Vatandaşın mağduriyeti sadece bankalarla sınırlı kalmıyor. Tüketicinin en çok şikayetçi olduğu sektörlerden biri de GSM. Şirketlerin birçoğu yasalardaki boşluktan yararlanarak, düzenledikleri kampanyalarla haksız kazançlar elde ediyor. BTK ise bu durum harsısında hala sessizlisini koruyor.
Tüketicinin hak mahrumiyetleri sadece bankalarla sınırlı değil. Öyle ki, son dönemde oluşan yasal boşluk nedeniyle, düzenledikleri kampanyalarda tüketiciden haksız kazanç elde eden GSM şirketleri, vatandaşı mağdur ediyor. Daha önce Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu'nun (BTK) yayımladığı Tüketici Hakları Yönetmeliği'nde kontör atış süresinin 20 saniye ile sınırlandırılması konusunda bir düzenleme olmaması dikkat çekmişti. Halbuki, bunun öncesinde TBMM Dilekçe Komisyonu, kurumu 'şirketleri korumak ve tüketicileri mağdur etmekle' suçlamıştı.
BTK ŞİRKETLERE KAPI AÇTI
Öte yandan, 8 Temmuz'da BTK Başkanı Tayfun Acarer de, konuşma sürelerinin 20 saniye ile sınırlandırılmasına ilişkin, teknik bir arıza oluştuğunu belirterek, çalışmayı erteledikleri bilgisini vermişti. BTK'nın bu gayri resmi tutumu sonrasında da devam etti ve yayımladıkları yönetmelikte, söz konusu konu üzerine herhangi bir düzenleme yapılmadı. Sonrasında, BTK aldığı kararla, 1 dakikalık konuşma süresini 40 kuruşla sınırlandırdı. Yani bir dakikadan az konuşan aboneler için periyot düzenlemesi yapmayan kurum, böylece GSM şirketlerine de açık kapı bırakmış oldu.
LOBİ GİBİ ÇALIŞIYORLAR
Hatta, bu dönemde Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Başkanı Şükran Eroğlu da konuyla ilgili, GSM şirketlerinin çok büyük bir lobi oluşturduğunun altını çizmişti. Bunun yanında şirketleri BTK'nın verdiği kararlara uymama durumunun da söz konusu olduğunu belirten Eroğlu, GSM operatörlerinin tüketiciyi yanlış yönlendirmesinden yakınmıştı. Ortadaki yasal boşluktan faydalanan birçok şirket, bugün vatandaşın üzerinden milyonlarca lira kazanıyor. Öte yandan, GSM operatörlerinin sayısı her geçen gün artınca rekabetçi bir ortamın da oluşması kaçınılmaz oldu.
PAKET PAKET YALAN
Bu rekabet ortamı ise tüketicinin faturalarına yansıtıldı. Öncelikle ödenilen fatura bedelleri düşmeye başladı. Numara taşınabilirliği uygulamaya girince de operatörler değişmeye başladı. GSM şirketleri bu kez de farklı paket kampanyalarla tüketicinin cebine girmeye devam ettiler. Hatta bu öyle bir durum aldı ki, GSM abonesi olan tüketicilerin her biri neredeyse bu konuda kendilerine uzman danışman tutmak zorunda kalacak duruma geldiler.
SOYGUNA KILIF
Özellikle bu paket tarifelerden edinen tüketicilere faturaları konuştukları ölçüde yansımadı. Örneğin bir tarifede, 10 dakikası "x" kuruş olarak verilirken, buna göre konuşan tüketici, faturaya yansıyan ücretin çok daha fazla olduğunu görüyor. "Kota aşımı" şeklinde bir de kılıf uydurulan bu uygulama ile her ay daha yüksek gelen faturaların adına da "serbest piyasa" denildi. Bugün ise, kendi uydurdukları serbest piyasa ile GSM şirketleri halkın cebine girmeye devam ediyor.
