Saatlerce yol gittikten sonra bir yere gelip durduk.
Yol boyu bana s?rekli "fa?ist" diye hakaret ettiler. Sordum:
- Fa?ist kim? ?zelligi nedir fa?istin?
- Fa?ist ?zg?rl?k?? degil, baskicidir. Fa?ist kendi irkindan ba?kasina ya?ama hakki vermez. Fa?ist fa?isttir.
- Bunlar?n hepsi sizde yok mu? Siz ?rk? konu etmiyor, ancak devrimciden ba?kas?na ya?ama hakk? vermiyorsunuz. Fa?ist dedikleriniz ise ?rk? esas alarak ayn?s?n? yap?yor. Benim nerem fa?ist? Ama siz fa?ist diyorsunuz. Neden kendinizin ne oldu?unuzu d???nm?yorsunuz?
Hayret etmi?tim. Hem kendime, hem onlara... Ben nas?l b?yle konu?tum, onlar nas?l tekme tokat giri?mediler?
Biz bu konu?malar? yaparken h?l? g?zlerimi elimle kapat?yordum. ?yle s?k? s?k? kapatm???m ki, me?er gece yar?s? olmu? da fark etmemi?im.
Sabaha kar?? bir yere geldik. Korkun? ?ekilde bana g?len mahk?m koruyucu keyifli keyifli seslendi:
- ??te geldik. Cehennemi g?r?rs?n ?imdi.
Uzun uzun yollar? and?ran mahzen gibi yerlerden ge?tik. Bir yere geldik, orada beni tekrar sorgulad?lar.
- Su?un, ana ad?n, baba ad?n...
Israrla ayn? ?eyleri s?yledim. Ve ben de sorgulad?m onlar? kendimce:
- Hani sizin halk mahkemeleriniz vard?? B?rak?n, hi? olmazsa halk yarg?las?n beni. Hi? olmazsa ?ld?r?r, b?yle i?kenceler alt?nda s?r?nd?rmez.
Sessiz konu?an adam sinirli bir ifadeyle sordu:
- Bak, eskiden bize yolda?mi?sin, sonra hain olup fa?ist olmu?sun. Gel bizi yorma artik. Kimlerle ?ali?iyordunuz? ?rg?t ?ali?malariniz nasildi? Bana anlat seni evine salivereyim, ailene kavu?.
Aci aci g?ld?m.
- Ne evi?... Ne ailesi?... Siz insanda aile mi b?rakt?n?z, ev mi b?rakt?n?z?
- ?yi, o halde "burada kal?r?m" diyorsun. Sen bilirsin.
- Hay?r, ?yle s?ylemiyorum. Bir v?k?ay? dile getirdim.
Birden hiddetlenip masaya vurdu:
- Sen ?imdi ne demek istiyorsun? Bize s?yleyecek misin dincilerin faaliyetlerini, s?ylemeyecek misin?
- Hi?bir faaliyet bilmiyorum... Dincilere gelince, onlardan hi? korkmay?n. ?rg?tlenmeye kalk??salar bile sizi tan?mad?klar? i?in ?rg?t plan? diye bir planlar? yoktur. Plans?z-programs?z, kalabal?k s?r?ler halindedirler. Hep kendi aralar?nda m?cadele ederler, birbirleriyle didi?ip dururlar. Silahlanmazlar. Kitle psikolojisini zaten bilmekten ge?tim, merak bile etmezler. ??nk? bu konunun ?neminden de habersizdirler. E?er dinciler sizin korktu?unuz kadar bilin?li dindar olsalard?, siz ?u yapt?klar?n?z? yapabilir miydiniz?
Asl?nda bizim M?sl?manlar?n d??man oyununa kar?? hi?bir faaliyetleri de yoktu. Ama Rus yanl?s? devrimciler de, ?in yanl?s? olanlar da daima M?sl?manlardan korkarlard?. Kendi kendime hep, "bari M?sl?manlar, etrafa verdikleri g?r?nt? kadar etkili olsalard?" demi?imdir.
Nas?l cesaretlendim bilmiyorum, bunlar? s?yledim. Adam fena bozulmu?tu. Hiddetle ve y?ksek sesle ba??rd?:
- Bana Kadro Loh Muhit'i ?a??r?n. Bu k?pe?in dersini en kalitelisinden versin!
Sordum:
- Neden, neden bu kadar zulm? seviyorsunuz?
- Ne demi? Mao: "D??mana merhamet halka zul?md?r."
- Ama siz halka zulmediyorsunuz. Ba?ka ?lkenin insanlari degil, kendi halkinizin insanlarini eziyorsunuz. Kamyon kamyon g?t?r?p g?md?kleriniz halk degil miydi? Biz halk degilmiyiz?
