K?K H?CRE Y?NTEM? NED?R??
K?k H?cre (Stem Cell) nedir?
K?k h?creler, kendini yenileme ?zelli?ine sahip, v?cut i?inde veya laboratuar ortam?nda uygun ?artlar sa?land???nda bir?ok farkl? h?cre tipine d?n??ebilen farkl?la?mam?? h?crelerdir. Yeti?kin k?k h?creleri, kordon kan?ndan elde edilen k?k h?creler ve embriyonik k?k h?creler g?n?m?zde bilinen ?? temel k?k h?cre kaynaklar?d?r.
Yeti?kin k?k h?creleri v?cutta bir?ok doku ve organda bulunurlar ve bulunduklar? b?lgedeki h?crelerin hasar g?rmesi durumunda ?o?alarak hasarl? k?sm?n onar?lmas?n? sa?larlar. Yak?n zamanda deney hayvanlar? ile ger?ekle?tirilen ?al??malarda, bulunduklar? ortama g?re daha farkl? h?crelere de d?n??ebildikleri g?sterilmi? olsa da, d?n??ebildikleri h?cre tipleri sinirlidir.
Kordon kani k?k h?creleri do?um s?ras?nda bebe?i anneye ba?layan umbilikal kordondan elde edilirler. Bu h?creler, her ne kadar erken geli?im d?neminde elde edilmi? olsalar da yeti?kin h?cre s?n?f?na girmektedir ve farkl? doku ve h?cre tipi olu?turma ?zellikleri benzer ?ekilde sinirlidir. G?n?m?zde kordon kani k?k h?creleri ?zellikle kan ve immune system hastal?klar? i?in son derece ?nemli bir tedavi olana?? olu?turmaktad?r. Bunun yan?nda tedavi ama?l? kullan?mlar?nda kar??la??lan en b?y?k problemler yeterli miktardan az k?k h?cre i?erebilmeleri ve transplantasyon ger?ekle?tirilecek ki?i ile doku uyumu ta??yan ?rne?in bulunmas?ndaki zorluklard?r. Kordon kani k?k h?crelerinin laboratuar ortam?nda geli?tirilme potansiyelleri sinirli oldu?undan y?ksek miktarda ?rnek gerektiren i?lemlerde basari ?ans? d??mektedir. D?nyada ve ?lkemizde bu ama?la olu?turulan kordon kan? bankalar? ve saklanan ?rnek say?s? artt?k?a yukar?da bahsedilen hastal?klarda tedavi olana?? da artabilecektir.
Embriyonik k?k h?creler laboratuar ortam?nda nas?l b?y?t?l?r?
[SIZE=2]Embriyonik k?k h?crelerinin laboratuar ortam?nda b?y?t?lebilmesi i?in de?i?ik k?lt?r y?ntemleri ?zerine ?al??malar devam etse de, geli?imleri i?in destek h?crelere ihtiya?lar? vard?r. Ayr?ca ba?kala?mam?? yap?lar?n?n korunmas? i?in yeti?tirildikleri k?lt?r ortamlar?n?n LIF (Leukemia indibitory factor), B-FGF gibi ajanlar ile desteklenmesi gerekir. ?stanbul Memorial Hastanesi Ara?t?rma ve Geli?tirme Laboratuar?nda bu ama?la Balb/c inbred farelere ait 12-14 g?nl?k fetuslardan elde edilen embriyonik fibroblast h?creleri destek h?cresi olarak kullan?lmaktad?r.
Embriyonik k?k h?creleri di?er h?crelerden ay?ran morfolojik, genetik, ve imm?nolojik ?zellikleri nelerdir?
Embriyonik k?k h?crelerin, di?er v?cut h?crelerine k?yasla son derece y?ksek bir ?ekirdek/sitoplazma vol?m oran? mevcuttur ve belirgin pron?kleus yapisi i?erirler. Bu h?creler, destek h?creleri ?zerindeki k?lt?rleri s?ras?nda ?? boyutlu koloni olu?tururlar. Resim 3’te merkezimizde elde edilen insan embriyonik k?k h?cre suslar?ndan NS-3’e ait morfoloji yap?s? g?r?lmektedir.
