1."ATA" LAFINI SEVMEZD?
"Atat?rk" laf?n? ilk kez donemin T?rk Dil Kurumu Ba?kan? bir konu?mas?nda kullanm??, Mustafa Kemal de ?ok be?enerek soyad? olarak alm??t?. Kendisine "Ata" diye hitap edilmesinden hi? ho?lanmazd?.
2.EN SEVD??? YEMEK
Manast?r Askeri Lisesi y?llar?ndan kalan bir al??kanl?kla hayat? boyunca en sevdi?i yemek kuru fasulye ve pilav olarak kald?. Tatl?ya d??k?n de?ildi ama can? istedi?inde ?ok sevdi?i g?l re?elini tercih ederdi.
3.EN B?Y?K HAYAL? D?NYA TURUNA ?IKMAKTI
?mr? yetseydi bir d?nya turuna ??k?p T?rk dili ve tarihi ?zerindeki ?al??malar?n? geni?letmek en b?y?k hayaliydi.
4.BA?UCU K?TABI "?ALIKU?U"YDU
Binlerce kitabi vard?. Ama bunlar?n aras?nda bir tanesini hayat? boyunca hatta cephede bile ba?ucundan ay?rmad?. Re?at Nuri G?ntekin'in ?nl? "?al?ku?u" roman?n? hep yan?nda ta??r, her g?n rast gele bir yerinden acar, birka? sayfa okurdu.
5.KABUL SALONUNDAKI AT YAVRUSU
Atlardan sonra en sevdi?i hayvan k?pekti. "Fox" ad?n? verdi?i k?pe?i, Gazi`nin yata??n?n ayak ucunda uyurdu. Hayvanlara d??k?nl??? o dereceydi ki bir g?n misafirlerinin de g?rebilmesi i?in yeni do?mu? bir tayla annesinin ?ankaya K??k? kabul salonuna getirilmesini bile emretmi?ti.
6.TAM B?R SALON ADAMI
En sevdi?i dans valsti. M?zik zevki ?e?itlilik g?steriyordu.Klasik Bati m?zi?i d???nda Anadolu ezgilerini de severek dinlerdi.
7.G?MLEKLER?N?N T?M? BEYAZDI
G?mleklerinin hepsi beyazd?. Bu g?mlekler ilk y?llarda ?svi?re`de ?zel olarak dikilirken sonra yerli mali kullanma kampanyas?na ?nc?l?k edebilmek i?in Beyo?lu`nda bir terziye diktirilmeye ba?lanm??t?.
8.DOLABINDA LAC?IVERTE YER YOKTU
Tak?m elbiselerinin tasar?mlar?n? hep kendisi ?izerdi. Lacivert tak?m giymeyi sevmezdi.
9.?L??LER?
Boyu 1.74 idi. Hayat?n?n son d?nemlerine kadar 76 olan kilosu hastal???n?n ilerlemeye ba?lamas?yla 46'ya kadar d??m??t?. 43 numara siyah rugan ayakkab? giyerdi.
10.RUMEL? ??VES?
?zenli ve temiz bir T?rk?e konu?urdu. Ancak baz? kelimeleri Rumeli ?ivesiyle telaffuz ederdi.
11.HAZ?N B?R H?KAYE
Hayat?nda bir d?nem ?ok ?nemli yer tutan Mustafa Kemal`in evlenmesinden sonra hayat?na trajik bir ?ekilde son veren Fikriye Hanim`in mezar?n?n nerede oldu?u bilinmiyor.
12.CUMHURBA?KANLI?INDAN SIKILIYORDU
Hayat?n?n ?o?unu ge?irdi?i sava? cephelerinden sonra Cumhurba?kan? olarak ge?irdi?i y?llar ona bir tecrit ya?ant?s? gibi geliyor, ?ok sevdi?i halk?ndan ve sade bir vatanda? ya?am?ndan uzakla?t???n? d???n?yordu.
13.PAPA`NIN TEMS?LC?S?NE ELB?SE
K?yafet Kanunu ?er?evesinde t?m din adamlar?n?n dini k?yafetleriyle soka?a ??kmalar? yasaklan?nca, Monseny?r Roncalli`ye kendi terzisi Kemal Milasl? eliyle bir koleksiyon haz?rlatt?.
14.KEND?S? TIRA? OLMAZDI
Sabah kahvalt?lar?yla aras? hi? ho? de?ildi. Yataktan kalkar kalkmaz odas?ndaki divanin ?zerine ba?da? kurarak oturur, g?n?n ilk kahvesini sigaras?n? i?erdi. Bir ?zelli?i de kendi kendine t?ra? olmamas?yd?.
