01-04-2011, Saat: 12:03 PM
Çocuğun doğuştan getirdiği özellikleri ve çevresel etmenler uyumlu içinde olması için
önemlidir. Uyum, başarıyı, hayattan zevk almayı, problem çözebilme yeteneğini, doğru karar
verme gücünü artırmaktadır. İşte bu olumlu sonuçlara ulaşabilmek için çocuğun yaşadığı
uyumsuzluk nedenleri araştırılıp, kontrol altına alınmalıdır. Uyumsuzluk nedenlerini
açıklamadaki problemlerden biri, insan davranışlarının tek bir nedeninin olmamasıdır.
Örneğin; saldırgan davranışlar gösteren bir çocuğun bu davranışının nedeni, arkadaşları ile
yaşadığı olumsuz yaşantılar ya da daha önce temel ihtiyaçlarının zamanında karşılanmaması
olabilir.
Bazen de uyumsuz davranış olarak açıklanmayacak bir davranış çevrenin olumsuz
yaklaşımı sonucu uyumsuz davranış olarak yerleşebilir. Örneğin; ergenlik çağındaki bir
gencin kendini kanıtlamak, var olduğunu göstermek için yaptığı çabalarla alay edilmesi
uyum problemlerine neden olabilmektedir.
Uyumsuz davranışların ortaya çıkmasına sebep olan etmenler şunlardır.
Ø Kalıtım
Ø Bedensel nedenler ve hastalıklar
Ø Temel ihtiyaçların karşılanmaması
Ø Çevre ve sosyo-ekonomik nedenler
Ø Yanlış Eğitim
Kalıtım
Anne babadan genler yoluyla çocuğa geçen özelliklere kalıtım denir.Altını ıslatma,
inatçılık gibi problemler bireye kalıtsal olarak geçebilir. Fakat olumlu çevre koşulları ve
eğitim yolu ile bu gibi olumsuzluklar ortadan kalkabilmektedir.
Bedensel Nedenler
Bedensel nedenler, uyumsuz davranışlar sergilenmesinde etkilidir.Görme, işitme
bozukluğu,yürüme problemleri,ruhsal bozukluklar,iç salgı bezi bozuklukları süreğen
hastalıklar, kazalar ve şoklar, şaşılık, kamburluk, aşırı şişmanlık bedensel uyumsuzluk
nedenleridir. Bedensel engelli çocuk bir yandan kendi içinde bedeninin diğer çocuklardan
farklı olmasından kaynaklanan üzüntü ve uyumsuzluğu yaşarken diğer yandan da çevrenin
bedensel özrüne karşı olumsuz bakış açısı nedeniyle uyumsuzluk yaşar.Çevredekilerce
olumsuz karşılanmak uyumsuzluklarının asıl nedenidir.
Ailenin tavır ve tutumları, çocukların kendilerini olduğu gibi kabul edip uyum
sağlamasında çok önemlidir.
Temel İhtiyaçların Doyurulmaması
Her insanın hayatını devam ettirmesi, sağlıklı ve mutlu olabilmesi için önemli
ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçların en azından asgari düzeyde doyurulması şarttır. Bu
ihtiyaçlar iki gruba ayrılır.
-Fiziksel Temel İhtiyaçlar
Bireyin büyüyüp gelişebilmesi için zamanında ve yeterli karşılanması zorunlu
ihtiyaçlardır. Solunum, yemek yeme, boşaltım, barınma, sıcak ve soğuktan korunma, vb.
Bu ihtiyaçların zamanında ve yeterli karşılanması çocukta güven duygusunu geliştirir.
Beslenme saati gecikmiş, uykusunu alamamış çocuk huzursuz, öfkeli ve saldırgan olur.
-Psiko-Sosyal İhtiyaçlar
Bireyin ruh sağlığının yerinde olması, diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilmesi
için psiko-sosyal ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Sevme-sevilme, başarılı olma, kabul
görme, bir gruba dahil olma gibi ihtiyaçlar psiko-sosyal ihtiyaçlardandır ve bireyin kendisini
iyi hissetmesi için önemlidir.
