11-18-2006, Saat: 01:51 PM
Bilim insanlar?, atmosferde hava kirlili?i sebebi k?k?rt dioksitten bir tabaka yaratarak G?ne? ???nlar?n? geri yans?tman?n do?ru bir fikir olup olmad???n? tart???yor.
NA?ROB? - Bilim insanlar?na g?re, b?y?k kentlerin belas? hava kirlili?i ve sis yery?z? i?in yararl? da olabilir. Aralar?nda Nobel ?d?ll? ara?t?rmac?lar?n da bulundu?u bir grup bilim insan?, hava kirlili?inin yaratt??? sis tabakas?n?n D?nya’ya d??en G?ne? ???nlar?n? kar?? bir g?lgelik etkisi yapt???n? savunuyor. Sis tabakas?, ???nlar? geri yans?tarak yery?z?nde g?receli bir so?uma etkisi yarat?yor.
BM’nin Kenya’n?n ba?kenti Nairobi’de d?zenledi?i ?evre Konferans?’nda a??klanan bu tezin amac? salt olarak bilimsel bir ?neri getirmek de?il. Makalede imzas? bulunan Max Planck Kimya Enstit?s?’nden Nobel ?d?ll? Paul J. Crutzen, fikrin alt?nda yatan ironiyi ?u s?zlerle a??ml?yor; “Evet hava kirlili?inin b?yle bir etkisi olabilir, ama bu ??z?m de?il. Ama politikac?lar k?resel ?s?nmay? inkar etmeyi s?rd?r?rse gelecekte hava kirlili?inden medet ummak elimizdeki tek ?are olacak.”
Art?k otomobiller de ?evre i?in ?al??acak!
Crutzen, bu fikrin esasen ‘politikac?lar i?in bir ?uvald?z’ oldu?u vurguluyor, ancak ?neriyi ciddiye al?p, bilimsel olarak inceleyen uzmanlar da var. NASA’ya ba?l? Ames Research Center, k?resel ?s?nmaya kar?? ‘jeo-m?hendislik’ ad? verilen projeler ?retmek ?zere kollad? s?vad?. Bunlar aras?nda D?nya’n?n geni? alanlar?n? kaplayacak yapay k?resel sis tabakas? gibi iddial? projeler de bulunuyor.
ATMOSFERDE YAPAY K?K?RT TABAKASI
Hollandal? kimya profes?r? Crutzen, Ozon Tabakas?’nda k?k?rt takviyesi ?ng?ren fikriyle 1995’te Nobel Kimya ?d?l?’ne lay?k bulunmu?tu. Crutzen’in ?nerisine g?re, s?lfat ve k?k?rt dolu balonlar Ozon tabakas?na ??kar?lacak ve stratosferde t?m s?lfat ve k?k?rt atmosfere b?rak?lacak. Karbondioksit G?ne? ???nlar?n? atmosfere hapsederken, hava kirlili?i sebebi k?k?rt dioksit G?ne? ???nlar?n? geri yans?tarak yery?z?n?n so?umas?na neden oluyor.
Bilim kurgu senaryosu gibi ?neri: K?resel ?s?nma ?nlenecek, ama maskeler elzem olacak.
Dev volkan patlamalar?nda atmosfere sa??lan k?k?rt dioksit, benzer ?ekilde G?ne? ???nlar?n? yans?tarak ge?ici bir s?re i?in yery?z?nde 0.5 santigrat derece’lik so?umaya neden olabiliyor. Filipinler’deki Pinatubo yanarda?? 1991’de’de patlad???nda g?ky?z?ne 10 milyon ton k?k?rt sa?m?? ve Crutzen’in ?nerdi?i s?re? meydana gelmi?ti.
ABD h?k?metlerine ekoloji konusunda dan??manl?k veren Tom Wigley, Crutzen’in fikrinin uygulanabilirli?inin ara?t?r?lmas? gerekti?i g?r???nde. Ancak, ?evreciler ve bilim insanlar? atmosfere k?k?rt dioksit sal?nmas?n?n insan sa?l???na tehlike yaratabilece?i gerek?esiyle reddediyor. D?nya Sa?l?k ?rg?t?, her y?l 2 milyon ki?inin hava kirlili?ine ba?l? nedenlerle ya?am?n? yitirdi?ini a??klam??