15.D?ZEN TAKINTISI VARDI
Evinde, ?evresinde hatta konuk oldu?u evlerde bile e?ri duran e?yalar? d?zeltmeden rahat edemezdi.
16.HO?G?R?L? L?DER
K?yl?n?n birinin gazete ka??d?na sard??? tutunu i?meye ?al???rken eli yanm??, "Alin bunu kendi i?sin" diyerek Atat?rk`e k?fretmi?ti. Mahkemeye ??kar?lacakt?. Atat?rk olay? dinledikten sonra "Onu mahkemeye verece?inize do?ru d?r?st sigara i?mesini temin edin" dedi.
17.S?GARA PAZARLI?I
Hastal???n?n ba?lang?c?nda kendisini muayene eden Dr.Fissinger g?nde ka? paket sigara i?ti?ini sormu?, Atat?rk "sekiz" demi?ti. Doktor bunu g?nde bir pakete indirmesi gerekti?ini s?yleyince g?l?mseyerek cevap vermi?ti: "Ben zaten bir paket i?iyorum. Bundan sonra bunu sizin izninizle yapaca??m".
18."BU NASIL HALK?ILIK?"
Bir sabah milletvekilleri ile trene binmi?ti. Kond?kt?r?n milletvekillerinden bilet paras? almamas?na sas?rm?? nedenini sormu?tu.Trenin milletvekillerine bedava oldu?unu ??renince epey sinirlenmi?, "Ne de g?zel halk??l?k ama" demi?ti.
19."LA?KL?K ADAM OLMAKTIR!"
?lk mecliste bir oturum s?ras?nda ?yelerden biri laikli?in ne manaya geldi?ini anlamad???n? s?yleyince Gazi ?ok sinirlenmi? ve elini k?rs?ye vurarak bir din bilgini olan ?yeye cevap vermi?ti: "Adam olmak demektir hocam, adam olmak!"
20.KURBANLARI BA?I?LARDI
Gitti?i yurt gezilerinde kendisi i?in kurban edilen hayvanlara bakamaz b?yle durumlarda s?rt?n? d?ner yada kesilmelerini engellerdi.
21.YABANCI D?LE MERAKI
Askeri lisede ??renmeye ba?lad??? Frans?zca'y? sonraki y?llarda geli?tirdi. Zengin bir kelime bilgisi vard?. Konu?urken araya Frans?zca s?zc?kler de eklerdi.
22.FASULYES?NE POKER
Kumardan ho?lanmaz ama arkada?lar?yla fasulyesine poker oynard?. Oyun sonunda kazand?klar?n? iade ederdi.
23.KAN G?RMEYE DAYANAMAZDI
Cephelerde d??manla g???s g???se sava?m?? biri olarak en ilgin? ?zelli?i sava? meydanlar? d???nda kan g?r?nce fenala?mas?yd?.
24.KULAKLARI DUYAN TEK K???
Frans?z tarih?isi Herriot Ankara`ya geldi?inde Gazi`nin kulaklar?n?n duyuyor olmas?na sas?rm?? an?lar?nda bunu esprili bir dille anlatm??t?: "T.C`de bir tane kulaklar? duyan ki?i var onu da Cumhurba?kan? yapm??lar".
25.B?R R?CASI BA? TACIDIR
Bir g?n halk aras?nda dola??rken ?ar?afl? bir kad?na rastlam??, "Haf?z Hanim benim hat?r?m i?in ba??ndaki ?rt?y? acar m?s?n?" diye sormu?tu. Kad?n bas ?rt?s?n? a?arak, Atat?rk`?n ?n?nde e?ildi ve ellerini ?pt?.
26.B?LARDO VE Y?ZME
Sportmen ki?ili?i vard?. Her g?n at biner, y?zmeye gider ve bilardo oynard?.
27.EN BA?ARILI DERS
E?itim hayat? boyunca en ba?ar?l? dersi matematikti. Pozitif bilimlere ilgisi hayat? boyunca s?rd?.
28.YA?CILARA GEC?T YOK
Ya?c?lara ?ok k?zard? Bir ak?am sofras?nda kendisine gereksiz ?ekilde iltifat eden Abd?lhak Hamit`e m?dahale etti.
29.SON YILBA?I GECES?
1937'yi 1938'e ba?layan son y?lba?? gecesini D??i?leri Bakan? Tevfik R??t? Aras ile bas basa ge?irmi?ti. O gece dolab?ndaki baz? elbiseleri bakana hediye etmi?ti.
30.K??KTEK? G?VERC?NL?K
Ku?lar? ?ok severdi.?ankaya K??k?`nde ?zel bir bak?c?n?n ilgilendi?i g?vercinli?i vard?.