Bu soruyu tam on iki yil sonra sorabildim. Kime mi sordum? Kime olacak, hayalimde tarti?tigim devrimcilere... Zira kamyon kamyon insanlarin g?t?r?ld?g?n? on iki yil sonra ?grenebilmi?tim.
Bu yetkilinin ?agirttigi isim dikkatimi ?ekti. Loh Muhit. Ismi ?inli ismi ama soyadi T?rkistanli soyadiydi. Beni ona teslim ettiler. Yine g?zlerimi.a?amiyordum. Beni g?t?ren adam sordu:
- Nerelisin?
- T?rkistanl?, Urum?i�den...
- Su?un d?neklik mi?
- Hay?r! Sadece d???nmek.
-Demek devrimlerimize ayk?r? d???nd?n. Bu sesi tan?yordum sanki. Soyad? da yabanc? gelmemi?ti. Sordum:
- Sanki ben sesini tan?yor gibiyim. Ama ??karam?yorum. Sen neredensin?
- Urum?i�den
- 0 halde belki birbirimizi tan?yor olabiliriz. Bana bakt???n?, beni s?zd???n? hissettim.
- Hay?r, seni hi? g?rmedim.
Birden akl?ma geldi. Ben tam ?? y?l sekiz ayd?r t?ra? olmam??t?m. Sa?lar?m uzam??, i? i?e girmi?ti. B?y?klar?m? elimle kald?r?p yemek yer olmu?tum. Kim bilir, onca i?kenceden sonra ki o damla sesi i?kencelerin hepsine bedeldi, y?z?m ne hale gelmi?ti. Cevap verdim:
- Ben ?ok de?i?tim. Kendime benzer yan?m eminim yoktur.
Sonra okudu?umuz okullar?, ??retmenleri birbirimize s?yledik. Tan?m??t?m onu. Bu benim s?n?f arkada??m Ahmet'ti.
Ondan bahsetmi? miydim size? Ahmet benim Turgut'tan sonra en ?ok sevdi?im ?ok samimi arkada??md?. Elimde olmadan g?zlerimden ya?lar s?z?l?yordu.
Ona kendimi tan?tt?m. Zor inand?. Ama ?nsanl?k ruhu kalmad??? i?in aynen bir robot gibiydi.
- Sen ?ok iyi devrimciydin, dedi. Hat?rlar m?s?n, seninle bir fa?ist k?ye bask?na gitmi?tik de sen orada ?ocuklara bile kur?un s?km??t?n. 0 zamanlar g?zel devrimciydin,.. Ben de bir defas?nda fa?ist ??retmenimizin kula??n? kesmi?tim.
- Ne olur bahsetme! Utan?yorum! H?l? nas?l olmu?tu da o kadar merhametsizle?mi?im, akl?m alm?yor. Beni yava? yava? bir cani yapm??lard? ama ben son anda uyand?m.
- Ya da d?nekle?tin... Fa?ist oldun!
- Hay?r! Sadece d???nd?m ve aldat?ld???m?z? buldum.
Onunla epey y?r?d?k. G?zel y?r?yormu?um, fark etti. Sormadan ge?emedi:
- Biz ?? y?l h?crede yatanlar? sedyeyle ta??t?r?z. Sen y?r?yorsun...
Ne kadar ruhsuzmu? me?er. Bana "benden ne istersin?" diye sormas? laz?m. ?? y?ld?r banyo yapmam??t?m. Hi? olmazsa bir banyo yapt?rabilirdi. Bir de kendimi ?ok merak ediyordum. Acaba nas?l bir ?eye benziyorum? Sonunda sordum:
- ?imdi beni nereye g?t?r?yorsun?
- Bana s?ylendi?i yere...
- Orada i?kence var mi?
- Eh, biraz...
- Peki senden rica etsem, bana bir ?yilik yapar m?s?n?
- Ricana ba?l?.
- Seninle arkada? oldugumuz yillarin hatiri i?in beni tira? ettir. Bir banyo yaptirt bana. Artik derim yilan derisi gibi oldu.
Biraz d???nd?. Devam ettim:
- Bir de, kendimi g?rmek istiyorum. Bir ayna varsa... Fakat ???ks?z yerde bakay?m kendime. Lo? ???k kafi.
- Peki, dedi. Sana bir iyilik yapay?m.
- Senden hesap soran olur mu Ahmet?
- Ahmet de?il, Loh.
- Neden kendi ismini kullanm?yorsun? Yetkin var m? bu i?ler i?in.
