?iir, ?l?? ve ba??bo?lukSual: Bir arkada?, ?iirlerin ?l??l? ve kafiyeli olmalar?na itiraz ediyor. “?l?? ve kafiye maksad? anlatmaya mani oluyor, aruz vezni, hece vezni, bunlar gereksiz, ?iir serbest olmal?” diyor. Arkada??n s?yledi?i do?ru mudur?
CEVAP
?iire de?il, k?t? ?iire kar?? ??k?lmal?d?r. Her ?iire kar?? ??kmak ?ok yanl??t?r. Her sanat?n bir kaidesi oldu?u gibi elbette ?iirin de kaideleri vard?r. Bu kaidelere uyulursa ancak bir sanat de?eri olur. Mana ve kaideyi birle?tirmek ise ancak ?airin derecesine kalm?? bir ?eydir. Yani bunu ba?ard??? ?l??de toplum ve tarih ?n?nde kabul g?r?r. Dini ?iir ve nasihatlerde rabbani tesir olmas? i?in manaya da dikkat etmeli ve ya?ayarak inanarak yazmal?.
?nsan kendisi ?iir yazam?yorsa, yazanlar? takdir etmelidir. Atalar?m?z b?yleleri i?in derler ki:
Ki?i bilmedi?ine d??man kesilir.
Gafile kelam, nafile kelam
Ba?? bo?lu?u, ?l??s?zl???, ahenksizli?i, kural?, uygunlu?u uygunsuz g?rmek kadar yanl?? olmaz. ?l??s?z ?iirler i?in, (Dam ba??nda saksa?an vur beline kazmay?) demi?lerdir.
Kur’an-? kerim, icaz, belagat, ahenk gibi ?e?itli ?l??lerin bulunmas?ndan dolay? bir benzeri meydana getirilemiyor. Bir ?yet-i kerime meali:
(Bu Kur'an?n bir ?yetinin benzerini s?ylemeniz m?mk?n de?ildir.) [Bekara 24]
?ok ?airler u?ra?m??sa da, benzerini s?ylemeye g??leri yetmemi?tir. Allah? te?l?, di?er ilahi mukaddes kitaplara bu ?zelli?i vermedi?i i?in de?i?tirilmi?tir.
G?zel ?iir, g?zelli?i ?l??s?nde bir ?aheserdir. D?rt d?rtl?k ?iirler vard?r. Peygamber efendimiz, (?air Hassan?n s?zleri, d??manlara ok yaras?ndan daha tesirlidir) buyurdu?u gibi, a?z?na sa?l?k anlam?nda, (Di?lerin d?k?lmesin) diye dua etmi?tir. (Hakim)
?iir hakk?nda hadis-i ?eriflerden birka?? da ??yle:
(?iir, ?yle bir s?zd?r ki, g?zeli daha g?zel, ?irkini daha ?irkindir.) [Buhari]
(B?y?leyici s?zler gibi, hikmetli ?iirler de vard?r.) [Ebu Davud, ?.Ahmed]
(Baz? ?iirler apa??k bir hikmettir.) [Buhari, Ebu Davud]
Hz. Mevlana’n?n mesnevisi, Yunus Emre gibi tasavvuf erbab?n?n divanlar?, kasideleri dillere destand?r. Resulullah efendimizin be?endi?i ?mam-? Busayri’nin Kaside-i b?rdesi pek me?hurdur. Mevlit kasidesi as?rlard?r okunan bir ?aheserdir. Ahengi, ?l??l? olmay?, yani g?zelli?i dinimiz emrediyor. Peygamber efendimiz, (Allah g?zeldir, g?zeli sever) buyuruyor. G?zellik, ?e?itli bak?mdan m?kemmellik, uygunluk demektir.
Bir insan?n b?t?n organlar? yerli yerindedir. Kafas? ?ok b?y?k, ayaklar? ?ok k?sa olsa ?irkin g?r?n?r. Ayaklar? veya kollar? ?ok olsa hem ?irkin g?r?n?r hem de i? yapmas? zorla??r. G?r?n?? y?n?yle de insan, en g?zel ?ekilde yarat?lm??t?r.
