Daha ?nce verildi?ini sanm?yorum arama ??kmad?....
Cad?lar Kimdir?
Genellikle kad?n olarak d???n?ler cad?lara inan??, ?zellikle Orta?a? Avrupa' s?nda pek yayg?nd?. Cad?lar ?e?itli inan??larda geceleri dirilip insanlara k?t?l?k yapt???na inan?lan ?l? olarak tan?mlan?r. Papa Innocent VIII. Cad? olaylar?n? inceletmek ?zere papazlardan olu?an bir kurul olu?turur. Bu kurulun haz?rlad??? rapor XV. yy.' ?n inan? tarihi i?in ?ok ?nemli bir belgedir. Cad? Tokma?? (La Malleus Maleficarum, 1487) yay?mlanan bu raporda s?ylendi?ine g?re, a??r? cinsel istek duyan kimi ya?l? kad?nlar geceleri cad?l?k etmekteymi?ler, veya bu ya?l? kad?nlar, insanlar aras?nda ya?ayan ve g?nd?zleri niteliklerini belli etmeyip geceleyin cad?l?k eden ya?ayan ?l?ler (hortlak) m??.
B?y?c?l?k yapanlar?n da bu cad?lar oldu?una inan?lm?? ve cad? deyimi b?y?c? anlam?na da kullan?lm??t?r. H?ristiyanl?k tarihinde b?y?c? avc?lar? gibi cad? avc?lar? da ?nl?d?r. Cad? say?l?p yak?lanlar?n say?s?n?n milyonlar? a?t??? tarihte yaz?l?d?r. Bir insan?n cad? olup olmad???n? anlamak i?in H?ristiyan d?nyas?nda yap?lan i?lemler ?ok ilgin?tir. ?rne?in, vaftiz suyuna at?l?p da batmayanlar, vaftiz suyunun onlar? istemedi?i gerek?esiyle cad? say?lm??lard?r. Cad? inanc?, ilk insan topluluklar?ndan ba?lay?p g?n?m?zde bile s?r?p gitmekte olan ?ok yayg?n olan bir bo? inan?t?r. Ma?aralarda bulunan ilk cad? resimlerinin ?.?. 30.000 y?llar?ndan kalma oldu?u d???n?lmektedir. Bir ?l?n?n hangi sebeplerle cad?la?t??? da ayr? bir inan? konusudur. ?rne?in, eski T?rk'ler bir ?l?n?n ?st?nden kedi atlarsa o ?l?n?n cad?la?aca??na inanm??lard?r.
G?n?m?zde cad?lar do?a tabanl? bir inan? sisteminin temsilcileri olarak yer al?rlar. Bu a??dan bak?ld???nda b?t?n cad?lar birbirinin ayn? inan? sistemini takip etmezler. Onlar?n inan? sistemleri ya da gelenekleri genelde kendi toplumlar?n?n k?lt?rlerini yans?t?r. Ve yine bir ?o?u, ?oktanr?c?l?k inanc?na ba?l?d?r. Bunlar genelde, ba?l? olduklar? k?lt?rlerin tanr? veya tanr??alar?d?r.
Cad? diye tabir etti?imiz bu ki?ilerden kimileri inan? sistemlerini kendileri y?r?t?rken, bir k?sm? da Coven denilen gruplar i?inde y?r?t?rler. Onlar?n deneyim ve bilgi birikimleri nesilden nesile, hep ayn? ?ekirdek grup i?inde birbirlerine miras olarak ge?er.
Cad?lar ve Engizisyon
Sinemaya da aktar?lan Umberto Eco' nun G?l?n Ad? adl? roman?n?n yedinci b?l?m?nde rahip Jorge, Kilisenin felsefesini ?u s?zlerle dile getirir: "Kilise Kanununun ad? Tanr? Korkusudur. Halk devaml? korkmal?d?r ki Tanr?n?n g?lgesi olan Kilise ayakta kalabilsin." Bu s?zler ayn? zamanda Engizisyonun temelini de olu?turur. Engizisyon bu ama?la kurulmu? ve g?revini de y?llar boyunca ac?mas?zca yerine getirmi?tir. Engizisyon' un en ?ok h??m?na u?rayanlarsa cad?lard?r. Asl?nda cad?l???n k?k?nde, Avrupa' ya kuzeyden gelen barbar kavimlerin do?aya ve bilinmeyene olan tutkusunu bast?rarak halk? bat?l inan?larla korkutmak isteyen Kilise' ye kar?? bir protesto vard?r. Bu protesto en ?ok ?ngiltere adas?nda kendisini g?stermi? ve halk?n yo?un tepkisiyle buraya Engizisyon girememi?tir. G?n?m?zde bu Witch k?lt?, bat? Avrupa' da H?ristiyanl??a kar?? pagan dinlerin yeniden ayaklan??? anlam?ndad?r.