Kas?ld??? ses tonundan belliydi.
- Tabi var. Olmasa bana teslim ederler mi seni! Biz ?zg?r?z.
- Hangi bedel kar?iliginda bu hakki elde ettin? Biraz durakladi.
- Fa?istlik yapma, dedi. Sonra aklima takilan ?teki soruyu sordum:
- Sana neden Kadro Loh dediler? Benim bildi?im ?inliler bu s?z? kaplan terbiye edicilere s?ylerlerdi.
Tuhaf bir ?ekilde g?ld?.
- Bilmem. Bana bu s?fat? koydular. Sonra anlayacakt?m neden bu s?fat? koyduklar?n?.
S?z?nde durdu Ahmet. Beni, kendimi g?rece?im b?y?k bir aynan?n oldu?u b?l?me g?t?rd?.
- Ben insanl???n? yitirmemi? biriyim. Sana iyilik yapt???m? unutma. Hadi ellerini g?z?nden indir de kendine bak.
G?zlerimi a?t?m. Ger?ekten lo? ???kl? bir yerdi. Biraz g?zlerim sanc?sa da kendimi g?rebilirdim. Yava? yava? aynan?n kar??s?na ge?tim.
0 da ne?! Aynada insan g?r?nm?yor, ay? azman? bir canl? var!
- Bu kim Ahmet? Ben neredeyim? Kendim neden g?r?nm?yorum?
- O sensin. Kendini kand?rma.
Elimi kula??ma g?t?rd?m. Aynadaki canl?da elini kula??na g?t?rd?, Sonra g?zlerime... Derken iyice anlad?m ki bu canl? bendim. Avaz avaz ba??rmaya ba?lad?m:
- Hay???r! Bu ben olamam! H?ng?r h?ng?r a?l?yordum.
- Bu ben olamam Ahmet!
- Ahmet de?il, Loh. T?rk isminden nefret ediyorum.
- Hakl?s?n. Herhalde kendini tan?d?ktan sonra bu nefreti kazand?n. Sen hakl?s?n da ben ne yapaca??m. Aynada g?rd???m benden, ben a??r? ?rkt?m. Ne olur beni hemen t?ra? ettir.
Ettirdi. Banyo yapt?m. Aman Allah'?m! Banyo yapabilmek bile ne b?y?k nimetmi?. Derim kay?? gibi olmu?.
Ne de olsa candan arkada?t?k. Bir ba?kad?r arkada?l?k.
Hemen akl?ma geldi. Aralar?nda inan? birli?i olmayan ?nsanlarda bir de ?artlanma olursa, karde? karde?inin derisini y?zerdi. ??nk? ?artlanmayla birle?mi? inan? ayr?l??? durumunda arkada?l?k diye bir ?ey kalmazd?. Ama Ahmet'te kalm??t?. Acaba sebebi ne olabilirdi? Bunu hen?z anlayamam??t?m.
T?ra? olduktan sonra yine g?rd?m kendimi. Kendime benzemi?tim biraz, ama y?z?mde hi? tan?mad???m hatlar olu?mu?tu. Bak??lar?m cans?z gibiydi. Rengim ?l? beyaz?na d?nm??t?. Fakat yine de bendim bu bedende olan. Vah gen?li?im vah! Ne u?runa hel?k oldun, h?l? anlayamad?m.
Yeni elbiseler de verildi. Bir hafta burada bekledikten sonra tekrar Ahmet beni al?p bir cipe bindirdi. Acaba be­ni ka??racak, kurtaracak m?yd??
- Nereye gidiyoruz?
- Birazdan g?r?rs?n. G?rd?m.
Aman! Aman Allah'?m! Bu nas?l olabilir? Bir oda geni?li?inde derin bir kuyu. ?zerinde yirmi santim geni?li?inde kal?n bir demir kar??dan kar??ya konmu?. A?a??s? la??m. ??inde la??m fareleri! Ahmet pis pis g?lerek g?sterdi:
- ??te! Bu demirin ?zerinde g?nde ?? saat tek ayakla duracaks?n. Duramazsan lop, a?a?? d??ersin.
Daha bakarken ba??m d?nm??, g?zlerim kararm??t?. G?zlerim hen?z ????a al??mad?klar? i?in korkun? derecede sanc?yordu.
Ahmet yan?ndaki k?peklere emir verdi.
- Tutun kolundan, yerine g?t?r?n.
- Olmaz! diye kendimi yerden yere att?m. Kollar?mdan tutup kuyunun ba??na getirdiler.
- Hadi, ya bu demire bas ortaya do?ru y?r?, ya da seni a?a??ya atar?z!
