09-15-2010, Saat: 12:01 AM
Bazı uzmanlar sağlığa zararlı olduğunu, diğerleriyse bulabileceğiniz en zengin besin maddesi olduğunu söylüyor.
Süt Yoksa Masum Değil mi?
Süt hakkındaki bütün iddiaları araştırdık
Dairy Education Board’a (Süt Ürünleri Eğitim Kurulu) göre “Süt ölümcül bir zehir”. Eğer bu kurulun www.notmilk.com adresli sitesini incelerseniz, sütün zararları hakkında düzinelerle makale okuyabilirsiniz. Örneğin iddialardan birine göre inek sütünde kansere neden olan hormonlar bulunuyor; fakat süt firmaları bu gerçeği bizlerden gizliyor. Bu yazıların hepsi de insanı, sütünü yudumlamadan önce bir kere daha düşünmeye zorluyor. Ancak bir beslenme uzmanı olarak birçok erkeğin sütsüz yaşayamadığını gördüm. Kimisi kas yapmak, kimisi de yağlarından kurtulmak için sütten yararlanıyor. Süt içmenin bir zararının dokunmayacağından emin olmak için süt hakkındaki bütün iddiaları gözden geçirdim. Araştırmaları derinlemesine incelerken bir yandan da süt tüketimini destekleyen kampanyalara da eleştirel bir gözle bakmaya çalıştım.
Süt gerçekten de yağ yakar mı?
Belki. Tenessee Üniversitesi araştırmacıları, 6 aylık bir çalışma sonucunda günde 3 porsiyon kalsiyumdan zengin süt ürünü tüketen aşırı kilolu insanların 1 ya da 2 porsiyon tüketenlere göre daha hızlı göbek yağı kaybettiklerini ortaya çıkardılar. Bu araştırmada ayrıca, süt yerine kalsiyum takviyesi almanın süt içmek kadar işe yaramadığını da öğrendiler. Nedeni mi? Çünkü kalsiyum, bedeninizin daha hızlı yağ yakmasını sağlasa da süt ürünlerinde bulunan aktif maddeler (mesela süt proteini gibi) fazladan bir yağ yaktırma etkisine sahip. Tabii ki kilo verme yolunda başarının anahtarının her şeyden önce bir beslenme programına uymakta yattığını unutmamalı. Eğer sütünüzü mideye kek ve kurabiyelerle birlikte indirecekseniz, göbeğinizi eritmesini hiç boşuna beklemeyin.
Süt kas yapar mı?
Kesinlikle. Aslında süt, gezegenimizdeki en iyi kas yapıcı besinlerden biridir. Sütteki proteinin yüzde 80’i whey, yüzde 20’si de kazeindir. Bunların ikisi de yüksek kaliteli proteinlerdir; ama özellikle whey, “hızlı protein” olarak bilinir. Çünkü bunlar süratle parçalanıp aminoasitlere dönüşür ve kan dolaşımına girer. Bu yüzden de egzersiz yaptıktan sonra almak için çok iyi bir proteindir. Öte yandan kazein de daha yavaş sindirilir. Yani, öğün araları ya da uyku gibi uzun süreçlerde vücudunuzun protein ihtiyacını düzenli olarak sağlamak için idealdir. Süt bu iki koşulu da yerine getirdiğinden büyük bir bardak içtiğinizde kas yapmak için gereken proteinlerin ideal birleşimini almış olursunuz.
İneklere hormon veriliyor. Bu sütü sağlıksız yapmaz mı?
Sütü damarınıza enjekte etmediğiniz sürece hayır. İşte işin gerçeği şu: Food and Drug Administration (Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu), 1993 yılında büyükbaş hayvanlarda rBGH hormonunun kullanılmasına onay verdi. Bunun sonucunda da ABD’li çiftçiler daha düşük maliyetle daha fazla süt elde etmeye başladılar. Tabi bundan süpermarketten daha ucuza süt almaya başlayan tüketiciler de kazançlı çıktı. Ancak bu karar çok fazla tartışmaya da sebep oldu. Çünkü rBGH, sütteki IGF (Insulin-like Growth Factor) hormonu oranının aşırı artmasına yol açıyordu. IGF, kanserle bağlantısı bilinen bir hormon. Ancak, ağız yoluyla alınan steroidlerin aksine, rBGH ve IGF’nin böyle bir etkisinin olması için damara enjekte edilmesi gerekiyor. Çünkü sindirim sistemi bu “protein” hormonlarını yok ediyor. Uzun lafın kısası, hormon verilmiş ineklerden elde edilmiş sütleri içmekle vücudunuza bu kimyasalların aktif formlarını geçirmiş olmuyorsunuz.