SİL BAŞTAN SÖZLEŞMEYE MAHKUM EDİYORLAR
"X" GSM operatörünün bir tarifesine geçiş yapan abone, bu kampanya ve kamu tarifesi dâhilinde fatura bedeli olarak aylık 35 lira, bir de tarifenin yanında satın aldığı telefon için de aylık 80-90 lira civarında bir bedel ödemek üzere anlaşıyor. Yani tüketici ayda toplam 125 lira civarında bir para ödemek için sözleşme imzalıyor. İlk birkaç ay bu tarife üzerinden hattını kullanan abone, daha sonra gelen faturalarla içinde bulunduğu durumun farkına varıyor. Bakın vatandaş mağduriyetini nasıl aktarıyor: "Söylenildiği gibi hiçbir zaman faturamı 125 lira ödemedim. Faturam hep 170 - 180 lira civarında geldi. Abonesi olduğum operatörden bir mesaj aldım, tarife değişikliği yapıldığına dair. Tarifelerin genelinde bir değişiklik yapıldığını söyledikleri gibi, o ay için de faturamın 513 lira olduğunu söylediler. Üstüne her ay için 10 lira daha alıp beni zaten 35 liraya bu şekilde sözleşme imzaladığım konuma 45 liraya sil baştan yeni kurallarla getirmeye zorladılar.
"KONTÖR YÜKLEYECEÄžİZ DEYİP ÜCRET ALINIYOR”
Mağdur abone sorununu şu şekilde aktarıyor: "xxx xx xx" numaralı hattan arayarak istenildiğinde 24 saat kontör yüklemek için hizmet verildiğini söylediler. Bunun karşılığında da hiçbir bedel almadıklarını vurguladılar. Tabi kontör yüklemek için kredi kartı bilgilerimi istediler. 'X' GSM şirketi adına aradıklarını da bildirdiler. Kendilerine numarasını vermiş olduğum kredi kartı ekstrem geldiğinde ise, 66 lira bir hizmet bedeli alındığını gördüm. Kendileri ile irtibata geçtim. Bana 15 gün içinde geri döneceklerini bildirdiler fakat beklememe rağmen dönmediler. Paramın iade edilmesi için müşteri hizmetlerini aradım. Bu kez de kendileri ile hiçbir alakası olmadığını söylediler. Üyeliğimin iptalini ve paramın iadesini istiyorum fakat sonuç alamıyorum.
İKNA EDENE KADAR VAATLER BİTMİYOR
Her yöne sınırsız tarife denilen kampanyalara da sınır konulduğunu biliyor musunuz? Bir ayda 25 bin dakika konuşan tüketicinin sınırsız tarifeli hattına 7 bin 500 liralık fatura geliyor. Hattı kapatılan tüketici, Tüketici Mahkemesi'ne başvurunca mahkeme tarife tutarı olan 66,7 liranın ödenmesini kararlaştırıyor. Üstelik aynı şirketin, tanıtım reklâmlarında "konuşmada sınır yok" diye tanıtım yaptığı da biliniyor. Ancak asıl ilginç olan tarafı da GSM operatörü adına savunma veren avukatın cevabı: "Şirket reklâmlarının yanıltıcı olduğuna dair davacı beyanlarının kabulüne olanak yoktur. Reklâmlardaki ifade tüketicilerin dikkatini çekmeyi amaçlamaktadır.”
VATANDAŞA SORMADAN TARİFE DEÄžİŞİKLİÄžİ
Vatandaş anlatıyor: "Bir GSM operatörünün tarifesinden faydalanıyorum. Söz konusu GSM operatöründen bana bir mesaj geldi. "Değerli abonemiz sözleşmedeki kullanım koşulları gereğince mevcut tarifeniz değiştirilecektir" şeklinde. Fakat daha önce aynı GSM operatörünün abonesi olan arkadaşlarıma uyarı mesajı gelmişti. İlerleyen dönemde, benim isteğim \/ olmadan başka bir tarifeye geçtiğime dair zaten bir mesaj yolladılar. Bana sormadan tarifemi değiştirecekleri için ben belki hattımı iptal ettirecektim ama hemen uygulamaya geçtiler. Sorunun ne olduğunu öğrenmek için aradığımda da ulaşamadığım gibi internet sitesinden mail atabilecek bir link de bulamıyorum. "
"ABONELİK SÖZLEŞMESİ TEK TARAFLI YAPILAMAZ”
Tüketicinin bağlı olduğu GSM şirketi, kampanya kapsamında belirlediği ücret tarifesini abonesine söylemeden değiştiriyor. Tüketici ise soruyor: "Sözleşmede ücretlerde değişiklik yapma hakkı saklı tutulur" yazmanız yüzde 31'i aşan zam yapma hakkını doğurur mu? Bu konuda Tüketiciler Birliği Onur Kurulu Üyesi Aydın Ağaoğlu, böyle bir durumun Tüketici Kanunu'na aykırı olduğunu söylüyor ve ekliyor: "4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu'nun 6. maddesi bunu kesinlikle reddediyor.
