EBRU NED?R?
K???t s?sleme sanatlar?n?n en ?nemlilerinden biri... B?t?n Osmanl? sanatlar?nda oldu?u gibi usta-??rak usul? ile ??renilen ve sanat??n?n iradesi d???nda bir?ok de?i?kenden etkilenen bir sanatt?r. Ebru; renklerin suyla dans?n?n yaratt??? bir ahenktir asl?nda. Baz? kaynaklar ebrunun, y?z suyu anlam?na gelen "ab-? ru" s?zc???nden, baz? kaynaklar ise Orta Asya dillerinden ?a?atayca'da hareli g?r?n?m, damarl? kuma? ya da ka??t anlam?na gelen "ebre"den geldi?ini s?ylese de en yayg?n kan?, kelimenin k?keninin Fars?a; bulutumsu, bulut gibi anlam?na gelen "ebri" den gelmekte oldu?udur. Her ne ?ekilde isimlendirilse isimlendirilsin insanlara da isim olan ebru, gizemli bir ahenk ta??yor.

Zorlu ve emek isteyen bir sanat olan ebru, geri d?n??? olmayan, tekrar? olmayan, ?ok de?i?kenli bir sanatt?r.

Bir?ok eski eserde s?sleme amac?yla kullan?lan ebru, geleneksel el sanatlar?m?zdan olmas?na ra?men yak?n zamana kadar unutulma tehlikesi ile kar?? kar??yayd?. D?nya ?ap?nda ?e?itli milletler taraf?ndan sahiplenmeye ba?lanm??, baz? ?lkelerde ebru yap?m? s?ras?nda kullan?lan malzemeleri ?reten firmalar boy g?stermi?ti.

Ebru sanat?nda son devrin piri merhum Mustafa D?zg?nman gerek yeti?tirdi?i ??rencilerle gerek bu sanata kazand?rd??? anlay??la manevi hazinelerimizden birinin payidar kalmas?nda b?y?k rol oynam??t?r.


GELENEKSEL T?RK EBRU SANATINDA KULLANILAN MALZEMELER

KA?IT : Emici ?zelli?i fazla ve mat olanlar? tercih edilir. Genellikle birinci hamur k???t kullan?l?r.
K?TRE: Kitre, Anadolu’da yeti?en, geven t?r? dikenli bitkilerden elde edilen, yap??ma ?zelli?i az olan bir zamk ?e?ididir. Suyla birlikte kar??t?r?larak uygun k?vam elde edilir. ?pek kitresi ise, toz halinde haz?r olarak sat?lmaktad?r. Piyasada aktarlarda bulunabilen kitrenin plaka halinde, beyaz ve topraks?z olanlar? tercih edilmelidir.
TEKNE: Ebru yap?m?nda tekne dedi?imiz, i?ine kitre konan kaplar kullan?l?r.
FIR?A: F?r?an?n sap? i?in, esnek oldu?undan dolay? g?l dal? kullan?l?r. K?llar ise, at kuyru?undan elde edilir.
BOYALAR: Ebru yap?m?nda genellikle oksit k?rm?z?, oksit sar?, oksit siyah, lahur ?iviti kullan?l?r. Di?er renkler de bunlar?n kar???m?ndan elde edilir. G?zel bir ebru i?in renkleri uyumlu kullanmak ?nemlidir. Bu nedenle koyu renklerden ba?lanarak renkler kullan?l?r. Tabandaki siyah boya, ?zerindeki boyalar? canl? ve aktif g?sterir. Aralardaki beyazlar da renklere hareket getirir.
?D: Renklerin kitre ?zerinde kalmas?n? sa?lar. Boyan?n i?ine at?larak kullan?l?r. ?pek boyalar i?in kullan?lmaz.
B?Z: B?y?k, kal?nca i?ne olup, ebruya ?ekil vermekte kullan?l?r.

