve meshederdi. Bunu uc defa tekrarlardi."
Amr bin Hureys (ra) anlatmistir: Resulullah Efendimiz (asm) buyurdu ki: "Temiz ve abdestli olarak uyuyan kimse, gunduz nafile olarak oruc tutup, gece ibadet yapan kimse gibidir."
Ebu Hureyre (ra) bildirmistir: Resul-i Ekrem (asm) soyle buyurdu: "Sizden biriniz yatarken sag tarafi uzerine yatsin. Sonra su duayi okusun: "Rabb'im, isminle yanimi yere koydum, adinla kaldiracagim. Eger ruhumu alirsan, ona merhamet et. Eger almazsan, iyi kullarini muhafaza ettigin gibi muhafaza et."
Huzeyfe (ra) bildirmistir: Allah Resulu (asm) gece yatagina girdigi vakit sag elini yanaginin altina koyardi. Sonra su duayi okurdu: "Allah'im, isminle olurum, isminle dirilirim." Uyandigi vakit ise, "Hamd, bizi oldukten sonra dirilten Allah'a mahsustur. Son gidis de ancak O'nadir."
Yine Peygamber Efendimiz (asm) yatarken "Ayet'el-Kursi" okuyan kisi icin, Allah'in sabaha kadar bir muhafiz gorevlendirdigini, onu tehlikelerden emin kildigini ve ona seytanin yaklasamayacagini bildirmistir.
Goruldugu gibi, uykuya girerken okunan dualarin genelinde Allah'a siginma, olum ve dirilis temalari islenmistir. Cunku uyku, olumun kucuk kardesidir ve uyku halinde alip verdigimiz nefesler bilinc disidir. Bu dualardan her hangi birini veya bir kacini okudugumuzda, Allah'a siginmis oluruz.
Sag yanimiz uzerine yatmanin bir hikmetini ilk bakista soyle aciklamak mumkundur: Bilindigi gibi kalbimiz sol yanimizdadir. Sol yanimiz veya karnimiz uzerine yattigimiz zaman, uyku halinde kalbimize baski yapmaktan kendimizi koruyamayiz. Sikisan ve rahat calismasi engellenen kalbimiz ise bize uykuda rahat yuzu gostermez; kabuslar yasatir. Sabahleyin dinlenmis olarak degil, tam tersine yorgun olarak uyaniriz. Ve bu yorgunluk, gun boyu butun islerimizi, verimliligimizi, aktivitemizi, basarimizi ve is heyecanimizi engeller.
Ayrica, bilincimizle yasamadigimiz uyku dakikalarinda, rahat calismaktan ali koyulan kalbimizin "sekteye ve durmaya" daha yakin bir hal icine girdigini, bunun da sagligimizi tehdit ettigini unutmayalim.
Gunde en az alti saat uyuyan bir insan, omrunun en az dortte birini uyku ile geciriyor demektir. Ki, kucuk bir rakam degildir. Genelde bizlerin de icinde bulundugu cogunluk 8-10 saat arasinda uyumaktayiz. 60 sene yasayan bir insan icin uykulu gecirdigi vakit yaklasik 22 senedir. Hayatimizda boylesine onemli bir yere sahip olan uykuya sunnet-i seniyye gozetilerek girilirse, uykumuza--insaallah--ibadet mahiyeti kazandirmamiz mumkun olacaktir.
Yatma esnasinda uymamiz tavsiye edilen sunnet-i seniyyeler: Yataga abdestli girmek, sag yani uzerine yatmak ve yatarken "euzu-besmele" cekerek dua okumaktir.
Bera' bin Azib (ra) bildirmistir: Peygamber Efendimiz (asm) buyurdu ki: "Yataga vardiginda once namaz abdesti gibi abdest al. Sonra sag tarafina uzan ve su duayi oku: "Allah'im, nefsimi Sana teslim ettim. Yuzumu Sana cevirdim. Isimi Sana biraktim. Sirtimi Sana dayadim. Senden hem rahmetini umuyorum, hem korkuyorum. Senden siginacagim ve kurtulus bulacagim yer, Senden baskasi degildir. Indirdigin kitabina inandim. Gonderdigin Peygamberine iman ettim." Eger o gece olecek olursan, Islam fitrati uzerine olmus olursun. Bu sozleri, yatarken soyledigin sozlerin sonuncusu kil."