Murray' in 1921' de yay?nlanan The Witch-Cult in Western Europe adl? ara?t?rmas?nda, cad?larla cinler aras?ndaki ba?lant? ??yle tan?mlanm??t?r: "Bir zamanlar Avrupa' da ya?ayan c?ce ?rktan ?ok az elle tutulur bakiye kalm??t?r g?n?m?ze. Ama bu ?rk cinler ve perilerle ilgili bir?ok hikayede varl???n? koruyabildi. Her yedi sende bir insan? kurban etmelerinden ba?ka bunlar?n dini inan?lar? ve gelenekleriyle ilgili bir bilgimiz yok. Cad?lar?n, bu periler olarak bilinen ?rk ile g??l? bir ba?lant?s? oldu?u kesindir. Tahminimce ?? y?z y?l ?ncesine kadar, peri ?rk?na ba?l? gelenekler devam etmi?tir ve bu gelenekleri s?rd?renlere de cad? (Witch) denmi?tir." Fakat, Engizisyon papazlar? b?yle d???nmemi?lerdir. Cad?l?kla su?lanan ki?inin i?ine girdi?i varsay?lan cinleri ??karmak i?in ?nce ellerini ayaklar?n? mengenelerle s?k??t?r?yor, sonra kollar?ndan ve bacaklar?ndan geriyor ve sonunda cad?n?n iyice kurtulabilmesi i?in onu bir dire?e ba?layarak diri diri yak?yorlard?. Cad?l?kla su?lanmak i?in de ?yle ola?an?st? bir sebebe gerek yoktu. ?rne?in birinin y?z?nde, kolunda veya kaba etinde belirgin bir beni veya ten lekesi varsa bu i?aret o ki?inin ?eytan' la i?birli?i yapt???na kesin bir kan?t say?l?rd?. Ormanda biraz fazla dola??p yabani bitkileri toplayarak sebze ?orbas? yapan kad?nlar da emri alt?ndaki cinlere ziyafet vermekle su?lan?p alelacele Engizisyon heyetinin kar??s?na ??kar?l?yorlard?. E?er bir kad?n kilisedeki ayin s?ras?nda esnerse, kutsal s?zleri duyan i?indeki cinin ka?mak i?in a?z?ndan ??kmaya ?al??t??? d???n?l?rd?.
Cinlere kar??an gen? k?zlarla ilgili ilgin? bir olay da 1692 y?l?nda, ABD' nin Massachusetts eyaletinin Salem kasabas?nda meydana gelmi?tir. Ann Putnam, Marry Wadden ve di?er k?zlar?n garip iddialarla ortal??? aya?a kald?rmalar? sonucunda, bir t?r Engizisyon mahkemesi kuruldu ve yobazlar k?sa zamanda kasabada deh?et verici bir cad? av?na giri?tiler. Y?llar sonra her ?eyin bir d?zmece oldu?u anla??ld???nda ise ?oktan i? i?ten ge?mi?ti. 1487 y?l?nda yaz?lan bir kitapta cad?lar?n nas?l meydana ??kar?laca?? ve cinlerle ili?ki kurduklar?n? itiraf etmeleri i?in hangi i?kencelerin yap?laca?? geni? bir ?ekilde anlat?lmaktad?r. Malleus Maleficarum (Cad?lar?n Balyozu) adl? bu ?? ciltlik eserin "Acaba cinler kendi ba?lar?na k?t?l?k yapabilirler mi, yoksa illaki bir cad?n?n yard?m?na m? gerek duyarlar?" adl? b?l?m?nde ?u g?r??e var?l?r;
"Tanr?' n?n kullar? olmaks?z?n da cinlerin etkisi vard?r. Ama, bir yerde cinler faaliyet g?sterecekse, orada mutlaka kendilerine yard?m etsin diye birisini bulup kand?r?rlar ve onun vas?tas?yla k?t?l?klerini daha etkili bir bi?imde yayarlar. Bu y?zden, cinlerle ilgili bir olaya tan?k olan iyi bir Katolik, ?evresindekileri dikkatlice incelemeli ve kimin cad? oldu?unu tahmin edip yetkililere hemen bildirmelidir."
Yazar, nedense akl?n? kad?nlara fazlas?yla takm??t?. Cad?lar?n kesinlikle kad?nlar?n i?inden ??kt???na inan?yordu. 1631 y?l?nda yaz?lan Cautio Criminalis adl? eserde ise b?t?n bu kepazeliklerin din ad?na yap?lmas?n?n utand?r?c? oldu?u belirtilmekteydi. Bir dedikodu y?z?nden cad? diye damgalanan kad?nlar? ??r?l??plak soyup en mahrem yerlerine kadar inceledikten sonra ?ld?resiye i?kence yapman?n ilahi adaletle bir ilgisi olmad??? da bu kitapta savunulmaktad?r.