Ya antibiyotikler?
Kimse bilmiyor. Bazı bilim adamları antibiyotik verilmiş ineklerden elde edilen sütü içenlerde antibiyotiklere karşı direnç geliştiğini ve enfeksiyon sırasında antibiyotik aldıklarında ilacın etkisinin (faydasının) düştüğünü söylüyor. Ama bu etki şimdiye kadar kanıtlanabilmiş değil. Eğer yine de huzursuzsanız marketinizden hormonsuz, “organik” sütlerini alabilirsiniz.
Yağlı mı, yağsız mı?
Size kalmış. Hangisinin tadını seviyorsanız o. Aslında şimdiye kadar size hep yağsız süt içmeniz gerektiği söylenmiş olabilir. Ancak yapılan bilimsel araştırmaların çoğuna göre tam yağlı süt, kolesterol seviyenizi düzene sokuyor; bu konuda yağsız süt ise sadece çok az bir farkla daha başarılı. Tek bir istisnası var: Danimarkalı araştırmacıların geçenlerde yaptığı bir çalışmada tam yağlı sütten yana zengin bir beslenme rejimi uygulayan erkeklerin LDL (kötü) kolesterolünde hafif bir artış (altı puan) görüldü. Ancak bu çalışmaya denek olarak katılan erkeklerin günde 2 litre tam yağlı süt içtiklerinin altını çizmek gerekiyor. Ayrıca LDL kolesterol seviyesi çok az artmış olsa bile, kalp hastalığının işareti sayılan trigliserit seviyelerinde yüzde 22’lik bir düşüş olduğunu belirtelim. Uzun lafın kısası: İngiliz bilim adamlarının ortaya çıkardığına göre; ister yağsız, ister yüzde 2 yağlı, ister tam yağlı olsun, günde 2 ya da 3 bardak süt içmek kalp krizi ve inme riskini azaltıyor. Eğer zayıflamaya çalışıyorsanız az yağlı süt içmek fazladan birkaç kalori almamak için pratik bir seçim olabilir. Ancak kas yapmak istiyorsanız, tam yağlı süt en doğru seçim olacaktır. Texas Üniversitesi’nin Galveston’da bulunan tıp bölümündeki araştırmacılar, ağırlık çalıştıktan sonra tam yağlı süt içmenin kas proteini sentezini artırdığını buldular; hem de yağsız sütün yapabildiğinden 2,8 kat daha fazla.
Süt Yoksa Masum Değil mi?
Süt hakkındaki bütün iddiaları araştırdık
Dairy Education Board’a (Süt Ürünleri Eğitim Kurulu) göre “Süt ölümcül bir zehir”. Eğer bu kurulun www.notmilk.com adresli sitesini incelerseniz, sütün zararları hakkında düzinelerle makale okuyabilirsiniz. Örneğin iddialardan birine göre inek sütünde kansere neden olan hormonlar bulunuyor; fakat süt firmaları bu gerçeği bizlerden gizliyor. Bu yazıların hepsi de insanı, sütünü yudumlamadan önce bir kere daha düşünmeye zorluyor. Ancak bir beslenme uzmanı olarak birçok erkeğin sütsüz yaşayamadığını gördüm. Kimisi kas yapmak, kimisi de yağlarından kurtulmak için sütten yararlanıyor. Süt içmenin bir zararının dokunmayacağından emin olmak için süt hakkındaki bütün iddiaları gözden geçirdim. Araştırmaları derinlemesine incelerken bir yandan da süt tüketimini destekleyen kampanyalara da eleştirel bir gözle bakmaya çalıştım.
Süt gerçekten de yağ yakar mı?
Belki. Tenessee Üniversitesi araştırmacıları, 6 aylık bir çalışma sonucunda günde 3 porsiyon kalsiyumdan zengin süt ürünü tüketen aşırı kilolu insanların 1 ya da 2 porsiyon tüketenlere göre daha hızlı göbek yağı kaybettiklerini ortaya çıkardılar. Bu araştırmada ayrıca, süt yerine kalsiyum takviyesi almanın süt içmek kadar işe yaramadığını da öğrendiler. Nedeni mi? Çünkü kalsiyum, bedeninizin daha hızlı yağ yakmasını sağlasa da süt ürünlerinde bulunan aktif maddeler (mesela süt proteini gibi) fazladan bir yağ yaktırma etkisine sahip. Tabii ki kilo verme yolunda başarının anahtarının her şeyden önce bir beslenme programına uymakta yattığını unutmamalı. Eğer sütünüzü mideye kek ve kurabiyelerle birlikte indirecekseniz, göbeğinizi eritmesini hiç boşuna beklemeyin.