Embriyonik k?k h?crelerin bir di?er ?nemli ?zelli?i, kanser h?crelerine benzer s?rekli b?l?nebilme ?zelli?ine sahip olmalar? ve bu h?crelerden farkl? olarak normal bir karyotip yap?s?na sahip olmalar?d?r.
Embriyonik k?k h?crelerin tedavi ama?l? kullan?m potansiyelleri nedir?
?zellikle fare embriyonik k?k h?creleri ile ger?ekle?tirilen ?al??malarda, bu h?crelerin ?ok farkl? h?cre tiplerine d?n??ebildi?i bilimsel olarak kan?tlanm??t?r. Halen bu canl?larda transplantasyon sonras? hasarl? b?lge ve v?cut i?erisinde olu?turduklar? yap?lar ve d?n???m mekanizmalar? ara?t?r?lmaktad?r. Buna paralel olarak elde edilen insan embriyonik k?k h?creleri, sahip olduklar? s?rekli kendini yenileme ve insan v?cudunu olu?turan t?m h?crelere d?n??ebilme potansiyelleri sayesinde, yak?n gelecekte Alzheimer, diyabet, Parkinson, enfarkt?s gibi g?n?m?zde tedavi imkan? olmayan veya son derece s?n?rl? olan hastalara bu imkan? sa?layabileceklerdir. Ayr?ca, ?zellikle deney hayvanlar? ile yap?lan ?al??malarda bu h?crelerin ?reme h?cresi olu?turabildikleri de g?sterilmi?tir. Bu nedenle gelecekte oosit veya spermi olmayan ki?iler i?in de, k?k h?crelerin infertilite tedavisinde kullan?m? g?ndeme gelebilecektir. Di?er taraftan embriyonik k?k h?crelerin do?as?ndan veya transplantasyon i?lemlerindeki birtak?m s?n?rlamalardan dolay? klinikte kullan?m g?n?m?zde m?mk?n olmamaktad?r.
Embriyonik k?k h?crelerin klinikte tedavi ama?l? kullan?mlar?n? s?n?rlayan fakt?rler nelerdir?
Doku veya organ nakli i?lemlerinde ba?ar?y? etkileyen en ?nemli fakt?rlerden birisi al?c?-verici aras?nda olu?an doku uyumu sorunudur. Benzer sorunun gelecekte embriyonik k?k h?cre tedavilerinde de ya?anma olas?l??? nedeniyle bilim adamlar? farkl? ??z?m ?nerileri geli?tirmekteler: Bunlar s?ras?yla kemik ili?i veya kordon kan? bankac?l??? ?rne?inde oldu?u gibi doku uyumu ?zellikleri tan?mlanm?? k?k h?cre bankalar? olu?turmak, doku uyumundan sorumlu genlerin genetik olarak modifikasyonu ile evrensel bir verici k?k h?cre olu?turmak ve ki?iye ?zg? k?k h?cre ?retilmesi i?in tedavi ama?l? klonlama teknikleri kullanmakt?r.
D?nyada bug?ne kadar 80’in ?zerinde embriyonik k?k h?cre su?u rapor edilmi? olsa da bunlardan sadece belirli bir k?sm? embriyonik k?k h?cre kriterleri y?n?nden test edilmi?tir ve d?nyada yap?lan ?al??malarda sadece birka? k?k h?cre su?u kullan?lmaktad?r. Tedavi ama?l? kullan?mlar? s?z konusu oldu?unda doku uyumu probleminin ya?anmamas? i?in en az birka? y?z bin farkl? k?k h?cre su?una gereksinim duyulaca?? d???n?lmektedir. Bu nedenle elde edilmi? veya edilecek farkl? embriyonik k?k h?cre su?lar?n? ortak bir bankada toplamak, ileride potansiyel kullan?mlar? g?ndeme geldi?inde istenilen doku tipine sahip k?k h?cre su?unun kullan?ma a??k olabilmesi y?n?nden ?ok ?nemlidir.