Cad? Efsaneleri
Y?zy?llar boyunca insanlar ya?ad?klar? veya duyduklar? cad? ?yk?leriyle yo?rulmu?lard?r. Bu ?yk?lerin ?o?u karanl?k, yar? metruk ?atolarda, ?ss?z ve ?rk?t?c? mekanlarda ge?mi?, Saat gece yar?s?n? vururken duyulan atl? araba sesleri, koridorlarda dola?an ba?s?z ?l?ler, kullan?lmayan odalarda ya?ayan hayaletler, esrarengiz iniltiler, ayak sesleri ve sandalye g?c?rt?lar? gibi daha bir ?ok ?eyle s?slenmi?tir.
Bir Efsane - Bride's Stone
?ngiltere’de Moors of Yorkshire' da ,‘Bride’s Stone’ olarak bilinen tarihi bir bina bulunmaktad?r. Tarihi bir ta? ?emberin par?as? olan 5000 y?ll?k bu ta? s?tunun, ?ok eski bir hikayesi vard?r. Y?resel bir efsaneye g?re y?zy?llar ?nce bir cumartesi ak?am?, d???nlerinin ard?ndan bir gelin ve damat d???ndekilerle beraber oraya gelip dans ederek olay? kutlamaya ba?lam??lar. Onlar dans ederken garip ve gizemli bir ki?i ortaya ??km?? ve ?antas?ndan ??kard??? keman? ?almaya ba?lam??. Ak?ama do?ru keman?n ritmi gittik?e h?zlanm??, ta ki dans edenler bu m?zi?in etkisine girip hipnotize oluncaya kadar... Keman?n ?ald??? m?zi?in etkisiyle b?t?n gece dansetmi?ler.
Tan a?ard???nda hala dans ediyorlarm?? ve y?kselen g?ne?in ilk ???klar? oray? ayd?nlatmaya ba?lam??. Birdenbire bir ???k huzmesi dans??lar? ayd?nlatm?? ve o anda hepsi ta?a d?n??m??!!! Bu Tanr?’n?n sebt g?n?nde dans ettikleri i?in onlara verdi?i bir cezaym??... G?ne?, ta?a d?n??m?? dans??lar? ayd?nlatmaya devam ederken yabanc?, keman?n? ?antaya geri koyduktan sonra y?ksek sesli bir kahkaha atm??... En son olarak oradan ayr?l?rken g?r?len adam, ta?lara basarak y?r?d?k?e ?engel t?rnakl? ayaklar?ndan k?v?lc?mlar ??k?yormu?.
Ve efsaneye g?re burada yer alan ta?, gelinin ta kendisiymi?...
Siren (Cazibesiyle Aldatan Kad?n)
Laura son derece sayg?n bir ge?mi?i olan ?ekici bir k?zd?.
Hemen hemen y?r?meye ba?lar ba?lamaz, ailesine yard?m etmek i?in ?al??maya ba?lad?. On alt? ya??na girdi?inde, sat?? memuru olarak r?ya gibi bir i? buldu. ??yerinde birka? g?n i?inde, kendisiyle ??kmas?n? kabul edene kadar pe?ini b?rakmayan, tuttu?unu koparan bir adam olan Miguel ile tan??t?. Sadece tan??malar?n?n birka? haftas?n?n sonras?nda bir ak?am, Miguel ona evlenme teklif etti. Laura bu teklifi kabul etti, ve o gece ilk kez birlikte oldular.
O tutkulu geceden sonra, her ?ey de?i?ti. Miguel onu g?rmeyi reddetti. K?sa bir s?re sonra, Laura hamile oldu?unu fark etti ve bunu m?mk?n oldu?unca saklamaya ?al??t?. Ailesi sonunda bunu anlad???nda, Laura’y? evden kovdular. Bebe?i hasta ve zay?f do?du. Gidecek hi?bir yeri yoktu. Laura Miguel’e d?nd? ve ona yard?m etmesi i?in yalvard?. O ise Laura’ya hayat?n?n d???nda kalmas? gerekti?ini s?yledi.
Laura g?l etraf?nda dola?t?. O ve bebe?i kayboluncaya kadar suya do?ru y?r?d?. Birka? hafta sonra, Miguel esrarengiz bir ?ekilde ortadan kayboldu. O g?nden sonra d??arda i?ki i?en veya e?leriyle alay eden erkekler de kayboldu, t?m bu olanlar s?ras?nda karanl?k ?ehrin r?zgarl? sokaklar?n aras?ndan gizemli bir kad?n g?r?ld??? s?ylendi.
Bell Cad?s?
Bu ?yk?n?n ya?and??? y?llarda varl???n? bir yere vurarak belli eden hayalet kavram? bilinmedi?inden, bir cad?l?k olay? olarak d???n?ld?. ABD' nin Tennessee eyaletinde Bell ailesinin evine musallat olan k?t? bir g??, olay?n ge?ti?i ta?ra toplulu?unda bu g?ne kadar kar??la??lmam?? bir olayd?. Bu olay ger?ekle?ti?inde Amerika' da hi?bir ?ekilde cad?l?k ya da cad?larlailgili bir olay ya?anmam??t?. Sene 1817... Bell ailesi bir tak?m hurafeleri de kapsayan g??l? inan?lar? olan insanlar olarak tan?n?rlard?. Hatta Kate Batt isimli bir kahinin ???tlerine de baz? zamanlarda ba? vurduklar? oluyordu. Olay?n ilk belirtileri 1817 y?l?nda ba?lar ve 1821 ilkbahar?n?n sonunda biter. Ama bir can alarak! John Bell' in ?l?m?...