YAPILIR?
Ebru yap?m?na ba?lamadan ?nce se?ilecek ka??d?n ?l??s?ne uygun b?y?kl?kte bir tekne al?n?r, tekne kitreli su ile doldurulur.Ebru teknesi basit?e al?minyum bir baklava tepsisi gibidir. Kitre, bir bitkinin ?z? olup baharat??larda (aktarlarda) sat?l?r. Sinme bir avu? veya tepeleme iki ?oba ka???? kitre iki litre kadar su i?inde 2, 3 veya 4 g?n bekletilerek kitrenin su i?inde iyice ?i?mesi sa?lan?r. ?i?en kitre su i?inde el ile yo?urularak suya kar??mas? sa?lan?r. Kitreli su boza k?vam?nda veya az seyre?i olmal?d?r. Haz?rlanan s?v? ince bir t?lbent ile s?z?lerek temizlenir. Son haliyle tekneye yava??a (k?p?rtmeden) bo?alt?l?r.
De?i?ik renklerde toprak boyalar ayr? ayr? iki cam y?zey (veya seramik, krom) aras?nda iyice ezilir. Ezilme esnas?nda hafif su kat?l?r. Ezilme sonras?nda meydana gelen ?amur benzeri boyaya s???r ?d? kat?larak 15 g?n veya bir ay kadar bekletilir. Boyan?n ?d asidiyle pi?mesi sa?lan?r. Beklemeden sonra mam?l suland?r?larak kullan?l?r. Boya a??lm?yorsa ?d kat?l?r. Rengi a?mak i?in su kullan?l?r.
Bir ebru bir defa yap?labilir.
Haz?rlanan boyalar f?r?a veya metal ?ubuk yard?m?yla daha ?nce haz?rlanm?? olan kitreli suyun ?st y?zeyine damlat?l?r.Boyalar?n a??lmas?n? ve ?ekillerin yuvarlakl???n? kesin olarak bilemeyiz. Ancak fikir sahibi oluruz. Yapt???m?z ebrunun tam olarak nas?l olaca??n? de?il neye benzeyece?ini bilebiliriz. Bu y?zden iki defa ayn? ebruyu yapmak imkans?zd?r.
Ka??t tekneye serilir, i? tamamlan?r.
Ka??t d?zg?nce tekne ?zerine b?rak?l?r, g?r?nt?n?n ka??da i?lemesi sa?lan?r. Ka??t temiz bir ortamda kurumaya b?rak?l?r.

Su y?zeyinde meydana gelen ?ekiller, teknik gereksinme sonucu daha ?ok soyut olarak geli?ir. Bu d?zenlemeden sonra se?ilen ka??t su y?zeyine yat?r?l?r. Birka? saniye sonra kald?r?l?r ve kitreli suyu s?z?l?nceye kadar iki ucundan as?l?r.

Bu ebr? tekni?inde sanat??, boyalar?n kitreli su ?zerindeki da??l???na yeterince hakim olamaz. Bu y?zden bir tak?m kal?pla?m?? ebr? tipleri olu?mu?tur.

EBRU ?E??TLER?

BATTAL EBRU : Boyalar?n koyu renkten ba?lanarak, a??k renge do?ru f?r?a yard?m?yla Kitreli su ?zerine serpilmesiyle elde edilir. Boyalar daha sonra ka??da ge?irilir. Basit bir ebru ?e?idi gibi g?r?nmekle birlikte, boyalar?n y?zeyde e?it miktarda ve b?y?kl?kte da??lmas?n? sa?lamak, ?zellikle ebru yapmaya yeni ba?layanlar i?in pek de kolay olmamaktad?r. Di?er ebru ?e?itlerine ge?ebilmek i?in ?nce Battal Ebruyu do?ru yapmak gerekir.GEL - G?T EBRUSU : Battal Ebru yap?ld?ktan sonra ince bir ?ubuk yard?m?yla ?zerine paralel ?izgiler ?ekilerek olu?turulur.