?zerinde ?al??malar?n ba?lat?ld??? bir di?er yakla??m, doku uyumundan sorumlu genlerin gen m?hendisli?i teknikleri ile de?i?tirilmesi sonras? transplantasyon uygulamalar?nda nakledilen h?crelerin al?c? v?cut taraf?ndan reddinin ?nlenmesidir. Bu yolla elde edilen genetik olarak de?i?tirilmi? h?creler bir?ok farkl? ki?ide kullan?labilece?inden, ger?ekle?ti?i taktirde k?k h?cre bankalar?na gereksinim ortadan kalkabilecektir. Di?er taraftan genetik olarak de?i?tirilmi? h?crelerin tedavi ama?l? kullan?m? beraberinde tekni?in ne kadar g?venilir olabilece?i ve etik boyutu gibi farkl? sorular? da getirmektedir.
Bir di?er alternatif, tedavi ama?l? klonlama tekni?i ile ki?iye ?zg? k?k h?cre elde edilmesi y?ntemidir (Resim 8). ?zellikle son y?llarda ?iftlik hayvanlar? ve deney hayvanlar? ?zerinde uygulanan bir y?ntem olan klonlama i?lemi, tedavi ama?l? olarak kullan?labilir ve i?lem sonras? elde edilen klon-embriyo ve embriyonik k?k h?creler i?lemde h?cresi kullan?lan ki?i ile ayni doku uyumu genleri ta??d???ndan transplantasyon i?lemlerindeki rejeksiyon problemi ortadan kalkabilir.
Tedavi ama?l? klonlama y?ntemi ile ki?iye ?zg? k?k h?cre elde edilmesi: ??lem i?in ?ncelikle kad?na ait olgun yumurtalardan genetik yap? i?eren ?ekirdek k?sm?n?n uzakla?t?r?lmas? gerekmektedir (en?kleasyon). Sonras?nda k?k h?cre ?retilecek ki?iye ait v?cut (somatik) h?cresi ?ekirde?i daha ?nceden ?ekirde?i ??kart?lm?? yumurta i?erisine yerle?tirilmekte, i?lem sonras? geli?en embriyodan bebe?i olu?turacak i? h?cre k?tlesi ayr??t?r?l?p laboratuvar ortam?nda b?y?t?lmesi sa?lanmaktad?r.
Gerek hayvan deneylerinde elde edilen d???k ba?ar? ve g?zlenen y?ksek genetik bozukluk oranlar?, gerekse k?s?tl? al?c? h?cre kayna?? ve elde edilme y?ntemlerine ba?l? teknik ve etik sorunlar bu y?ntemin insanda tedavi ama?l? olarak dahi kullan?m?n? k?s?tlamaktad?r. Bilim adamlar?, klonlanm?? embriyolar?n, normal d?llenme yolu ile elde edilenlerden b?y?k ?l??de farkl? bir genetik programa sahip olduklar?n? g?stermi?lerdir. Dolay?s? ile ayn? teknik ile elde edilecek k?k h?crelerin gelecekte bu tip problemler i?erip i?ermeyece?i ?u an i?in bilinmemektedir. T?m bu bilinmeyenler nedeni ile insan klonlanmas? i?lemleri ba?ta Amerika Birle?ik Devletleri olmak ?zere bir?ok ?lkede yasaklanm?? ve bu ?al??malar? y?r?ten ki?iler hakk?nda yasal yapt?r?mlar ve cezalar d?zenlenmi?tir. Bununla birlikte baz? ?lkelerde klonlama yasak olmas?na ra?men tekni?in tedavi ama?la kullan?m? serbesttir ve hatta baz?lar?nda devlet taraf?ndan desteklenmektedir. Yak?n zamanda g?ney koreli bilim adamlar? ger?ekle?tirdikleri ?al??malar?nda tedavi ama?l? klonlama tekniklerini kullanarak ilk insan embriyonik k?k h?cre su?u elde etmi?lerdir. Bu sonu? t?m d?nyada bu konudaki etik tart??malar?n daha da alevlenmesini sa?lam??t?r. Ad? ge?en ?al??mada kullan?lan yakla??k 240 insan oositinden i?lem sonras? sadece 1 k?k h?cre su?u elde edilmesi, tekni?in verimlili?inin tedavi ama?l? kullan?m? ve klinik uygulamalar i?in son derece d???k oldu?unu g?stermektedir. Ayr?ca ?al??malar?n b?y?k bir b?l?m? deney hayvanlar? ile ger?ekle?tirildi?inden tekni?in insanda tedavi ama?l? kullan?m? konusunda hen?z optimize edilmi? ve verimlili?i kabul edilebilir d?zeyde olan bir teknik bulunmamaktad?r.