Etraf?ma bakt?m. Kocaman bir tarlayd?. Y?zlerce kuyu vard? ve kuyular?n ?zerindeki demir ??talar?n ortas?nda insanlar duruyordu.
- Yand?m anam! Galiba ?imdi ba?lad? ?in i?kencesi!
Hemen o korkun? g?l??l? adam? hat?rlad?m. Me?er nereye geldi?imi ?ok iyi bilen biriymi?.
Nefretle Ahmet'e bakt?m.
- Soysuz namussuz! Demek ki onun i?in sana kadro diyorlard?.
Pis pis g?ld?.
- Bizde d??mana merhamet yoktur. Ve devrimci ol­mayan herkes d??manimizdir.
Nefretle baktim ona.
- Zaten sizin dostunuz da olmaz. Hepiniz birbirinize ??pheyle bakarsiniz. K?pek!... Senin gibi soysuzlarin y?z?nden geldi ba?imiza gelenler.
Beni b?t?n hinciyla kirba?lamaya ba?ladi. Aman Allah'im! Ne b?y?k nefretle vuruyordu! Doymuyor, doyamiyordu.
Sonunda mecbur kaldim. Demire basa basa, ha d??t?m ha d??ecegim diye korka korka orta yere geldim. Korkudan neredeyse nefes alamiyordum.
Soysuz Ahmet kar?ima ge?ip sordu:
- Naber Kaan? Oradan bu taraflar nas?l g?r?n?yor?
- K?pek! Bir g?n seni ellerimle gebertece?im! Bunu g?receksin!
0 kadar kinlenmi?tim ki Ahmet�e, elime verseler onu derhal ?ld?rebilirdim.
B?rak?p gittiler beni. Bek?iler kuyudan kuyuya geziniyorlard?.
Sa? aya??m?n ?zerinde durmaya ba?lad?m. Daha bir saat ge?memi?ti ki aya??m? duymaz olmu?tum. K?m?ldam?yordum. K?m?ldasam dengem sars?l?r, d??ebilirdim. Yan kuyuda duran ?ah?s seslendi:
- Arkada?, T?rk m?s?n?
- Evet, dindar?m. Hem de M?sl?man�?m.
- Bak, dinsiz olsayd?n sana yard?m etmeyecektim. Madem dindars?n, sana yard?m edeyim. Beni ?yi dinle. ?nce moralini y?ksek tut. ?kincisi, a?a??ya hi? bakma. Ben bizim kuyuya bakan Mao'nun k?pe?ini oyalarken sen aya??n? de?i?tir. Bu k?pekler o kadar me?gul ki seni fark etmezler bile.
Unutmadan s?yleyeyim. Zalimin elinde i?kence g?ren biri dinsiz de olsa, ?slam onu o i?kenceden kurtarmaya
gayret etmeyi emretmi?. Bunu da y?llar sona ??rendim. ??kenceda??ma sordum:
- Senin su?un neydi?
Kendimi oyal?yordum asl?nda. A?a??ya bakmayay?m da bu korkun? yeri unutay?m diye yap?yordum bunu. ??kenceda?�?m, kuyu kom?um cevap verdi:
- Benim su?um mu? Bilmiyorum. Y?llard?r ??renemedim de. Sak?n ?z?ld???m? zannetme. Ben bunlara l?y?k bir insan?m. ?imdi tepe tepe kullan?yorum hakk?m?.
Tuhaf bir arkada?t?.
- Kendinden ?ntikam m? al?yorsun?
- Aynen ?yle. Ben Allah'? tan?mayan, Onun emirlerine itaat etmeyen bir al?akt?m. Allah'tan ba?ka herkesi ilah edinmi?tim. ?lkemi, halk?m? satt?m bu kom?nist rejim i?in. Oh olsun bana, ?imdi ?ekiyorum. Ya?lar?m eriyor...
?mr?mde b?yle ?nsan g?rmemi?tim. Onu ?ok sevmi?tim. Hemen hemen d?rt y?ld?r kalbim bir ?ey sevmedi?i i?in sevgisizlikten yorulmu?tum.
