10-29-2010, Saat: 08:57 PM
Maraş işi tek yüzlü bir işlemedir. Desenin altı özel olarak hazırlanan karton ile kabartılıp yedi kat sırma desen üzerinden atlatılarak kenarlarda içlik ile karşılıklı tutturulur. Aynı işlem yanyana uygulanarak işlenir. İşleme tekniği araç ve gereçleri diğer işlemelerden farklıdır.
Bu işleme Maraş ilimizde yapıldığı için "MARAŞ İŞİ" adını almıştır. Maraş'ta halk arasında "SIRMA İŞİ" olarak adlandırılır. Araştırmalara ve Maraş'ta bu işi yapan ustaların verdikleri bilgiye göre Maraş işi XVI. Yüzyılda ülkemize Arap yarımadasından geçmiştir. O tarihten beri yerleşmiş, benimsenmiş ve geliştirilerek bünyemize uydurulmuş, milli işimiz haline getirilmiştir. Bugün Maraş'ta bu işlemeyi sanat haline getiren 4-5 usta vardır. Bu ustaların yaptığı işlemeler şaheserdir. Mesleklerini oğullarına öğreterek devam ettireceklerini söylemektedirler.
Maraş işi ilk zamanlarda Çukurova beylerinin binici takım ve başlıklarına gümüş sırmalarla işlenirdi. Daha sonraları Maraş'ta, Antep ve Kilis'te erkeklerin kullandıkları fesleri süslemiştir. XVIII. Yüzyılda silah kılıflarında, palaskalarda kemer ve erkek yeleklerinde görülür. Zamanla halk tarafından öğrenilmiş ve zengin ailelerin kızlarına çeyizler hazırlanmıştır. Örneğin yatak örtüsü, sedir örtüsü, seccade, bohça ve gelinlik. Folklor ekibi kıyafetlerinde kullanılarak zamanımıza kadar gelmiştir. Son yıllarda, milli işimiz olarak benimsediğimiz Maraş işini daha fazla geliştirip yaymak üzere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından seminerler düzenlenmektedir. Maraş Kız Enstitüsünde, Ankara ve İstanbul olgunlaşma enstitülerinde özel olarak kurulan atölyelerde çalışmalar sürdürülmektedir.
Maraş işinde sırası ile aşağıdaki işlemler uygulanır. Bu işlemler birbirini tamamlayıcısı olduğu için sıralarını değiştirmemek yerinde olur.
Maraş işinde desen kağıdı hazırlama.
Maraş işinde graf kağıdı hazırlama
Maraş işinde desen teyelleme
Maraş işinde deseni oyma
Maraş işinde deseni kumaşa yapıştırma
araş işinde kumaşı işlemeye hazırlama
Maraş işinde hazırlanan kumaşın tezgaha sıkıştırma
Sim veya sırma ile Maraş işi yapma
Maraş işini gri mukavvadan temizleme
Kabartma kartonu hazırlama
Maraş işinin pesent iğnesini yapma
Maraş işinin verev pesent iğnesini yapma
Maraş işinin hasır iğnesini yapma
11-12-13 numaralı işlemler desene uygun olarak düz iğnesi ile beraber veya başlı başına işlenir. Maraş işi san ve gümüş rengi sırma, sim ile işlendiği gibi motiflerin tamamı veya bir kısmı koton ve ipliklerle de işlenir.
İşlenen motifi zenginleştirmek için gerektiğinde boncuk pul stras çeşitli taş ve toplar kullandır.
Uygulandığı Yerler:
Gelin elbiseleri, hırka, sabahlık, tuvalet, fantezi elbiseler, dekoratif eşyalar, kemer, iğne, yüzük, gözlük ve tarak şaseleri, ayakkabı, terlik.
Kullanılan Kumaşlar:
Sire saten, kadife, organza, şifon, çeşitli ipekli kumaşlardır. İnce kumaşlar üzerine işlenirken altı organza veya astarlı kumaşlarla duble edilir.
Kullanılan İplikler:
Altın ve gümüş sırma, sim, ipek, keten ve pamuklu ipliklerdir. Sırmaları desen kenarlarında tutturmak üzere çamaşır ipeği kullanılır. Çamaşır ipeği işlenecek kumaşın renginde olmalıdır. Çamaşır ipeği iki kat yapılarak mumlanır. Temiz bir bezle fazla mumlan silinerek kullandır.
Desen İçin Faydalanılan Kaynaklar:
Çeşitli model ve mecmualar, yapılmış örnekler, geometrik şekiller, beyaz iş desenleridir.
Maraş İşi Yapılırken Dikkat Edilecek Teknik Esaslar:
İpliğin tek veya çift kat olarak mumlanması
Desenin sert bir kurşun kalemle çizilmesi
Sırmayı tutturmada çamaşır ipeği kullanılması
Tutturma ipliğinin işleme esnasında dibinden tutulup çekilmesi
Desen möhlüke ile oyulurken oyma işlemine desenin ortasından başlanması" kaymaması için" keserken rahatlıkla görülebilir olması için desenin kendinize doğru bakması
Möhlükenin tahta kısmının sağ avuçla iyice kavranması, sağ elin işaret parmağının keskinin ucu de birlikte kartona değdirilmesi
Möhlükenin ucunun kağıda batırılıp çıkarılarak ve itderek kesme işleminin yapılması
Keskinin ucu kaymıyorsa kuru sabun sürülmesi
Kartonları keski de keserken altına iki kat gri mukavva veya tahta konulması
Keskinin ara ara biley taşı ile bileylenmesi
Bizle iğnenin karşılaştırılması
Biz de iğnenin sağ elde birlikte tutulması
Deseni beyaz kartona yapıştıran çirişin sulu olması
San kartonun altına sürülecek çirişin koyu olması
Sırmanın dolaşmaması için büyük mandardan küçük makaralara çıkrık de sarılması
İşleme yapılırken sırmaların yan yana gelmesi ve yerine oturması