Süt kas yapar mı?
Kesinlikle. Aslında süt, gezegenimizdeki en iyi kas yapıcı besinlerden biridir. Sütteki proteinin yüzde 80’i whey, yüzde 20’si de kazeindir. Bunların ikisi de yüksek kaliteli proteinlerdir; ama özellikle whey, “hızlı protein” olarak bilinir. Çünkü bunlar süratle parçalanıp aminoasitlere dönüşür ve kan dolaşımına girer. Bu yüzden de egzersiz yaptıktan sonra almak için çok iyi bir proteindir. Öte yandan kazein de daha yavaş sindirilir. Yani, öğün araları ya da uyku gibi uzun süreçlerde vücudunuzun protein ihtiyacını düzenli olarak sağlamak için idealdir. Süt bu iki koşulu da yerine getirdiğinden büyük bir bardak içtiğinizde kas yapmak için gereken proteinlerin ideal birleşimini almış olursunuz.
İneklere hormon veriliyor. Bu sütü sağlıksız yapmaz mı?
Sütü damarınıza enjekte etmediğiniz sürece hayır. İşte işin gerçeği şu: Food and Drug Administration (Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu), 1993 yılında büyükbaş hayvanlarda rBGH hormonunun kullanılmasına onay verdi. Bunun sonucunda da ABD’li çiftçiler daha düşük maliyetle daha fazla süt elde etmeye başladılar. Tabi bundan süpermarketten daha ucuza süt almaya başlayan tüketiciler de kazançlı çıktı. Ancak bu karar çok fazla tartışmaya da sebep oldu. Çünkü rBGH, sütteki IGF (Insulin-like Growth Factor) hormonu oranının aşırı artmasına yol açıyordu. IGF, kanserle bağlantısı bilinen bir hormon. Ancak, ağız yoluyla alınan steroidlerin aksine, rBGH ve IGF’nin böyle bir etkisinin olması için damara enjekte edilmesi gerekiyor. Çünkü sindirim sistemi bu “protein” hormonlarını yok ediyor. Uzun lafın kısası, hormon verilmiş ineklerden elde edilmiş sütleri içmekle vücudunuza bu kimyasalların aktif formlarını geçirmiş olmuyorsunuz.
Ya antibiyotikler?
Kimse bilmiyor. Bazı bilim adamları antibiyotik verilmiş ineklerden elde edilen sütü içenlerde antibiyotiklere karşı direnç geliştiğini ve enfeksiyon sırasında antibiyotik aldıklarında ilacın etkisinin (faydasının) düştüğünü söylüyor. Ama bu etki şimdiye kadar kanıtlanabilmiş değil. Eğer yine de huzursuzsanız marketinizden hormonsuz, “organik” sütlerini alabilirsiniz.
Yağlı mı, yağsız mı?
Size kalmış. Hangisinin tadını seviyorsanız o. Aslında şimdiye kadar size hep yağsız süt içmeniz gerektiği söylenmiş olabilir. Ancak yapılan bilimsel araştırmaların çoğuna göre tam yağlı süt, kolesterol seviyenizi düzene sokuyor; bu konuda yağsız süt ise sadece çok az bir farkla daha başarılı. Tek bir istisnası var: Danimarkalı araştırmacıların geçenlerde yaptığı bir çalışmada tam yağlı sütten yana zengin bir beslenme rejimi uygulayan erkeklerin LDL (kötü) kolesterolünde hafif bir artış (altı puan) görüldü. Ancak bu çalışmaya denek olarak katılan erkeklerin günde 2 litre tam yağlı süt içtiklerinin altını çizmek gerekiyor. Ayrıca LDL kolesterol seviyesi çok az artmış olsa bile, kalp hastalığının işareti sayılan trigliserit seviyelerinde yüzde 22’lik bir düşüş olduğunu belirtelim. Uzun lafın kısası: İngiliz bilim adamlarının ortaya çıkardığına göre; ister yağsız, ister yüzde 2 yağlı, ister tam yağlı olsun, günde 2 ya da 3 bardak süt içmek kalp krizi ve inme riskini azaltıyor. Eğer zayıflamaya çalışıyorsanız az yağlı süt içmek fazladan birkaç kalori almamak için pratik bir seçim olabilir. Ancak kas yapmak istiyorsanız, tam yağlı süt en doğru seçim olacaktır. Texas Üniversitesi’nin Galveston’da bulunan tıp bölümündeki araştırmacılar, ağırlık çalıştıktan sonra tam yağlı süt içmenin kas proteini sentezini artırdığını buldular; hem de yağsız sütün yapabildiğinden 2,8 kat daha fazla.