Sakin ge?en yedi y?l sonucunda g?r?n??te k?t? bir tehdidi ger?ekle?tirmek amac?yla, k?sa bir s?re i?in tekrar geri gelmi?tir. Bell ailesinde bu cad? ile ilgili fenomenler 1943 y?llar?na kadar devam eder. Arada kalan s?re? i?inde ise bir ?ok olay?n sonucu ?l?mle noktalanm??t?r.
John Bell' in ?l?m?nden sonra cad?n?n enerjisinde g?zle g?r?l?r bir azalma olmu?tur ve sanki g?revini bitirip gidece?ine dair sevinir gibi bir davran?? sergiledi?i de bilinmektedir. Hatta bir g?n ??minenin i?inde olan bir patlaman?n ard?ndan cad? son kez konu?ur ve "Gidiyorum ve yedi y?l sonra tekrar gelece?im" der. Ve vermi? oldu?u s?z? tutarak tam yedi y?l sonra tekrar d?ner.
Endor Cad?s?
Eski Kutsal Kitap’ta (1 Samuel 28:3-25), bir kad?n b?y?c? ?srail’in ilk kral? Saul taraf?ndan ziyaret edilir. Saul b?t?n cad? ve b?y?c?leri krall???ndan s?rg?n etmi? olmas?na ra?men ?srail’in Filistinlerle olan son sava??n?n sonucunu merak etmesi onu bir ‘haber alabilen bir ruh’ bulmaya itmi?ti. Bir yard?mc?s? ona Endor’ da b?yle birinin oldu?unu s?yleyince k?l?k de?i?tirerek onu g?rmeye gitti. Kad?n ona bu t?r ?eyleri yasaklayan kanunu hat?rlat?nca, o da ona kesinlikle g?ven alt?nda olaca??na dair s?z verdi. B?ylece kad?n Saul taraf?ndan Samuel denen bir ruhu oraya ?a??rd?. Gelen ruh Saul’e ertesi g?nk? sava?ta kendisinin ve ?? o?lunun ?lece?ini ve ?sraillilerin Filistinlilerin eline d??ece?ini haber verdi...
Endor cad?s?n?n hikayesi y?zy?llar boyunca yarat?c? hayal g?c?n? canland?rm?? ve onun hakk?nda ger?ek olmayan ?eylerle ?yk?lerin s?slenmesine neden olmu?tur. 16. yy’ da Guillaume du Bartas La Semaine’de b?y?c?l?k sanat?n? ger?ekle?tirirken kulland??? fenerinde kendi ?z o?lunun ya??n? kulland???n? ifade etmi?tir.
Chelmasford Cad?lar?
Chelmasford cad?lar? 1566'da ?ngiltere Y?ksek Mahkemesinde ortaya konmu?tur ve cad?l?k su?lamas? sonucunda Agnes Waterhouse idam edilmi?tir. Bu ?ngiltere' deki cad?l?k su?lamalar?yla ilgili ilk idam olmas?n?n yan?nda, cad?l?kla ilgili ilk kitaba da konu olmu?tur.
18 ya??ndaki Joan Waterhouse 64 ya??ndaki Agnes Waterhouse’ un k?z?yd?. Annesinin ayakkab?lar?ndan ‘Sathan’ bir varl?k ?a??rarak bunun bir kara kurba?a olmas?n? beklemi?ti. Ama kurba?a yerine b?y?k bir k?pek ??karak ve ondan ne istedi?ini sormu?. O da kendisine bir s?re ?nce istedi?i kadar ekmek vermemi? olan Agnes Brown’u avlamas?n? s?ylemi?. Agnes Brown ifadesinde, kendisine siyah bir k?pe?e benzer, maymun suratl?, k?sa kuyruklu, boynunda bir zincir ve g?m?? bir d?d?k bulunan ve kafas?nda boynuz bulunan bir yarat?k geldi?ini anlatm??t?r. Bunun ?zerine Joan ve annesi Agnes Waterhouse cad? olmakla su?lanm??lard?r. (Kaynak ‘The Examination and Confession of Certain Wytches at Chensford (Chelmsford)’, 1566)
Lowestoft Cad?lar?