Hazret-i Aise (ra) bildirmistir: Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (asm) her gece yataga girdigi zaman iki elini birlestirerek, "Kul huva'llahu Ehad", "Kul Euzu Birabbi'l-Felak" ve "Kul Euzu Birabbi'n-Nas" surelerini okur ve ellerine nefes verirdi. Sonra iki eliyle vucudundan yetistigi yerleri; basini, yuzunu, vucudunun onunu, arkasini sivazlar ve meshederdi. Bunu uc defa tekrarlardi."
Amr bin Hureys (ra) anlatmistir: Resulullah Efendimiz (asm) buyurdu ki: "Temiz ve abdestli olarak uyuyan kimse, gunduz nafile olarak oruc tutup, gece ibadet yapan kimse gibidir."
Ebu Hureyre (ra) bildirmistir: Resul-i Ekrem (asm) soyle buyurdu: "Sizden biriniz yatarken sag tarafi uzerine yatsin. Sonra su duayi okusun: "Rabb'im, isminle yanimi yere koydum, adinla kaldiracagim. Eger ruhumu alirsan, ona merhamet et. Eger almazsan, iyi kullarini muhafaza ettigin gibi muhafaza et."
Huzeyfe (ra) bildirmistir: Allah Resulu (asm) gece yatagina girdigi vakit sag elini yanaginin altina koyardi. Sonra su duayi okurdu: "Allah'im, isminle olurum, isminle dirilirim." Uyandigi vakit ise, "Hamd, bizi oldukten sonra dirilten Allah'a mahsustur. Son gidis de ancak O'nadir."
Yine Peygamber Efendimiz (asm) yatarken "Ayet'el-Kursi" okuyan kisi icin, Allah'in sabaha kadar bir muhafiz gorevlendirdigini, onu tehlikelerden emin kildigini ve ona seytanin yaklasamayacagini bildirmistir.
Goruldugu gibi, uykuya girerken okunan dualarin genelinde Allah'a siginma, olum ve dirilis temalari islenmistir. Cunku uyku, olumun kucuk kardesidir ve uyku halinde alip verdigimiz nefesler bilinc disidir. Bu dualardan her hangi birini veya bir kacini okudugumuzda, Allah'a siginmis oluruz.
Yatarken Peygamber Efendimiz'in (asm) uyardigi tek davranis, yuzu koyun, yani karni uzeri yatmaktir.
Allah Resulu (asm) karni uzerine yatistan Allah'in razi olmadigini bildirmistir. Bunun disinda diger yatis bicimleri mubah bulunmaktadir. Ancak, necip milletimizde bir saygi alameti olarak, yatarken, zorunlu hallerin disinda, ayaklarin kibleye getirilmemesine ozen gosterilir. Bu icten gelen bir saygi ve hurmettir. Biz de saygi duyuyoruz.
Sag yanimiz uzerine yatmanin bir hikmetini ilk bakista soyle aciklamak mumkundur: Bilindigi gibi kalbimiz sol yanimizdadir. Sol yanimiz veya karnimiz uzerine yattigimiz zaman, uyku halinde kalbimize baski yapmaktan kendimizi koruyamayiz. Sikisan ve rahat calismasi engellenen kalbimiz ise bize uykuda rahat yuzu gostermez; kabuslar yasatir. Sabahleyin dinlenmis olarak degil, tam tersine yorgun olarak uyaniriz. Ve bu yorgunluk, gun boyu butun islerimizi, verimliligimizi, aktivitemizi, basarimizi ve is heyecanimizi engeller.
Ayrica, bilincimizle yasamadigimiz uyku dakikalarinda, rahat calismaktan ali koyulan kalbimizin "sekteye ve durmaya" daha yakin bir hal icine girdigini, bunun da sagligimizi tehdit ettigini unutmayalim.
Allah uykumuzu hayir etsin.
Amin!