"Atat?rk" laf?n? ilk kez donemin T?rk Dil Kurumu Ba?kan? bir konu?mas?nda kullanm??, Mustafa Kemal de ?ok be?enerek soyad? olarak alm??t?. Kendisine "Ata" diye hitap edilmesinden hi? ho?lanmazd?.
2.EN SEVD??? YEMEK
Manast?r Askeri Lisesi y?llar?ndan kalan bir al??kanl?kla hayat? boyunca en sevdi?i yemek kuru fasulye ve pilav olarak kald?. Tatl?ya d??k?n de?ildi ama can? istedi?inde ?ok sevdi?i g?l re?elini tercih ederdi.
3.EN B?Y?K HAYAL? D?NYA TURUNA ?IKMAKTI
?mr? yetseydi bir d?nya turuna ??k?p T?rk dili ve tarihi ?zerindeki ?al??malar?n? geni?letmek en b?y?k hayaliydi.
4.BA?UCU K?TABI "?ALIKU?U"YDU
Binlerce kitabi vard?. Ama bunlar?n aras?nda bir tanesini hayat? boyunca hatta cephede bile ba?ucundan ay?rmad?. Re?at Nuri G?ntekin'in ?nl? "?al?ku?u" roman?n? hep yan?nda ta??r, her g?n rast gele bir yerinden acar, birka? sayfa okurdu.
5.KABUL SALONUNDAKI AT YAVRUSU
Atlardan sonra en sevdi?i hayvan k?pekti. "Fox" ad?n? verdi?i k?pe?i, Gazi`nin yata??n?n ayak ucunda uyurdu. Hayvanlara d??k?nl??? o dereceydi ki bir g?n misafirlerinin de g?rebilmesi i?in yeni do?mu? bir tayla annesinin ?ankaya K??k? kabul salonuna getirilmesini bile emretmi?ti.
6.TAM B?R SALON ADAMI
En sevdi?i dans valsti. M?zik zevki ?e?itlilik g?steriyordu.Klasik Bati m?zi?i d???nda Anadolu ezgilerini de severek dinlerdi.
7.G?MLEKLER?N?N T?M? BEYAZDI
G?mleklerinin hepsi beyazd?. Bu g?mlekler ilk y?llarda ?svi?re`de ?zel olarak dikilirken sonra yerli mali kullanma kampanyas?na ?nc?l?k edebilmek i?in Beyo?lu`nda bir terziye diktirilmeye ba?lanm??t?.
8.DOLABINDA LAC?IVERTE YER YOKTU
Tak?m elbiselerinin tasar?mlar?n? hep kendisi ?izerdi. Lacivert tak?m giymeyi sevmezdi.
9.?L??LER?
Boyu 1.74 idi. Hayat?n?n son d?nemlerine kadar 76 olan kilosu hastal???n?n ilerlemeye ba?lamas?yla 46'ya kadar d??m??t?. 43 numara siyah rugan ayakkab? giyerdi.
10.RUMEL? ??VES?
?zenli ve temiz bir T?rk?e konu?urdu. Ancak baz? kelimeleri Rumeli ?ivesiyle telaffuz ederdi.
11.HAZ?N B?R H?KAYE
Hayat?nda bir d?nem ?ok ?nemli yer tutan Mustafa Kemal`in evlenmesinden sonra hayat?na trajik bir ?ekilde son veren Fikriye Hanim`in mezar?n?n nerede oldu?u bilinmiyor.
12.CUMHURBA?KANLI?INDAN SIKILIYORDU
Hayat?n?n ?o?unu ge?irdi?i sava? cephelerinden sonra Cumhurba?kan? olarak ge?irdi?i y?llar ona bir tecrit ya?ant?s? gibi geliyor, ?ok sevdi?i halk?ndan ve sade bir vatanda? ya?am?ndan uzakla?t???n? d???n?yordu.
13.PAPA`NIN TEMS?LC?S?NE ELB?SE
K?yafet Kanunu ?er?evesinde t?m din adamlar?n?n dini k?yafetleriyle soka?a ??kmalar? yasaklan?nca, Monseny?r Roncalli`ye kendi terzisi Kemal Milasl? eliyle bir koleksiyon haz?rlatt?.
14.KEND?S? TIRA? OLMAZDI
Sabah kahvalt?lar?yla aras? hi? ho? de?ildi. Yataktan kalkar kalkmaz odas?ndaki divanin ?zerine ba?da? kurarak oturur, g?n?n ilk kahvesini sigaras?n? i?erdi. Bir ?zelli?i de kendi kendine t?ra? olmamas?yd?.