17. yy. ?ngiltere’sinin en ?nemli cad? davalar?ndan biri
olan Lowestoft Cad?lar? davas?, Amy Denny ve Rose Cullender' in idam?yla son bulmu?tur. 1662 y?l?nda Amy ve Rose cad?l?k su?lamalar?yla mahkemeye verildiler. Haklar?nda bir s?r? cad?l?kla ilgili su?lama ve ithamlar bulunmaktayd?. Cad? olduklar?na karar verilerek su?lu bulunup 1662 y?l?n?n, Mart ay?nda Bury St. Edmunds' ta idam edilmi?lerdir. Hatta bu olay?n 30 y?l sonraki Salem Prosecution olay?na da ?nc?l?k eden bir dava oldu?u s?ylenmektedir. Bu davan?n derinlemesine a??klamas? "A Trial of Witches" adl? kitapta da yer alm??t?r.B?y?lenmi? Bir ?nsan Lamb dul annesiyle North Town soka??, Corton Denham’ da ya?amakta olan 23 ya??nda bir tar?m i??isiydi. S?radan, sessiz bir insan olarak nitelendirilebilirdi. Fakat olduk?a ?ok ve s?k alkol al?yordu . Ve ?e?it ?e?it garip hayalleri vard?. Ve ?ok heyecanland??? zamanlarda n?beti tutabiliyordu. Kimi zaman onu sakinle?tirmeye alt? ki?i bile yetmiyordu.
O y?l?n May?s ay?n?n sonlar?nda Corton Arkada?l?k Birli?i y?ld?n?m? e?lencesi d?zenlemi?ti. Bunlardan biri 39 ya??nda hen?z evlenmemi? bir k?z olan Mary Crees’di. Ya?am?n? kazanmak i?in eldiven dikiyor, 76 ya??ndaki annesi Fanny, 33 ya??nda bir i??i emeklisinin dul e?i olan k?z karde?i Elizabeth ile beraber Victoria Cottage’da ya??yordu. Lamb de bu e?lencede vard? ve dans ederek e?leniyordu. Fakat Mary ile kar??la??nca birdenbire ona do?ru y?r?d? ve “ne demek istiyorsun fahi?e” dedi. K?z ise “Adam, ben sana bir ?ey yapmad?m dedi.” Ama, Adam' ?n onu dinlemiyordu bile ve " Fakat bazen yap?yorsun, seni fahi?e” diye cevaplad?. Bunun ?zerine k?z onu duymazl?ktan gelir ve Adam oradan uzakla??r. Yar?m saat sonra ise Adam b?y?k bir nefretle geri d?nerek k?z?n bo?az?n? s?kmaya ba?lar, bir yandan da ”?imdi seni b??aklayaca??m seni....” diyerek, garip hareketler yaparak bir yandan da ba??rmaya ba?lar. K?z?n ?enesine 3 yumruk atan Adam' ? arkada?lar? oradan uzakla?t?rmaya ba?ard??? s?rada o, b??a??n? ?eker ve "?imdi yapamad?m ama bir g?n gelecek seni ?ld?rece?im, seni bekleyece?im..." diye ba??r?r. Adam oradan uzakla?t?r?lmaya ?al???l?rken bile hala “seni bir g?n gelecek ?ld?rece?i cad?" diye ba??rmaktayd?.
Bu olaydan ertesinde durum mahkemeye intikal eder ve ?n celseden ?nce, tan?k olarak ?a?r?lanlardan biri de 55 ya??nda, Poor House yolunda oturan ve bir i??i kar?s? olan Elizabeth Stewart’ t?r. Bu ki?i, Lamb ve Crees’ leri ?ok iyi tan?yan biriydi. Mahkemeye Lamb’in uzun zamandan beri Crees’ lerden birinin kan?n? ak?tmak istedi?ini ??nk? onun kendisini b?y?ledi?ini s?yledi. Elizabeth, Mary’ nin annesine bakan iyi bir kad?n oldu?unu ve daha ?nce onu ba?ka hi? kimsenin onu cad?l?kla su?lamad???n? s?yl?yordu. Crees, mahkemeye verdi?i ifadesinde "Onunla dans etmek isteyip istemedi?imi sordu ve ben de etmeyece?imi s?yledim" diyerek savunma yapt?. Savunman?n iddias? olan Crees’ in Lamb’e sald?r?dan ?nce yakla?t??? sorusuna Mary olumsuz cevap verdi. Lamb ise “Yalan s?yl?yor. Beni yapt??? b?y?lerle yeterince dans ettirdi?ini s?yledim.” dedi.
Yarg??lardan biri,T.E. Rogers sordu:
“Ne demek istedin? Ve sana ne cevap verdi ?”
“Beni dikkate bile almad?”
Crees ; “Sa?ma”
“Elimdeki sopa kadar somut bir ger?ek bu. B?y?y? bozmak i?in kan ak?tmak istedim ve bana bir daha dokunursa bunu yapaca??m? ona s?yledim. B??ak ?ekmekten su?lu olaca??m? biliyordum ama onu kesinlikle yaralamad?m.”
“Bu d???ncen ne kadar zamand?r devam ediyor?”