Bu ama?la merkezimizde ara?t?rma ve geli?tirme laboratuar?m?zda tedavi ama?l? klonlama tekniklerinin verimlili?inin artt?r?lmas? amac?yla da ?al??malar ger?ekle?tirmekteyiz. Merkezimizde hayvan modeli olu?turmas? a??s?ndan fare ve s???r oositleri kullan?larak ger?ekle?tirilen veya rutin yard?mc? ?reme teknikleri uygulamalar? sonras? elde edilen ve hastalar?n tedavileri i?in uygun nitelikte ve geli?im d?zeyinde olmayan yumurta h?crelerinin kullan?ld??? ?al??malarda elde etti?imiz bulgular, yak?n gelecekte tedavi ama?l? klonlama tekni?inde ve ki?iye ?zg? embriyonik k?k h?cre elde edilmesi yakla??m?nda daha iyi sonu?lar elde edilmesine olanak sa?layabilmesi a??s?ndan son derece ?nemlidir.
[/SIZE]
K?k H?cre (Stem Cell) nedir?
K?k h?creler, kendini yenileme ?zelli?ine sahip, v?cut i?inde veya laboratuar ortam?nda uygun ?artlar sa?land???nda bir?ok farkl? h?cre tipine d?n??ebilen farkl?la?mam?? h?crelerdir. Yeti?kin k?k h?creleri, kordon kan?ndan elde edilen k?k h?creler ve embriyonik k?k h?creler g?n?m?zde bilinen ?? temel k?k h?cre kaynaklar?d?r.
Yeti?kin k?k h?creleri v?cutta bir?ok doku ve organda bulunurlar ve bulunduklar? b?lgedeki h?crelerin hasar g?rmesi durumunda ?o?alarak hasarl? k?sm?n onar?lmas?n? sa?larlar. Yak?n zamanda deney hayvanlar? ile ger?ekle?tirilen ?al??malarda, bulunduklar? ortama g?re daha farkl? h?crelere de d?n??ebildikleri g?sterilmi? olsa da, d?n??ebildikleri h?cre tipleri sinirlidir.
Kordon kani k?k h?creleri do?um s?ras?nda bebe?i anneye ba?layan umbilikal kordondan elde edilirler. Bu h?creler, her ne kadar erken geli?im d?neminde elde edilmi? olsalar da yeti?kin h?cre s?n?f?na girmektedir ve farkl? doku ve h?cre tipi olu?turma ?zellikleri benzer ?ekilde sinirlidir. G?n?m?zde kordon kani k?k h?creleri ?zellikle kan ve immune system hastal?klar? i?in son derece ?nemli bir tedavi olana?? olu?turmaktad?r. Bunun yan?nda tedavi ama?l? kullan?mlar?nda kar??la??lan en b?y?k problemler yeterli miktardan az k?k h?cre i?erebilmeleri ve transplantasyon ger?ekle?tirilecek ki?i ile doku uyumu ta??yan ?rne?in bulunmas?ndaki zorluklard?r. Kordon kani k?k h?crelerinin laboratuar ortam?nda geli?tirilme potansiyelleri sinirli oldu?undan y?ksek miktarda ?rnek gerektiren i?lemlerde basari ?ans? d??mektedir. D?nyada ve ?lkemizde bu ama?la olu?turulan kordon kan? bankalar? ve saklanan ?rnek say?s? artt?k?a yukar?da bahsedilen hastal?klarda tedavi olana?? da artabilecektir.