6. MADDE İLE HAKKINIZI ARAYIN
GSM operatörlerinin kampanya koşullarında da hukuksuz tarifelendirmeler söz konusu. “……. İletişim Hizmetleri A.Ş. fiyatları güncelleme hakkına sahiptir. Oysa 4077 sayılı Tüketici Koruma Hakkındaki Kanun’un 6. Maddesi tüketiciye şöyle bir hak veriyor: “Madde 6- Satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şattır.” Yani, herhangi bir GSM operatörüne aboneliği olan vatandaş, böyle bir tek taraflı hüküm karşısında bu maddeyi gösterip hakkını alabilir.
GSM ŞİRKETİ KAYBETTİÄžİ EVRAKIN FATURASINI TÜKETİCİYE KESTİ
Birkaç ay önce bir GSM şirketindeki iki numaramı başka bir GSM operatörüne taşıdım. Bu şekilde numaramı 3 ay kadar kullandım. 3 ay sonra abone merkezi evrakları kaybetmiş ve fatura da bana kesildi. 2 hattım birden kapandı. Bunun üzerine ben de itiraz ettim; "Para ödeyip satın aldığım iletişim hakkımı gasp ettiniz. Hatanızı düzel tin" diye. GSM şirketi 2 hatlımı da açtı, tabi ben de konuşmaya devam ettim. Bir ay sonra söz konusu hatlarını yeniden kapandı. Benim para ödeyip satın aldığım iletişim hakkımı elimden aldıkları yetmiyormuş gibi bir de kontörlerimi de aldılar. Sonuçta 2 hatlımı birden iptal elliler. Şu anda maddi ve manevi olarak zarardayım.
ÇIKARLAR SÖZ KONUSU OLURSA
11 yıldan bu yana aynı GSM operatörünün abonesi olan tüketici, geçen yıl faydalandığı tarifenin yerine gazetelerde, televizyon kanallarında yayınlanan reklâm ve tanıtım ilanlarının etkisinde kalarak başka bir tarifeye geçiyor. Söz konusu tarifenin aylık her yöne bin 200 dakika konuşma süresinin ücretlendirilmesinin 35 lira olduğunu söyleyen vatandaş, bir süre sonra GSM operatörünün bu tarifede tek taraflı olarak değişiklik yaptığını söylüyor. GSM operatörü her yöne bin 200 dakikayı kendi aboneleriyle 500 dakika, diğer operatörlerle 500 dakika, sabit hatlarla 200 dakika olarak değiştiriyor. Tüketici de haklı olarak şu kanıya varıyor: Burada müşterileri yanıltmaya gidilmiştir. Bu sebeple gerekli yasal işlem yapılmalıdır.
‘HEDİYE KAZANDINIZ’ MESAJININ ALTINDA BAKIN NELER YATIYOR
“Tebrikler hediye kazandınız!" mesajlarının atında aslında büyük bir sahtekârlık yatıyor. Bu şekilde gelen mesajları alan abone söz konusu mesajın geldiği telefon numarasını aradığında, konuş m an m faturası müşteriye yansıtılıyor. Bu şekilde mağdur olan çok sayıda abone bulunuyor. Hatta bazı aboneler bu numaraları şikâyet etmek içiı aradıklarında müşteri hizmetlerine ulaşamadıkları gibi, görüşme yapabildikleri durumlarda da bu tür mesajla n atan şirketlerin GSM operatörünün çözüm ortağı şirketlerinden olduğu ortaya çıkıyor. Yani GSM şirketleri vatandaştı cebini vakumlamak için kendilerine çözüm ortakları buluyor!