?smini sordum kuyu kom?uma. Fatih'mi?. Bir zamanlar dindarken, daha sonra dini iman? ink?r eder hale getirilmi?. Sonra da devrimci olmu?. Y?llarca ?al??m?? devrim i?in. Sonra ihanetle su?lanm??. Ac? ac? anlatt? ya?ad??? ger?e?i:
- Lenin benim i?in tanr?yd?. Onun s?yledi?i her ?ey do?ru, her ?ey mutlak yap?lmal?yd?. 0 g?zelim duygular?m... 0 inan?lmaz a?k?m... G?r?lmemi? gayretim... Her ?eyim Lenin ve devrim i?indi. Neler yapmam??t?m devrim i?in! Ama hepsi unutuldu. Bir g?n ??inde fa?ist ilan edildim. Ve ikinci g?n de tutukland?m. ?lk zamanlar bazen mahkemeye ??k?yordum. Galiba beni unuttular. Her seferinde ba?ka soru soruyorlar. Adamlar ne yaps?nlar, unut­tular neden getirdiklerini. Bari aileme haber verebilseydim. Onu da yapamad?m. Bu soysuz, cibilliyetsiz, puta tap?c?lar da insan de?iller ki haber verseler. Kar?m be? y?ld?r benden haber alam?yor. Bu gidi?le beni b?rakmayacaklar da. Ah, bir imk?n?m olsa da kendimi ?lm?? olarak bildirebilsem. Kad?nca??z hi? olmazsa beni beklemesin...
A?layarak devam etti:
- Gitsin, evlensin... Benim g?nah?m?n bedelini o da ?demesin. Ama imk?n?m yok. Bu ??yanlar s?r?s? zul?mden zevk al?yorlar.
Baz?lar? tek ayak ?st?nde duramay?p kuyuya d???yordu. Bir y?lda y?zlerce ki?i g?rd?m kuyuya d??en. Le? gibi ??r?m?? insan eti kokuyordu kuyular.
0 g?n ?? saatim dolunca Ahmet s?r?tarak yan?ma geldi. Su?lu ve kalle? insan?n s?r?tmas? ?yle nefret verici bir olayd? ki, ki?i ancak b?yle namussuzlarla kar??la??rsa bilir bunu.
- Ne o yorgun g?r?n?yorsun, dedi. Nefretle bakt?m g?zlerine.
- Merak etme al???rs?n, dedi. ?nsanl?ktan ?ylesine ??km?? ki, onun merhameti besleyen h?crelerinin tamamen k?reldi?ini san?yorum. Y?z?ne bakt?ktan sonra ba??rd?m:
- Allah bel?n? versin senin! Yine g?lerek cevap verdi:
- Kaypak yolda?, sinirlenme canim. Sana sinir hi? yaki?miyor.
Beni ?? saat sonra kuyudan ?ikardilar. ?a?ilacak ?eydi; kuyunun ba?ina ayak basar basmaz yere yigildim. Kendime geldigimde kogu?taydim. Fatih ta?imi? beni kogu?a... Kogu? ise diri insan mezarligiydi.
Bu kuyu I?kencesi her g?n yapildi ve tam bir yil s?rd?. I?kenceda?imin da ?yle. Bizi kuyudan alip ta? kirmaya g?t?r?yorlardi... Ya?li insanlar vardi. ?ogu M?sl?man, ?ok azi Buda'dan vazge?meyen Budistlerdi. ?l?m pahasina Buda putundan vazge?memi?lerdi.
Korkun? sicaklarin altinda, kan revan i?inde ta? kirmak... Aman Allah'im, bir bilse d?nya bu ?ileyi! A?, susuz, yorgun ve bitkin halde ya?amayi; hi? kom?nizme kanar mi?
Ahh dostlar ah! 0 korkun? yer hangi kelimelerle izah edilir saniyorsunuz. Orada insan g?ky?z?nde duran buluttan, g?ne?ten, yildizdan, her ?eyden korkuyor!...
G?ne? tam tepemizde. Sahi, acaba o b?lgede g?ne? al?almi? miydi? Ger?i g?k biliminden biraz anlarim, bu m?mk?n degil; ama ben yillarca g?ne?in ger?ekten bize yakla?tirilmi? olduguna inandim.
Maden ocaginda her Allah'in g?n? be? alti ki?i ?l?yor, hemen oraya g?m?l?yordu. Ismini bile almiyor, bir yerlere kaydetmiyorlardi ki ailelerine bildirsinler. Onlarin aileleri halk degil miydi? Neden onlara hi? olmazsa yakininin ?ld?g? bildirilmiyordu. Bir ki?inin su?unu b?t?n aile fertleri ?ekecek miydi? Evet, k?kten dinsizlerin kanunlarinda bir ki?inin su?unu herkes ?ekmek zorundaydi.
Ve milyonlarca M?sl?man T?rk bu cezayi ?ekiyordu!
Peki ey Islam ?lemi! Milyonlarca M?sl?man T?rk bu vah?eti ?ekerken siz neredeydiniz?
Yaziklar olsun ta?idiginiz canlara!
***
cin iskencesi-emine senlikoglu-alinti