Embriyonik k?k h?creler laboratuar ortam?nda nas?l b?y?t?l?r?
[SIZE=2]Embriyonik k?k h?crelerinin laboratuar ortam?nda b?y?t?lebilmesi i?in de?i?ik k?lt?r y?ntemleri ?zerine ?al??malar devam etse de, geli?imleri i?in destek h?crelere ihtiya?lar? vard?r. Ayr?ca ba?kala?mam?? yap?lar?n?n korunmas? i?in yeti?tirildikleri k?lt?r ortamlar?n?n LIF (Leukemia indibitory factor), B-FGF gibi ajanlar ile desteklenmesi gerekir. ?stanbul Memorial Hastanesi Ara?t?rma ve Geli?tirme Laboratuar?nda bu ama?la Balb/c inbred farelere ait 12-14 g?nl?k fetuslardan elde edilen embriyonik fibroblast h?creleri destek h?cresi olarak kullan?lmaktad?r.
Embriyonik k?k h?creleri di?er h?crelerden ay?ran morfolojik, genetik, ve imm?nolojik ?zellikleri nelerdir?
Embriyonik k?k h?crelerin, di?er v?cut h?crelerine k?yasla son derece y?ksek bir ?ekirdek/sitoplazma vol?m oran? mevcuttur ve belirgin pron?kleus yapisi i?erirler. Bu h?creler, destek h?creleri ?zerindeki k?lt?rleri s?ras?nda ?? boyutlu koloni olu?tururlar. Resim 3’te merkezimizde elde edilen insan embriyonik k?k h?cre suslar?ndan NS-3’e ait morfoloji yap?s? g?r?lmektedir.
Embriyonik k?k h?crelerin bir di?er ?nemli ?zelli?i, kanser h?crelerine benzer s?rekli b?l?nebilme ?zelli?ine sahip olmalar? ve bu h?crelerden farkl? olarak normal bir karyotip yap?s?na sahip olmalar?d?r.
Embriyonik k?k h?crelerin tedavi ama?l? kullan?m potansiyelleri nedir?
?zellikle fare embriyonik k?k h?creleri ile ger?ekle?tirilen ?al??malarda, bu h?crelerin ?ok farkl? h?cre tiplerine d?n??ebildi?i bilimsel olarak kan?tlanm??t?r. Halen bu canl?larda transplantasyon sonras? hasarl? b?lge ve v?cut i?erisinde olu?turduklar? yap?lar ve d?n???m mekanizmalar? ara?t?r?lmaktad?r. Buna paralel olarak elde edilen insan embriyonik k?k h?creleri, sahip olduklar? s?rekli kendini yenileme ve insan v?cudunu olu?turan t?m h?crelere d?n??ebilme potansiyelleri sayesinde, yak?n gelecekte Alzheimer, diyabet, Parkinson, enfarkt?s gibi g?n?m?zde tedavi imkan? olmayan veya son derece s?n?rl? olan hastalara bu imkan? sa?layabileceklerdir. Ayr?ca, ?zellikle deney hayvanlar? ile yap?lan ?al??malarda bu h?crelerin ?reme h?cresi olu?turabildikleri de g?sterilmi?tir. Bu nedenle gelecekte oosit veya spermi olmayan ki?iler i?in de, k?k h?crelerin infertilite tedavisinde kullan?m? g?ndeme gelebilecektir. Di?er taraftan embriyonik k?k h?crelerin do?as?ndan veya transplantasyon i?lemlerindeki birtak?m s?n?rlamalardan dolay? klinikte kullan?m g?n?m?zde m?mk?n olmamaktad?r.