Tüketicinin hak mahrumiyetleri sadece bankalarla sınırlı değil. Öyle ki, son dönemde oluşan yasal boşluk nedeniyle, düzenledikleri kampanyalarda tüketiciden haksız kazanç elde eden GSM şirketleri, vatandaşı mağdur ediyor. Daha önce Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu'nun (BTK) yayımladığı Tüketici Hakları Yönetmeliği'nde kontör atış süresinin 20 saniye ile sınırlandırılması konusunda bir düzenleme olmaması dikkat çekmişti. Halbuki, bunun öncesinde TBMM Dilekçe Komisyonu, kurumu 'şirketleri korumak ve tüketicileri mağdur etmekle' suçlamıştı.
BTK ŞİRKETLERE KAPI AÇTI
Öte yandan, 8 Temmuz'da BTK Başkanı Tayfun Acarer de, konuşma sürelerinin 20 saniye ile sınırlandırılmasına ilişkin, teknik bir arıza oluştuğunu belirterek, çalışmayı erteledikleri bilgisini vermişti. BTK'nın bu gayri resmi tutumu sonrasında da devam etti ve yayımladıkları yönetmelikte, söz konusu konu üzerine herhangi bir düzenleme yapılmadı. Sonrasında, BTK aldığı kararla, 1 dakikalık konuşma süresini 40 kuruşla sınırlandırdı. Yani bir dakikadan az konuşan aboneler için periyot düzenlemesi yapmayan kurum, böylece GSM şirketlerine de açık kapı bırakmış oldu.
LOBİ GİBİ ÇALIŞIYORLAR
Hatta, bu dönemde Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Başkanı Şükran Eroğlu da konuyla ilgili, GSM şirketlerinin çok büyük bir lobi oluşturduğunun altını çizmişti. Bunun yanında şirketleri BTK'nın verdiği kararlara uymama durumunun da söz konusu olduğunu belirten Eroğlu, GSM operatörlerinin tüketiciyi yanlış yönlendirmesinden yakınmıştı. Ortadaki yasal boşluktan faydalanan birçok şirket, bugün vatandaşın üzerinden milyonlarca lira kazanıyor. Öte yandan, GSM operatörlerinin sayısı her geçen gün artınca rekabetçi bir ortamın da oluşması kaçınılmaz oldu.
PAKET PAKET YALAN
Bu rekabet ortamı ise tüketicinin faturalarına yansıtıldı. Öncelikle ödenilen fatura bedelleri düşmeye başladı. Numara taşınabilirliği uygulamaya girince de operatörler değişmeye başladı. GSM şirketleri bu kez de farklı paket kampanyalarla tüketicinin cebine girmeye devam ettiler. Hatta bu öyle bir durum aldı ki, GSM abonesi olan tüketicilerin her biri neredeyse bu konuda kendilerine uzman danışman tutmak zorunda kalacak duruma geldiler.
SOYGUNA KILIF
Özellikle bu paket tarifelerden edinen tüketicilere faturaları konuştukları ölçüde yansımadı. Örneğin bir tarifede, 10 dakikası "x" kuruş olarak verilirken, buna göre konuşan tüketici, faturaya yansıyan ücretin çok daha fazla olduğunu görüyor. "Kota aşımı" şeklinde bir de kılıf uydurulan bu uygulama ile her ay daha yüksek gelen faturaların adına da "serbest piyasa" denildi. Bugün ise, kendi uydurdukları serbest piyasa ile GSM şirketleri halkın cebine girmeye devam ediyor.