“2 sene kadar ?nceydi. May?s ay?n?n 24’?nde bunu yapt?. O zaman bir n?bet ge?irdim ve 3 saat boyunca ?l? gibi kald?m. Bazen ?ylece kalmaya zorlan?yorum. Bu durum ba?lad???nda onu bu ?apkay? g?rd???m kadar iyi g?rebiliyorum. “
Lamb daha sonra ge?irdi?i n?betleri anlatmas? i?in Rudge ad?ndaki bir arkada??n? ?a??r?r ve Hakim Rogers sorgulamas?na devam eder:
“Bu kad?n?n sizin n?betlerinizle ilgisi ancak benim sizinle olan ilgim kadard?r ancak, ona tekrar asla dokunmamal?s?n?z.”
“Siz ?yle d???nm?yorsunuz ama ben ?yle oldu?unu biliyorum! Onlar bilmiyor g?z?k?yor ama biliyorlar. Onlar bunu b?t?n ailece yap?yorlar!”
“sa?ma”
“fakat ben bunu biliyorum!”
Mahkemenin ba?kan? C. Burton Lamb’i cayd?rabilmek i?in s?z ald?.
“bu sadece kafan?zda olu?turdu?unuz bir hayal. Bu gen? han?ma dokunmaman?z gerekiyor. Size bir ?ey yapamaz ve zaten yapacak bir ?eyi olmayacakt?r.”
“umar?m” diye cevaplad? Lamb. “fakat ben kendimi bilemem”
Burton’un s?zlerini ciddiye ald??? i?in mahkemenin Crees’i bir ?ekilde onu b?y?lemekten al?koyaca??n? d???n?yordu. ‘Cad?l?ktan’ uzak kalman?n memnuniyetini dile getirdi ve Crees’ i rahats?z etmeyece?ine s?z verdi.
Mahkeme ise 6 ay boyunca, bar??? sa?layabilmek i?in ona 10 pounddan fazla bir miktar ayl?k ba?lad?.
LARONA EFSANELER?NDEN CADI
Sofia on be? ya??na kadar evlenmediyseniz evde kalm?? g?z?yle bak?ld??? bir k?yde ya??yordu. 19 ya??nda ve bekard?. Son derece g?zel bir k?zd?. Baz? insanlar onu cad? olarak g?rmek istemelerinin yan? s?ra bencil olarak g?r?yorlard?. Sofia ‘n?n bu s?k?nt?l? hayat? Luis ile kar??la?mas?ndan sonra de?i?ti. Onun fizi?i ve cazibesi t?m kad?nlar?n g?zlerini kama?t?r?yordu - Sofia da dahil. Hemen birbirlerine a??k oldular ve Sofia bir y?l i?inde bir erkek ?ocuk do?urdu. ?ocu?un do?umundan birka? g?n sonra Luis ortadan kayboldu. Sofia derin ?st?rap ?ekmesine ra?men herkes onu su?lad?. Bir g?n ??leden sonra Sofia, iki adam?n Luis’i k?y yak?nlar?nda ba?ka bir kad?nla g?rd?klerini s?yledi?i ?eklindeki ?akas?na kulak misafiri oldu. Sofia’n?n ?z?nt?s? kontrol edilemez bir ?fkeye d?n??t?. Hemen g?le ko?tu ve bebe?ini suya dald?rd? ve sesi kesilinceye kadar bekledi. Yapt??? ?eyi bitirdi?inde, son derece korkun? bir ???l?k att?. Ve Sofia uzun bir s?re, ta ki ?l?nceye kadar g?l kenar?nda ???l?k atmaya devam etti. O zamandan beri, g?l yak?nlar?nda oynayan bir ?ok ?ocuk hi?bir iz b?rakmadan ortadan kayboldular.
BAK?RE
Maria ailesiyle k???k muhafazakar bir kasabada ya??yordu. ??ten ve masumdu, her?eyden ?nce babas?n?n gururu ve mutlulu?uydu. On be? ya??na geldi?inde al???lmad?k bir ?ey oldu. Maria bir erkek ?ocu?u d?nyaya getirdi. Kimse onun hamile oldu?undan ??phelenmemi?ti. Ailesi – ?zellikle babas? – itibar? d??m?? ve ihanete u?ram?? gibi hissetti. Y?ld?r?m bir nikah, tek ??z?md?. Fakat, babas?n?n kim oldu?unu soruldu?unda, Maria hi?bir erkekle beraber olmad???n? s?yledi. Bunu inan?lmas? zor bir ?ey olarak bulan ailesi, bebe?i bir s?r olarak tutmak i?in gayret sarf etmeye ba?lad?lar.
Bir gece Maria uyudu?unda, babas? sessizce odas?na girdi ve ?ocu?u ald?. Hi? yard?m almadan nehrin kenar?na ta??d? ve suya f?rlatt?. Maria, ???l?k atarak uyand? ve korkun? bir ?ey oldu?unu hissetti. Hemen d??ar? ko?tu ve babas?n?n evin arkas?nda durdu?unu g?rd?. Nehre vard???nda ise ?ok ge?ti. – Sadece bebe?i i?in de?il, ayn? zamanda kendisi i?in de. ??nk? bedeninden kan a?a??ya do?ru ak?yordu.
