10-01-2006, Saat: 03:00 PM
Uzmanlar, D?nya'n?n 1 derece daha ?s?nmas? halinde son 1 milyon y?l?n en ?st seviyesine ula?aca?? uyar?s?n? yap?yor.
Bilim insanlar?, D?nya’n?n son 30 y?lda 0.2 derece ?s?narak ve yery?z?nde y?ll?k ortalama s?cakl???n 16 santigrat derece’ye ??kt??? sonucuna vard?.
NEW YORK - Ara?t?rmay? y?r?ten Rutgers University uzman? Alan Robock ve NASA Goddard Enstit?s? uzman? James Hansen, k?resel s?cakl???n ?ng?r?ld??? gibi 1 santigrat derece daha artmas? halinde, son 1 milyon y?ldaki en ?st ?s? seviyesine ula??laca?? uyar?s?n? yap?yor. Robock, insan eliyle meydana gelen k?resel ?s?nman?n giderek daha tehlikeli ve geri d?n?lmez bir s?rece girdi?ini vurguluyor.
Rutgers ?niversitesi’nin ABD ?evre Koruma Dairesi ile ortakla?a y?r?tt??? ara?t?rma, insan eliyle ?retilen sera gazlar?n?n 50 y?ldaki a??r? ?s?nman?n ba?l?ca nedeni oldu?unu savunuyor. Fosil bazl? yak?tlar?n t?keetilmesiyle a???a ??kan karbon dioksit gibi gazlar, G?ne? ???nlar?n?n atmosferde hapsolmas?na neden oluyor. Atmosfere hapsolan G?ne? ???nlar?, bir serada oldu?u gibi yery?z?n?n fazladan ?s?nmas?na yol a??yor; bu olaya ‘sera etkisi’ deniyor.
BUSH’UN ?NKARI S?R?YOR
Bilim insanlar?, yery?z?n?n 1 derece ?s?naca??na dair uyar? niteli?inde bir?ok ara?t?rma yay?nlad?. Kyoto Protokol?, 2012’ye dek sera etkisine yol a?an gazlar?n sal?n?m?n?n 1990 seviyesine ?eekilmesini ?ng?r?yor. Ancak, ABD Ba?kan? George W. Bush, k?resel ?s?nman?n bilimsel olarak kan?tlanmad???n? iddia ederek, bu uluslararas? anla?maya imza atmaya yana?m?yor. Sera etkisine yol a?an gazlar?n y?zde 30’a yak?n?n? ABD sal?yor.
FARKLI B?R GEZEGEN OLACAK
Robock, 2000’li y?llar?n ilk 5 y?l?n?n son birka? bin y?l?n en s?cak d?nemi oldu?unu belirterek, “Buz ?a??’n?n bitiminde de D?nya bug?nk?ne yak?n derecede s?cakt?, ancak korkulan olur ve 2 veya 3 santigrat derece daha ?s?nmas? halinde, al??t???m?zdan farkl? bir gezegende ya??yor olaca??z” diyor. Ara?t?rma k?resel ?s?nman?n en ?ok kutba yak?n b?lgelerde hasara yol a?aca??n?, buzullar?n erimesine ve deniz seviyesinin y?kselmesine neden olaca??n? vurguluyor. D?nya’n?n bug?nk? kadar s?cak oldu?u, 3 milyon y?l ?nceki orta Pliosen ?a??nda da deniz seviyesi bug?nk?nden 25 metre y?ksekti.
HAYVANLAR KUZEYE KA?IYOR
G?ne? ???nlar?ndan en az etkilenen b?lgeler y?ksek platolar veya da? s?ralar? olacak, dolay?s?yla y?zbinlerce y?ld?r belli s?cakl?klarda ya?amaya al??m?? hayvanlar, mecburen y?ksek b?lgelere g?? edecek. Bilim insanlar?, yakla??k 1.700 ?e?it hayvan ve bitkinin, her 10 y?lda bir 6 kilometre kuzeye ak?n etti?ini vurguluyor. Ancak hayvanlar?n bu ka???? dahi k?resel ?s?nman?n yaratt??? s?cakl?k dalgas?n?n gerisinde kal?yor; zira son 30 y?lda, D?nya en s?cak d?nemini ya??yor.