SİL BAŞTAN SÖZLEŞMEYE MAHKUM EDİYORLAR
"X" GSM operatörünün bir tarifesine geçiş yapan abone, bu kampanya ve kamu tarifesi dâhilinde fatura bedeli olarak aylık 35 lira, bir de tarifenin yanında satın aldığı telefon için de aylık 80-90 lira civarında bir bedel ödemek üzere anlaşıyor. Yani tüketici ayda toplam 125 lira civarında bir para ödemek için sözleşme imzalıyor. İlk birkaç ay bu tarife üzerinden hattını kullanan abone, daha sonra gelen faturalarla içinde bulunduğu durumun farkına varıyor. Bakın vatandaş mağduriyetini nasıl aktarıyor: "Söylenildiği gibi hiçbir zaman faturamı 125 lira ödemedim. Faturam hep 170 - 180 lira civarında geldi. Abonesi olduğum operatörden bir mesaj aldım, tarife değişikliği yapıldığına dair. Tarifelerin genelinde bir değişiklik yapıldığını söyledikleri gibi, o ay için de faturamın 513 lira olduğunu söylediler. Üstüne her ay için 10 lira daha alıp beni zaten 35 liraya bu şekilde sözleşme imzaladığım konuma 45 liraya sil baştan yeni kurallarla getirmeye zorladılar.
"KONTÖR YÜKLEYECEÄžİZ DEYİP ÜCRET ALINIYOR”
Mağdur abone sorununu şu şekilde aktarıyor: "xxx xx xx" numaralı hattan arayarak istenildiğinde 24 saat kontör yüklemek için hizmet verildiğini söylediler. Bunun karşılığında da hiçbir bedel almadıklarını vurguladılar. Tabi kontör yüklemek için kredi kartı bilgilerimi istediler. 'X' GSM şirketi adına aradıklarını da bildirdiler. Kendilerine numarasını vermiş olduğum kredi kartı ekstrem geldiğinde ise, 66 lira bir hizmet bedeli alındığını gördüm. Kendileri ile irtibata geçtim. Bana 15 gün içinde geri döneceklerini bildirdiler fakat beklememe rağmen dönmediler. Paramın iade edilmesi için müşteri hizmetlerini aradım. Bu kez de kendileri ile hiçbir alakası olmadığını söylediler. Üyeliğimin iptalini ve paramın iadesini istiyorum fakat sonuç alamıyorum.
İKNA EDENE KADAR VAATLER BİTMİYOR
Her yöne sınırsız tarife denilen kampanyalara da sınır konulduğunu biliyor musunuz? Bir ayda 25 bin dakika konuşan tüketicinin sınırsız tarifeli hattına 7 bin 500 liralık fatura geliyor. Hattı kapatılan tüketici, Tüketici Mahkemesi'ne başvurunca mahkeme tarife tutarı olan 66,7 liranın ödenmesini kararlaştırıyor. Üstelik aynı şirketin, tanıtım reklâmlarında "konuşmada sınır yok" diye tanıtım yaptığı da biliniyor. Ancak asıl ilginç olan tarafı da GSM operatörü adına savunma veren avukatın cevabı: "Şirket reklâmlarının yanıltıcı olduğuna dair davacı beyanlarının kabulüne olanak yoktur. Reklâmlardaki ifade tüketicilerin dikkatini çekmeyi amaçlamaktadır.”
VATANDAŞA SORMADAN TARİFE DEÄžİŞİKLİÄžİ
Vatandaş anlatıyor: "Bir GSM operatörünün tarifesinden faydalanıyorum. Söz konusu GSM operatöründen bana bir mesaj geldi. "Değerli abonemiz sözleşmedeki kullanım koşulları gereğince mevcut tarifeniz değiştirilecektir" şeklinde. Fakat daha önce aynı GSM operatörünün abonesi olan arkadaşlarıma uyarı mesajı gelmişti. İlerleyen dönemde, benim isteğim \/ olmadan başka bir tarifeye geçtiğime dair zaten bir mesaj yolladılar. Bana sormadan tarifemi değiştirecekleri için ben belki hattımı iptal ettirecektim ama hemen uygulamaya geçtiler. Sorunun ne olduğunu öğrenmek için aradığımda da ulaşamadığım gibi internet sitesinden mail atabilecek bir link de bulamıyorum. "
"ABONELİK SÖZLEŞMESİ TEK TARAFLI YAPILAMAZ”
Tüketicinin bağlı olduğu GSM şirketi, kampanya kapsamında belirlediği ücret tarifesini abonesine söylemeden değiştiriyor. Tüketici ise soruyor: "Sözleşmede ücretlerde değişiklik yapma hakkı saklı tutulur" yazmanız yüzde 31'i aşan zam yapma hakkını doğurur mu? Bu konuda Tüketiciler Birliği Onur Kurulu Üyesi Aydın Ağaoğlu, böyle bir durumun Tüketici Kanunu'na aykırı olduğunu söylüyor ve ekliyor: "4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu'nun 6. maddesi bunu kesinlikle reddediyor.