Gerek fiziksel ihtiyaçlar, gerekse psiko-sosyal ihtiyaçlar zamanında ve yeterli
karşılanmadığında bireyde olumsuz davranışlar görülebilir.
Çevre ve Sosyo-Ekonomik Nedenler
Sosyal bir varlık olan birey, doğduğu günden itibaren öncelikle ailesinden ve yakın
çevresinden daha sonra da komşuları, arkadaşları gibi değişik gruplardan etkilenerek büyür.
Bireyin dahil olduğu grubun davranışları uyumsuz davranışlar sergiliyorsa birey de bunun
etkisi altında kalır.
Yine ailenin ekonomik durumu çocuğun temel ihtiyaçlarını bile zor karşılayacak
durumda ise, bu durum çocukta güvensizliğe ve uyum problemlerine yol açabilir.
Okul ise çocuk için önemli başka bir çevredir. Bireysel farklılıklar, gerekli rehberlik,
öğretmenlerin ve yöneticilerin tutumu çocuğun uyum başarısında önemlidir
Yanlış Eğitim
Eğitim, bireyin istenilen, olumlu davranışlar kazanmasını amaçlar. Yanlış eğitim ise,
çocuklarda uyumsuz davranışların oluşmasında önemli rol oynar. Çocuğun gelişimsel
özelliklerini bilmeyen, bireysel farklılıkları görmezden gelen, baskılı, otoriter ya da tutarsız
davranışlar gösteren anne-baba tutumları çocuklarda geçici olabilecek olumsuz davranışları
pekiştirir ve yerleşmesine yol açar. Tüm sorumluluğun anne-babada olduğu aile ortamında
yetişen çocuklar, çoğunlukla ev dışına çıktıklarında bocalar, ne yapacaklarını bilmezler.
Çocuklara uygun eğitim olanakları sunularak önce kendisini, sonra çevresini
tanımasına yardımcı olunmalıdır.
önemlidir. Uyum, başarıyı, hayattan zevk almayı, problem çözebilme yeteneğini, doğru karar
verme gücünü artırmaktadır. İşte bu olumlu sonuçlara ulaşabilmek için çocuğun yaşadığı
uyumsuzluk nedenleri araştırılıp, kontrol altına alınmalıdır. Uyumsuzluk nedenlerini
açıklamadaki problemlerden biri, insan davranışlarının tek bir nedeninin olmamasıdır.
Örneğin; saldırgan davranışlar gösteren bir çocuğun bu davranışının nedeni, arkadaşları ile
yaşadığı olumsuz yaşantılar ya da daha önce temel ihtiyaçlarının zamanında karşılanmaması
olabilir.
Bazen de uyumsuz davranış olarak açıklanmayacak bir davranış çevrenin olumsuz
yaklaşımı sonucu uyumsuz davranış olarak yerleşebilir. Örneğin; ergenlik çağındaki bir
gencin kendini kanıtlamak, var olduğunu göstermek için yaptığı çabalarla alay edilmesi
uyum problemlerine neden olabilmektedir.
Uyumsuz davranışların ortaya çıkmasına sebep olan etmenler şunlardır.
Ø Kalıtım
Ø Bedensel nedenler ve hastalıklar
Ø Temel ihtiyaçların karşılanmaması
Ø Çevre ve sosyo-ekonomik nedenler
Ø Yanlış Eğitim
Kalıtım
Anne babadan genler yoluyla çocuğa geçen özelliklere kalıtım denir.Altını ıslatma,
inatçılık gibi problemler bireye kalıtsal olarak geçebilir. Fakat olumlu çevre koşulları ve
eğitim yolu ile bu gibi olumsuzluklar ortadan kalkabilmektedir.