?AL EBRUSU : Gel-Git Ebrusu yap?ld?ktan sonra yine ince bir ?ubuk yard?m?yla enine ?? adet, boyuna da iki adet ( S ) harfi, bunlar?n aralar?na da istenildi?i gibi kavisler ?izilerek haz?rlan?r.
SOMAK? (MERMER) EBRUSU : Gel-Git veya ?al Ebrusu ?zerine f?r?a yard?m?yla Battal Ebru yap?larak elde edilir.
TARAKLI EBRU : Ebru teknesinin eninden 5 mm. k???k tahtalarla, belli aral?klarla dizilmi? toplu i?ne, tel veya ince ?ivi ile haz?rlanan taraklar kullan?larak yap?l?r. ?nce Gel-Git Ebrusu olu?turulur, daha sonra Gel-Git enine haz?rland?ysa boyuna, boyuna haz?rland?ysa enine tarak yard?m?yla tarama yap?l?r. E?er istenirse ?zerine enine veya boyuna " S " harfleri ?izilerek tarakl? ?al ebrusu olu?turulur.
HAF?F EBRU : ?zerine daha sonra yaz? yazmak i?in olu?turulan, renkleri
soluk ve cans?z ebrulard?r. Burada yaz? ?n plana ??kar. Haz?rlanan kitreye su ilave etmek ve boyalara da damlal?k yard?m?yla ?d ve su, ilave edilerek olu?turulan malzemeyle yap?l?r.
AKKASE EBRU : Arap zamk? kullan?larak hafif Ebrunun baz? k?s?mlar? kapat?l?r. Sonra daha koyu bir ebru yap?l?r. Arap zamk? s?r?len yerler ikinci boyalar? almazlar, bo? kalan bu yerlere daha sonra yaz? veya Tezhip yap?labilir.
KUMLU-KIL?IKLI EBRU : Tekne iyice kullan?ld?ktan sonra dibinde kalan kitreden bu ?e?it ebru yap?l?r. Kitrenin kirlenmesiyle olu?an mukavemet ve boyadaki su oran?n?n az olmas?yla, teknede boyalar?n ?atlaklar olu?turmas?yla elde edilir.
YAZILI EBRU : Arap zamk?yla yaz?lan yaz?lar?n oldu?u k?s?m boya almaz ve o b?l?m bo? kal?r. Yaz?l? Ebruyu hem Hat hem de Ebru sanat? ile u?ra?an sanat??lar yapm??lard?r.
HAT?P EBRUSU : Zemine Battal Ebru yap?l?r, sonra Hatip Ebrusunda kullan?lacak renkler se?ilir. Tekneye boyuna ve enine d?rt-be? adet e?it aral?klarla boya damlat?l?r, i?lerine di?er renkler de ayn? ?ekilde damlat?l?r. Burada boyalar?n ?aplar?n?n e?it olmas?na dikkat etmek gerekir. Daha sonra ?zerlerine ?ubuk yard?m?yla ?ekil verilir.
???EKL? EBRULAR : Zemine Battal Ebrusu yap?l?p ?zerine ?ubuklar yard?m?yla lale, gelincik, karanfil, papatya gibi ?i?ekler yap?larak haz?rlan?r.
[b]EBRU TAR?H?
Ebru sanat?n?n ilk kez ne zaman ve nerede yap?ld??? tam olarak bilinememektedir. Tarihi ve kimin taraf?ndan yap?ld??? belli olmayan baz? eserler vard?r.Bug?n kay?tlardaki en eski ebru 1595 y?l?na aittir. ?ebek Mehmed Efendi imzas?n? ta??r. Ancak, bir sanat?n geli?mesi ve kabul g?rmesi i?in y?zlerce y?l ge?mesi gerekti?ini ve kay?tlarda da detayl? bir arama yap?lmad???n? d???n?rsek bu sanat?n ?ok daha eskilere dayanan bir ge?mi?i oldu?unu kabul etmemiz gerekir.

Ebru Sanat? ile ilgili yaz?lm?? ilk eser, Tertib-i Risale-i Ebri ad?n? ta??r ve 1608 tarihlidir. Basit?e ebru yap?m?ndan ve ebru sanat??l???ndan bahseder.

Osmanl?'da ise ?ebek Mehmed Efendi'den sonraki en ?nemli Ebru Sanat??s?, Hatip Ebrusu'na da ad?n? veren ?stanbullu Hatip Mehmed Efendi'dir.Ayn? zamanda hattat olan sanat??, Ayasofya Camii'nde hatiplik yapm?? ve 1773 y?l?nda vefat etmi?tir.
[/b]

ebru adinin anlamida bulut anlamina gelmektedir kizkardesimden dolayi biliom

çhokk güsel bi sanat yaa
örenmek lasım ama zor

çok harika eserler cıkıyor ortaya zor ama öğrenılmeye değer bence...