6. MADDE İLE HAKKINIZI ARAYIN
GSM operatörlerinin kampanya koşullarında da hukuksuz tarifelendirmeler söz konusu. “……. İletişim Hizmetleri A.Ş. fiyatları güncelleme hakkına sahiptir. Oysa 4077 sayılı Tüketici Koruma Hakkındaki Kanun’un 6. Maddesi tüketiciye şöyle bir hak veriyor: “Madde 6- Satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şattır.” Yani, herhangi bir GSM operatörüne aboneliği olan vatandaş, böyle bir tek taraflı hüküm karşısında bu maddeyi gösterip hakkını alabilir.
GSM ŞİRKETİ KAYBETTİÄžİ EVRAKIN FATURASINI TÜKETİCİYE KESTİ
Birkaç ay önce bir GSM şirketindeki iki numaramı başka bir GSM operatörüne taşıdım. Bu şekilde numaramı 3 ay kadar kullandım. 3 ay sonra abone merkezi evrakları kaybetmiş ve fatura da bana kesildi. 2 hattım birden kapandı. Bunun üzerine ben de itiraz ettim; "Para ödeyip satın aldığım iletişim hakkımı gasp ettiniz. Hatanızı düzel tin" diye. GSM şirketi 2 hatlımı da açtı, tabi ben de konuşmaya devam ettim. Bir ay sonra söz konusu hatlarını yeniden kapandı. Benim para ödeyip satın aldığım iletişim hakkımı elimden aldıkları yetmiyormuş gibi bir de kontörlerimi de aldılar. Sonuçta 2 hatlımı birden iptal elliler. Şu anda maddi ve manevi olarak zarardayım.
ÇIKARLAR SÖZ KONUSU OLURSA
11 yıldan bu yana aynı GSM operatörünün abonesi olan tüketici, geçen yıl faydalandığı tarifenin yerine gazetelerde, televizyon kanallarında yayınlanan reklâm ve tanıtım ilanlarının etkisinde kalarak başka bir tarifeye geçiyor. Söz konusu tarifenin aylık her yöne bin 200 dakika konuşma süresinin ücretlendirilmesinin 35 lira olduğunu söyleyen vatandaş, bir süre sonra GSM operatörünün bu tarifede tek taraflı olarak değişiklik yaptığını söylüyor. GSM operatörü her yöne bin 200 dakikayı kendi aboneleriyle 500 dakika, diğer operatörlerle 500 dakika, sabit hatlarla 200 dakika olarak değiştiriyor. Tüketici de haklı olarak şu kanıya varıyor: Burada müşterileri yanıltmaya gidilmiştir. Bu sebeple gerekli yasal işlem yapılmalıdır.
‘HEDİYE KAZANDINIZ’ MESAJININ ALTINDA BAKIN NELER YATIYOR
“Tebrikler hediye kazandınız!" mesajlarının atında aslında büyük bir sahtekârlık yatıyor. Bu şekilde gelen mesajları alan abone söz konusu mesajın geldiği telefon numarasını aradığında, konuş m an m faturası müşteriye yansıtılıyor. Bu şekilde mağdur olan çok sayıda abone bulunuyor. Hatta bazı aboneler bu numaraları şikâyet etmek içiı aradıklarında müşteri hizmetlerine ulaşamadıkları gibi, görüşme yapabildikleri durumlarda da bu tür mesajla n atan şirketlerin GSM operatörünün çözüm ortağı şirketlerinden olduğu ortaya çıkıyor. Yani GSM şirketleri vatandaştı cebini vakumlamak için kendilerine çözüm ortakları buluyor!