Bedensel Nedenler
Bedensel nedenler, uyumsuz davranışlar sergilenmesinde etkilidir.Görme, işitme
bozukluğu,yürüme problemleri,ruhsal bozukluklar,iç salgı bezi bozuklukları süreğen
hastalıklar, kazalar ve şoklar, şaşılık, kamburluk, aşırı şişmanlık bedensel uyumsuzluk
nedenleridir. Bedensel engelli çocuk bir yandan kendi içinde bedeninin diğer çocuklardan
farklı olmasından kaynaklanan üzüntü ve uyumsuzluğu yaşarken diğer yandan da çevrenin
bedensel özrüne karşı olumsuz bakış açısı nedeniyle uyumsuzluk yaşar.Çevredekilerce
olumsuz karşılanmak uyumsuzluklarının asıl nedenidir.
Ailenin tavır ve tutumları, çocukların kendilerini olduğu gibi kabul edip uyum
sağlamasında çok önemlidir.
Temel İhtiyaçların Doyurulmaması
Her insanın hayatını devam ettirmesi, sağlıklı ve mutlu olabilmesi için önemli
ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçların en azından asgari düzeyde doyurulması şarttır. Bu
ihtiyaçlar iki gruba ayrılır.
-Fiziksel Temel İhtiyaçlar
Bireyin büyüyüp gelişebilmesi için zamanında ve yeterli karşılanması zorunlu
ihtiyaçlardır. Solunum, yemek yeme, boşaltım, barınma, sıcak ve soğuktan korunma, vb.
Bu ihtiyaçların zamanında ve yeterli karşılanması çocukta güven duygusunu geliştirir.
Beslenme saati gecikmiş, uykusunu alamamış çocuk huzursuz, öfkeli ve saldırgan olur.
-Psiko-Sosyal İhtiyaçlar
Bireyin ruh sağlığının yerinde olması, diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilmesi
için psiko-sosyal ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Sevme-sevilme, başarılı olma, kabul
görme, bir gruba dahil olma gibi ihtiyaçlar psiko-sosyal ihtiyaçlardandır ve bireyin kendisini
iyi hissetmesi için önemlidir.
Gerek fiziksel ihtiyaçlar, gerekse psiko-sosyal ihtiyaçlar zamanında ve yeterli
karşılanmadığında bireyde olumsuz davranışlar görülebilir.
Çevre ve Sosyo-Ekonomik Nedenler
Sosyal bir varlık olan birey, doğduğu günden itibaren öncelikle ailesinden ve yakın
çevresinden daha sonra da komşuları, arkadaşları gibi değişik gruplardan etkilenerek büyür.
Bireyin dahil olduğu grubun davranışları uyumsuz davranışlar sergiliyorsa birey de bunun
etkisi altında kalır.
Yine ailenin ekonomik durumu çocuğun temel ihtiyaçlarını bile zor karşılayacak
durumda ise, bu durum çocukta güvensizliğe ve uyum problemlerine yol açabilir.
Okul ise çocuk için önemli başka bir çevredir. Bireysel farklılıklar, gerekli rehberlik,
öğretmenlerin ve yöneticilerin tutumu çocuğun uyum başarısında önemlidir
Yanlış Eğitim
Eğitim, bireyin istenilen, olumlu davranışlar kazanmasını amaçlar. Yanlış eğitim ise,
çocuklarda uyumsuz davranışların oluşmasında önemli rol oynar. Çocuğun gelişimsel
özelliklerini bilmeyen, bireysel farklılıkları görmezden gelen, baskılı, otoriter ya da tutarsız
davranışlar gösteren anne-baba tutumları çocuklarda geçici olabilecek olumsuz davranışları
pekiştirir ve yerleşmesine yol açar. Tüm sorumluluğun anne-babada olduğu aile ortamında
yetişen çocuklar, çoğunlukla ev dışına çıktıklarında bocalar, ne yapacaklarını bilmezler.
Çocuklara uygun eğitim olanakları sunularak önce kendisini, sonra çevresini
tanımasına yardımcı olunmalıdır.