06-16-2011, Saat: 12:11 PM
Allerjik Larinks Hastalıkları : Allerjik hastalıklar larinks, trakea, bronşiyal ağaç, nazal kavite, paranazal sinüs, nazofarenks ve farenksi içeren respiratuar traktın herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Allerjik larenks hastalıkları hastaların yaşamlarını tehlikeye sokabilir. Bu nedenle hekimlerin acil tedaviyi çok iyi bilmesi ve uygulayabilmesi gerekmektedir. 
Larinksin allerjik reaksiyonları iki formda görülür; akut ya da anaflaktik ve kronik form. Akut tip, bir anaflaktik reaksiyondur ve anjiyonörotik ödem olarak bilinir. Hedef doku larinks girişinde bulunan yumuşak dokudur; ani ödem gelişip hava yolunu kapatabilir. Dil, orofarenks, hipofarenks, epiglot, aritenoid, ventriküler bant, vokal kord ve subglottik alandaki ödem hava yolunu tehlikeye sokarak ölümcül olabilir. Rekürren akut larengeal ödem, allerjik kökeni düşündürür.
Anafilaksinin larengeal semptomları ses kısıklığı, disfaji, boğazda şişlik hissi, inspiratuar stridora neden olan hava yolu obstrüksiyonu, interkostal ve supraklaviküler retraksiyon ve siyanozdur. Hastaların %90'dan fazlasında dudak, dil gibi vücudun diğer kısımlarında anjiyoödem görülebilir. Ürtiker ve anjiyoödem en çok yüz ve dudakta, daha az olarak el ve kolda görülür.
Üst solunum yolunda hava yolu obstrüksiyonuna neden olan laringeal ödem, anafilaksiden ölümün temel nedenidir. Dudakların, uvulanın, dil ve orofarenksin anjiyoödemi hava yolunun obstrüksiyonuna daha az yol açmakla birlikte, beraberinde larenks ödemi bulunabileceğinden agresif tedaviyi gerektirir. Akut larengeal ödem ve anafilaksi tedavi protokolünü tüm sağlık kurumlarında acil müdahalenin en önemli ilk dakikalarında uygulamaya hazır olunmalıdır.
ANAFİLAKSİ TEDAVİSİ:
√ Acil durum değerlendirilir.
√ Hasta sırtüstü pozisyonda yatırılıp alt ekstremite eleve edilir.
√ Allerjenden uzaklaştırılır.
√ Yeterli oksijen sağlanır.
√ Epinefrin 1/1000 0.3 ml SC, 5-20 dakikalik aralıklarla tekrarlanır.
√ Salin ya da ringer solüsyonu ile volüm genişletilir.
√ Difenhidramin 25- 50 mg IM/İV yapılır. 15 dakika sonra 100 mg maksimum dozda tekrar yapılabilir.
√ Simetidin 50 mg IV (difenhidramine yardımcı olarak) yapılır.
√ Metilprednizolon 125 mg İV yapılır.
√ Muhtemel hava yolu obstrüksiyonu kuşkusu varsa entübasyon ya da krikotomi yapılabilir.
√ 6 saat arayla hidrokortizon 5 mg/kg (maksimum 100 mg) ya da 1 mg/kg metilprednizolon İV (maksimum 100 mg) yapılır.
√ Dirençli bronkospazm var ise nebulizatörle albuterol ve/veya 5 mg/kg IV aminofilin 30 dakika üstünde 100 ml normal salin içinde verilir.
√ Betabloker anafilaksiden sorumlu ise terbutalin 0.25 mg SC, izoprotorenol, glukagon 1 mg N 5 dakika içinde verilir.
√ Eksternalizasyon öncesinde epipen, prednizon 0-60 mg/gün 3 gün reçete edilir, difenhidramin 25 mg/4-6 saat (ihtiyaç halinde ve 3 gün) önerilir.
√ Yüksek rekürens riski ve idiyopatik anafilaksi durumımda allerji değerlendirmesi yapılmalıdır.
Larinksin allerjik reaksiyonları iki formda görülür; akut ya da anaflaktik ve kronik form. Akut tip, bir anaflaktik reaksiyondur ve anjiyonörotik ödem olarak bilinir. Hedef doku larinks girişinde bulunan yumuşak dokudur; ani ödem gelişip hava yolunu kapatabilir. Dil, orofarenks, hipofarenks, epiglot, aritenoid, ventriküler bant, vokal kord ve subglottik alandaki ödem hava yolunu tehlikeye sokarak ölümcül olabilir. Rekürren akut larengeal ödem, allerjik kökeni düşündürür.
Anafilaksinin larengeal semptomları ses kısıklığı, disfaji, boğazda şişlik hissi, inspiratuar stridora neden olan hava yolu obstrüksiyonu, interkostal ve supraklaviküler retraksiyon ve siyanozdur. Hastaların %90'dan fazlasında dudak, dil gibi vücudun diğer kısımlarında anjiyoödem görülebilir. Ürtiker ve anjiyoödem en çok yüz ve dudakta, daha az olarak el ve kolda görülür.
Üst solunum yolunda hava yolu obstrüksiyonuna neden olan laringeal ödem, anafilaksiden ölümün temel nedenidir. Dudakların, uvulanın, dil ve orofarenksin anjiyoödemi hava yolunun obstrüksiyonuna daha az yol açmakla birlikte, beraberinde larenks ödemi bulunabileceğinden agresif tedaviyi gerektirir. Akut larengeal ödem ve anafilaksi tedavi protokolünü tüm sağlık kurumlarında acil müdahalenin en önemli ilk dakikalarında uygulamaya hazır olunmalıdır.
ANAFİLAKSİ TEDAVİSİ:
√ Acil durum değerlendirilir.
√ Hasta sırtüstü pozisyonda yatırılıp alt ekstremite eleve edilir.
√ Allerjenden uzaklaştırılır.
√ Yeterli oksijen sağlanır.
√ Epinefrin 1/1000 0.3 ml SC, 5-20 dakikalik aralıklarla tekrarlanır.
√ Salin ya da ringer solüsyonu ile volüm genişletilir.
√ Difenhidramin 25- 50 mg IM/İV yapılır. 15 dakika sonra 100 mg maksimum dozda tekrar yapılabilir.
√ Simetidin 50 mg IV (difenhidramine yardımcı olarak) yapılır.
√ Metilprednizolon 125 mg İV yapılır.
√ Muhtemel hava yolu obstrüksiyonu kuşkusu varsa entübasyon ya da krikotomi yapılabilir.
√ 6 saat arayla hidrokortizon 5 mg/kg (maksimum 100 mg) ya da 1 mg/kg metilprednizolon İV (maksimum 100 mg) yapılır.
√ Dirençli bronkospazm var ise nebulizatörle albuterol ve/veya 5 mg/kg IV aminofilin 30 dakika üstünde 100 ml normal salin içinde verilir.
√ Betabloker anafilaksiden sorumlu ise terbutalin 0.25 mg SC, izoprotorenol, glukagon 1 mg N 5 dakika içinde verilir.
√ Eksternalizasyon öncesinde epipen, prednizon 0-60 mg/gün 3 gün reçete edilir, difenhidramin 25 mg/4-6 saat (ihtiyaç halinde ve 3 gün) önerilir.
√ Yüksek rekürens riski ve idiyopatik anafilaksi durumımda allerji değerlendirmesi yapılmalıdır.