G?zelli?e, ?l??l? olmaya, tertibe, d?zene, ahenge, kurala kar?? ??kmak ne kadar yanl?? olur. ?nsan kendisi, tertipli d?zenli olmasa da, tertipli d?zenli olanlara imrenmelidir.
CEVAP
?iire de?il, k?t? ?iire kar?? ??k?lmal?d?r. Her ?iire kar?? ??kmak ?ok yanl??t?r. Her sanat?n bir kaidesi oldu?u gibi elbette ?iirin de kaideleri vard?r. Bu kaidelere uyulursa ancak bir sanat de?eri olur. Mana ve kaideyi birle?tirmek ise ancak ?airin derecesine kalm?? bir ?eydir. Yani bunu ba?ard??? ?l??de toplum ve tarih ?n?nde kabul g?r?r. Dini ?iir ve nasihatlerde rabbani tesir olmas? i?in manaya da dikkat etmeli ve ya?ayarak inanarak yazmal?.
?nsan kendisi ?iir yazam?yorsa, yazanlar? takdir etmelidir. Atalar?m?z b?yleleri i?in derler ki:
Ki?i bilmedi?ine d??man kesilir.
Gafile kelam, nafile kelam
Ba?? bo?lu?u, ?l??s?zl???, ahenksizli?i, kural?, uygunlu?u uygunsuz g?rmek kadar yanl?? olmaz. ?l??s?z ?iirler i?in, (Dam ba??nda saksa?an vur beline kazmay?) demi?lerdir.
Kur’an-? kerim, icaz, belagat, ahenk gibi ?e?itli ?l??lerin bulunmas?ndan dolay? bir benzeri meydana getirilemiyor. Bir ?yet-i kerime meali:
(Bu Kur'an?n bir ?yetinin benzerini s?ylemeniz m?mk?n de?ildir.) [Bekara 24]
?ok ?airler u?ra?m??sa da, benzerini s?ylemeye g??leri yetmemi?tir. Allah? te?l?, di?er ilahi mukaddes kitaplara bu ?zelli?i vermedi?i i?in de?i?tirilmi?tir.
G?zel ?iir, g?zelli?i ?l??s?nde bir ?aheserdir. D?rt d?rtl?k ?iirler vard?r. Peygamber efendimiz, (?air Hassan?n s?zleri, d??manlara ok yaras?ndan daha tesirlidir) buyurdu?u gibi, a?z?na sa?l?k anlam?nda, (Di?lerin d?k?lmesin) diye dua etmi?tir. (Hakim)
?iir hakk?nda hadis-i ?eriflerden birka?? da ??yle:
(?iir, ?yle bir s?zd?r ki, g?zeli daha g?zel, ?irkini daha ?irkindir.) [Buhari]
(B?y?leyici s?zler gibi, hikmetli ?iirler de vard?r.) [Ebu Davud, ?.Ahmed]
(Baz? ?iirler apa??k bir hikmettir.) [Buhari, Ebu Davud]
Hz. Mevlana’n?n mesnevisi, Yunus Emre gibi tasavvuf erbab?n?n divanlar?, kasideleri dillere destand?r. Resulullah efendimizin be?endi?i ?mam-? Busayri’nin Kaside-i b?rdesi pek me?hurdur. Mevlit kasidesi as?rlard?r okunan bir ?aheserdir. Ahengi, ?l??l? olmay?, yani g?zelli?i dinimiz emrediyor. Peygamber efendimiz, (Allah g?zeldir, g?zeli sever) buyuruyor. G?zellik, ?e?itli bak?mdan m?kemmellik, uygunluk demektir.
Bir insan?n b?t?n organlar? yerli yerindedir. Kafas? ?ok b?y?k, ayaklar? ?ok k?sa olsa ?irkin g?r?n?r. Ayaklar? veya kollar? ?ok olsa hem ?irkin g?r?n?r hem de i? yapmas? zorla??r. G?r?n?? y?n?yle de insan, en g?zel ?ekilde yarat?lm??t?r.
G?zelli?e, ?l??l? olmaya, tertibe, d?zene, ahenge, kurala kar?? ??kmak ne kadar yanl?? olur. ?nsan kendisi, tertipli d?zenli olmasa da, tertipli d?zenli olanlara imrenmelidir.