Embriyonik k?k h?crelerin klinikte tedavi ama?l? kullan?mlar?n? s?n?rlayan fakt?rler nelerdir?
Doku veya organ nakli i?lemlerinde ba?ar?y? etkileyen en ?nemli fakt?rlerden birisi al?c?-verici aras?nda olu?an doku uyumu sorunudur. Benzer sorunun gelecekte embriyonik k?k h?cre tedavilerinde de ya?anma olas?l??? nedeniyle bilim adamlar? farkl? ??z?m ?nerileri geli?tirmekteler: Bunlar s?ras?yla kemik ili?i veya kordon kan? bankac?l??? ?rne?inde oldu?u gibi doku uyumu ?zellikleri tan?mlanm?? k?k h?cre bankalar? olu?turmak, doku uyumundan sorumlu genlerin genetik olarak modifikasyonu ile evrensel bir verici k?k h?cre olu?turmak ve ki?iye ?zg? k?k h?cre ?retilmesi i?in tedavi ama?l? klonlama teknikleri kullanmakt?r.
D?nyada bug?ne kadar 80’in ?zerinde embriyonik k?k h?cre su?u rapor edilmi? olsa da bunlardan sadece belirli bir k?sm? embriyonik k?k h?cre kriterleri y?n?nden test edilmi?tir ve d?nyada yap?lan ?al??malarda sadece birka? k?k h?cre su?u kullan?lmaktad?r. Tedavi ama?l? kullan?mlar? s?z konusu oldu?unda doku uyumu probleminin ya?anmamas? i?in en az birka? y?z bin farkl? k?k h?cre su?una gereksinim duyulaca?? d???n?lmektedir. Bu nedenle elde edilmi? veya edilecek farkl? embriyonik k?k h?cre su?lar?n? ortak bir bankada toplamak, ileride potansiyel kullan?mlar? g?ndeme geldi?inde istenilen doku tipine sahip k?k h?cre su?unun kullan?ma a??k olabilmesi y?n?nden ?ok ?nemlidir.
?zerinde ?al??malar?n ba?lat?ld??? bir di?er yakla??m, doku uyumundan sorumlu genlerin gen m?hendisli?i teknikleri ile de?i?tirilmesi sonras? transplantasyon uygulamalar?nda nakledilen h?crelerin al?c? v?cut taraf?ndan reddinin ?nlenmesidir. Bu yolla elde edilen genetik olarak de?i?tirilmi? h?creler bir?ok farkl? ki?ide kullan?labilece?inden, ger?ekle?ti?i taktirde k?k h?cre bankalar?na gereksinim ortadan kalkabilecektir. Di?er taraftan genetik olarak de?i?tirilmi? h?crelerin tedavi ama?l? kullan?m? beraberinde tekni?in ne kadar g?venilir olabilece?i ve etik boyutu gibi farkl? sorular? da getirmektedir.
Bir di?er alternatif, tedavi ama?l? klonlama tekni?i ile ki?iye ?zg? k?k h?cre elde edilmesi y?ntemidir (Resim 8). ?zellikle son y?llarda ?iftlik hayvanlar? ve deney hayvanlar? ?zerinde uygulanan bir y?ntem olan klonlama i?lemi, tedavi ama?l? olarak kullan?labilir ve i?lem sonras? elde edilen klon-embriyo ve embriyonik k?k h?creler i?lemde h?cresi kullan?lan ki?i ile ayni doku uyumu genleri ta??d???ndan transplantasyon i?lemlerindeki rejeksiyon problemi ortadan kalkabilir.