Maria nehrin kenar?nda bir miktar kan b?rakt?. Onun kaybolu?undan k?sa bir s?re sonra, oradaki insanlar, nehrin kenar?nda a?layan ve k???k bir bebe?i tutan gen? bir k?z?n hayaletini g?rmeye ba?lad?lar. Bu g?r?nmeler bug?ne kadar devam etti.
Salem Cadilari :
Salem cad?lar?n?n bilinen ?yk?s? ??yle; Asl?nda Salem Cad?lar?n?n (ger?ek cad? olduklar? ??phe g?t?r?r bir ger?ek) 1692-93 y?llar? aras?nda yakla??k 130-140 ki?inin tutuklanmas?na ve 19 ki?inin as?lmas?na ve 1 ki?ininde ezilerek ?ld?r?lmesine sebep olan k?zlar olduklar? san?lmaktad?r.
?ngiliz kolonilerinin ya?ad??? Massachusetts yak?nlar?nda bulunan Salem Kasabas?n?n ?nde gelen t?ccarlar?ndan, Samuel Parris, bir d?nem Barbados'la ticaret yapm??, oradan gelirken de yan?nda e?ine ev i?lerinde yard?mc? olabileceklerini d???nd??? bir ?ift k?le getirmi?ti;Jhon ve Tituba. Tituba, Parris'lerin 9 ya??ndaki k?z? Betty ve 11 ya??ndaki ye?enleri Abegail'in bak?c?l???n? yap?yordu. ?zellikle k???n so?uk havalarda k?zlar evin d???na ??kam?yorlar ve vakitlerinin ?o?unu Tituba'n?n yan?nda ge?iriyorlard?. O da onlara can s?k?nt?lar?n? atmalar? i?in bir s?r? vudu b?y?c?leri ve b?y?leri i?eren Barbados hikayeleri anlat?yordu. Onlar? ?ok edebilecek kadar ilgin? ve k?t? ??eler i?eren bu hikayelerden etkilenmeye ba?layan k?zlar, ?ok ge?meden Tituba'dan ald?klar? bilgilerle kasabadaki ya??tlar? olan di?er k?zlarla birlikte karanl?k i?lerle u?ra?maya ba?lad?lar. ?lk zamanlar bir bardak i?indeki suya yumurta ak? koymak s?retiyle ilkel olarak olu?turduklar? kristal k?relerde birbirilerinin fallar?na bakt?lar, birbirlerinin kocalar?n?n neye benzeyece?i konusunda yorumlar getiriyorlar ve e?leniyorlard?. Ancak e?lenceli ve can s?k?nt?s?n? gideren bir oyun gibi devam eden olay, bir kabusa d?n??meye ba?lad?.
1692 y?l?n?n Ocak ay?ndan sonra, k?zlar sara gibi n?betler ge?irmeye, garip sesler ??karmaya, yerlerde ve ?ukurlar i?inde s?r?nmeye, ac? i?inde v?cutlar?n?n e?ip b?kmeye ba?lad?lar. K?zlar, Tituba'n?n b?y?leriyle olan ilgilerini gizlemek i?in mi yoksa ger?ekten b?y?lenmi? olabileceklerinden korktuklar?ndan m? bilinmez; kasabada o g?ne kadar bu t?r olaylarla hi? adlar? ge?memi? cad?lar? (!) su?lad?lar.
O d?nemlerde cad? b?y?lerinin hastal?k ve ?l?m sebebi oldu?una ve cad?lar?n g??lerini ?eytan'?n kendisinden ald?klar?na inan?l?rd?. Bu sebeple bu ac?lar i?indeki masum (!) g?r?n??l? k?zlar?n ac?lar?n?n sona erdirilmesi i?in onlar? bu hale koyan cad?lar?n bulunmas?na karar verildi. Soru?turma s?ras?nda kendi yapt?klar?n?n ortaya ??kmas?ndan korkan k?zlar baz? isimler vermeye ba?lad?lar.
Soru?turmadan hemen ?nce, Mary'nin teyzesi cad?lar? bulmak i?in b?y?den yararlanmak istedi ve Tituba'ya tarifi eski ?ngiliz re?etelerinden al?nan bir Cad? Pastas? yapmas?n? emretti. ?avdar ve b?y?lenmi? k?zlar?n ?i?leriyle yap?lacak olan pasta, bir k?pe?e yedirilecekti. Sonras?nda da k?pek ya ??ld?racakt? ya da gidip yeni sahibi olan cad?y? bulacakt?. Parris, ?eytan'dan kurtulmak i?in ?eytan'dan fayda bekleyen bu kad?na ?ok k?zm??t?, fakat art?k olanlar olmu?tu. Parris kilisede; "Aram?zda ?eytan geziniyor, ?fkesi y?k?c? ve korkun? olacak ve en k?t?s? ne zaman susturulabilece?ini ancak ve ancak Tanr? bilir" diye konu?ma yapt?.