15.D?ZEN TAKINTISI VARDI
Evinde, ?evresinde hatta konuk oldu?u evlerde bile e?ri duran e?yalar? d?zeltmeden rahat edemezdi.
16.HO?G?R?L? L?DER
K?yl?n?n birinin gazete ka??d?na sard??? tutunu i?meye ?al???rken eli yanm??, "Alin bunu kendi i?sin" diyerek Atat?rk`e k?fretmi?ti. Mahkemeye ??kar?lacakt?. Atat?rk olay? dinledikten sonra "Onu mahkemeye verece?inize do?ru d?r?st sigara i?mesini temin edin" dedi.
17.S?GARA PAZARLI?I
Hastal???n?n ba?lang?c?nda kendisini muayene eden Dr.Fissinger g?nde ka? paket sigara i?ti?ini sormu?, Atat?rk "sekiz" demi?ti. Doktor bunu g?nde bir pakete indirmesi gerekti?ini s?yleyince g?l?mseyerek cevap vermi?ti: "Ben zaten bir paket i?iyorum. Bundan sonra bunu sizin izninizle yapaca??m".
18."BU NASIL HALK?ILIK?"
Bir sabah milletvekilleri ile trene binmi?ti. Kond?kt?r?n milletvekillerinden bilet paras? almamas?na sas?rm?? nedenini sormu?tu.Trenin milletvekillerine bedava oldu?unu ??renince epey sinirlenmi?, "Ne de g?zel halk??l?k ama" demi?ti.
19."LA?KL?K ADAM OLMAKTIR!"
?lk mecliste bir oturum s?ras?nda ?yelerden biri laikli?in ne manaya geldi?ini anlamad???n? s?yleyince Gazi ?ok sinirlenmi? ve elini k?rs?ye vurarak bir din bilgini olan ?yeye cevap vermi?ti: "Adam olmak demektir hocam, adam olmak!"
20.KURBANLARI BA?I?LARDI
Gitti?i yurt gezilerinde kendisi i?in kurban edilen hayvanlara bakamaz b?yle durumlarda s?rt?n? d?ner yada kesilmelerini engellerdi.
21.YABANCI D?LE MERAKI
Askeri lisede ??renmeye ba?lad??? Frans?zca'y? sonraki y?llarda geli?tirdi. Zengin bir kelime bilgisi vard?. Konu?urken araya Frans?zca s?zc?kler de eklerdi.
22.FASULYES?NE POKER
Kumardan ho?lanmaz ama arkada?lar?yla fasulyesine poker oynard?. Oyun sonunda kazand?klar?n? iade ederdi.
23.KAN G?RMEYE DAYANAMAZDI
Cephelerde d??manla g???s g???se sava?m?? biri olarak en ilgin? ?zelli?i sava? meydanlar? d???nda kan g?r?nce fenala?mas?yd?.
24.KULAKLARI DUYAN TEK K???
Frans?z tarih?isi Herriot Ankara`ya geldi?inde Gazi`nin kulaklar?n?n duyuyor olmas?na sas?rm?? an?lar?nda bunu esprili bir dille anlatm??t?: "T.C`de bir tane kulaklar? duyan ki?i var onu da Cumhurba?kan? yapm??lar".
25.B?R R?CASI BA? TACIDIR
Bir g?n halk aras?nda dola??rken ?ar?afl? bir kad?na rastlam??, "Haf?z Hanim benim hat?r?m i?in ba??ndaki ?rt?y? acar m?s?n?" diye sormu?tu. Kad?n bas ?rt?s?n? a?arak, Atat?rk`?n ?n?nde e?ildi ve ellerini ?pt?.
26.B?LARDO VE Y?ZME
Sportmen ki?ili?i vard?. Her g?n at biner, y?zmeye gider ve bilardo oynard?.
27.EN BA?ARILI DERS
E?itim hayat? boyunca en ba?ar?l? dersi matematikti. Pozitif bilimlere ilgisi hayat? boyunca s?rd?.
28.YA?CILARA GEC?T YOK
Ya?c?lara ?ok k?zard? Bir ak?am sofras?nda kendisine gereksiz ?ekilde iltifat eden Abd?lhak Hamit`e m?dahale etti.
29.SON YILBA?I GECES?
1937'yi 1938'e ba?layan son y?lba?? gecesini D??i?leri Bakan? Tevfik R??t? Aras ile bas basa ge?irmi?ti. O gece dolab?ndaki baz? elbiseleri bakana hediye etmi?ti.
30.K??KTEK? G?VERC?NL?K
Ku?lar? ?ok severdi.?ankaya K??k?`nde ?zel bir bak?c?n?n ilgilendi?i g?vercinli?i vard?.