Tedavi ama?l? klonlama y?ntemi ile ki?iye ?zg? k?k h?cre elde edilmesi: ??lem i?in ?ncelikle kad?na ait olgun yumurtalardan genetik yap? i?eren ?ekirdek k?sm?n?n uzakla?t?r?lmas? gerekmektedir (en?kleasyon). Sonras?nda k?k h?cre ?retilecek ki?iye ait v?cut (somatik) h?cresi ?ekirde?i daha ?nceden ?ekirde?i ??kart?lm?? yumurta i?erisine yerle?tirilmekte, i?lem sonras? geli?en embriyodan bebe?i olu?turacak i? h?cre k?tlesi ayr??t?r?l?p laboratuvar ortam?nda b?y?t?lmesi sa?lanmaktad?r.
Gerek hayvan deneylerinde elde edilen d???k ba?ar? ve g?zlenen y?ksek genetik bozukluk oranlar?, gerekse k?s?tl? al?c? h?cre kayna?? ve elde edilme y?ntemlerine ba?l? teknik ve etik sorunlar bu y?ntemin insanda tedavi ama?l? olarak dahi kullan?m?n? k?s?tlamaktad?r. Bilim adamlar?, klonlanm?? embriyolar?n, normal d?llenme yolu ile elde edilenlerden b?y?k ?l??de farkl? bir genetik programa sahip olduklar?n? g?stermi?lerdir. Dolay?s? ile ayn? teknik ile elde edilecek k?k h?crelerin gelecekte bu tip problemler i?erip i?ermeyece?i ?u an i?in bilinmemektedir. T?m bu bilinmeyenler nedeni ile insan klonlanmas? i?lemleri ba?ta Amerika Birle?ik Devletleri olmak ?zere bir?ok ?lkede yasaklanm?? ve bu ?al??malar? y?r?ten ki?iler hakk?nda yasal yapt?r?mlar ve cezalar d?zenlenmi?tir. Bununla birlikte baz? ?lkelerde klonlama yasak olmas?na ra?men tekni?in tedavi ama?la kullan?m? serbesttir ve hatta baz?lar?nda devlet taraf?ndan desteklenmektedir. Yak?n zamanda g?ney koreli bilim adamlar? ger?ekle?tirdikleri ?al??malar?nda tedavi ama?l? klonlama tekniklerini kullanarak ilk insan embriyonik k?k h?cre su?u elde etmi?lerdir. Bu sonu? t?m d?nyada bu konudaki etik tart??malar?n daha da alevlenmesini sa?lam??t?r. Ad? ge?en ?al??mada kullan?lan yakla??k 240 insan oositinden i?lem sonras? sadece 1 k?k h?cre su?u elde edilmesi, tekni?in verimlili?inin tedavi ama?l? kullan?m? ve klinik uygulamalar i?in son derece d???k oldu?unu g?stermektedir. Ayr?ca ?al??malar?n b?y?k bir b?l?m? deney hayvanlar? ile ger?ekle?tirildi?inden tekni?in insanda tedavi ama?l? kullan?m? konusunda hen?z optimize edilmi? ve verimlili?i kabul edilebilir d?zeyde olan bir teknik bulunmamaktad?r.
Bu ama?la merkezimizde ara?t?rma ve geli?tirme laboratuar?m?zda tedavi ama?l? klonlama tekniklerinin verimlili?inin artt?r?lmas? amac?yla da ?al??malar ger?ekle?tirmekteyiz. Merkezimizde hayvan modeli olu?turmas? a??s?ndan fare ve s???r oositleri kullan?larak ger?ekle?tirilen veya rutin yard?mc? ?reme teknikleri uygulamalar? sonras? elde edilen ve hastalar?n tedavileri i?in uygun nitelikte ve geli?im d?zeyinde olmayan yumurta h?crelerinin kullan?ld??? ?al??malarda elde etti?imiz bulgular, yak?n gelecekte tedavi ama?l? klonlama tekni?inde ve ki?iye ?zg? embriyonik k?k h?cre elde edilmesi yakla??m?nda daha iyi sonu?lar elde edilmesine olanak sa?layabilmesi a??s?ndan son derece ?nemlidir.
[/SIZE]