?lk su?lananlar; Tituba, kocas?n?n yoklu?u zaman?nda ailesiyle tek ba??na kalan Sarah Good ve u?a?? ile evlenmeden ayn? evde nikahs?z ya?ayan ya?l? kad?n Sarah Osborne oldular ve bu ?? kad?n hemen tutuklanarak mahkemeye ??kar?ld?lar. Kad?nlar?n sorgular? esnas?nda ise k???k k?zlar (Cad?lar) sara n?betleri ge?irmeye ba?lad?lar ve cad?lar?n hayaletlerinin mahkeme salonunda dola?t?klar?n?, onlara; sald?r?p t?rnaklad?klar?n?, ?s?rd?klar?n? s?ylediler. Mahkeme heyeti taraf?ndan bunlar? yapt?rmamalar? konusunda uyar? alan Sarah Good ve Sarah Osborne masum olduklar?n? ve olaylarla bir ilgileri olmad?klar?n? yinelediler. Cad? pastas? olay?ndan bu yana s?rekli olarak Parris'ten dayak yiyen ve k???k k?zlara anlatt??? hikayelerin ortaya ??kmas?ndna korkan Tituba, cad? oldu?unu itiraf etmek zorunda kald?. Kendisini kurtarmak i?in ise; kapkara bir k?pe?in onu tehdit etti?ini ve k?zlara i?kence yapmas? i?in zorlad???n?, biri k?rm?z? di?eri siyah iki kedininde onu emri alt?na alm?? oldu?unu s?yledi. Ayr?ca geceleri her iki Sarah ve onlar?n hayvanlar? ile birlikte cad? toplant?lar?na u?arak gittiklerini anlatt?. Bununla birlikte onu evvelki gece k???k Ann'iye sald?rmak i?in zorlad?klar?n? s?yledi. Bu itiraflar s?ras?nda "Bir evvelki gece cad?lar benim kafam? kesmeye ?al??t?lar" diyerek ba??rd? Ann. Bunun ?zerine k???k Ann'iden de tasdik gelince kad?nlar?n ???n?nde cad? (!) olduklar?na kesinlik getirildi. Tituba ?l?me gidece?ini anlay?nca esas b?y?k darbeyi Salem Kasabas?na indirmeye karar verdi ve cad?lar?n ?? ki?iyle s?n?rl? olmad???n? a??klad?. Ona g?re Salem'de 6-7 ki?ilik bir cad? grubu vard? ve bu grup uzun boylu, beyaz sa?l? ve hep siyah c?bbeler giyen gizemli bir adam taraf?ndan y?netiliyordu. Sonraki g?nlerdeki sorgular?nda Tituba siyahlar i?indeki bu adam?n gelip kendisine defalarca ?eytan'?n defterini imzalatmaya ?al??m??t? ve o arada defterde Salem'de ya?ayan 9 ki?iye ait imzay? g?rd???n? anlatt?. K?zlar?n ?zerinden hayaletleri ?ekmesi i?in uyar?lan kad?nlardan ya?l? olan Sarah Osborne a??r zincirlere dayanamad? ve ?ld?. Bu dava i?indeki ilk ?l?md?. B?ylece ilk iki Cad? (!) Boston hapishanesine g?nderilirken mahkeme heyeti di?er cad?lar?n pe?ine d??meye karar verdi.
Kasabada ya?ayan cad? grubunun haberini alan mahkeme k?zlar? daha fazla isim vermeleri i?in zorlay?nca, Ann Jr. daha ?nceden intikam duygusuyla dolu olan annesininde zoruyla kasaban?n kongre ?yelerinden birisinin kar?s? olan Martha Corey'i su?lad?. Martha k???k Ann'iyi bu sa?ma su?lamadan vazge?irmek i?in onu ailesinin yan?nda ziyarete gitti. Ancak Ann korkun? n?betler ge?irmeye ba?lad? ve onun hayaletinin bir adam? kazan i?inde pi?irirken g?rd???n? s?yledi. K?zlardan Mercy ise, ba?ka cad?lar?nda ona kat?ld???n? ve kendisini ?eytan'?n defterini imzalamas? i?in zorlad?klar?n? anlatt?. Marta Corey mahkemede kendisini savunurken olduk?a ba?ar?l? idi. Ne varki k?zlar onun savunmas? s?ras?nda derin ac?lar i?indeydiler ve mahkemeye ?s?r?k izlerini g?steriyorlard?. Kasaba Heyetinden olan Kocas? bile onu itiraf etmesi i?in zorlam??t?.Bir sonraki san?k ise b?lgenin ?nde gelen isimlerinden Rebecca Nurse idi. ?lk mahkeme s?ras?nda e?er bu iki kad?n su?lanm?? olsalard? san?r?z ki mahkeme heyeti k?zlar? yalanc?l?kla su?layacakt?. Ancak olaylar ?yle bir hal alm??t? ki herkes k?zlar?n a??zlar?ndan ??kacak isimlere bak?yordu. Rebbeca'y?da yine Ann Jr. annesi su?lam??t?. Di?er k?zlar?n da kendilerini tasdiklemesi ?zerine asl?nda kilise mensubu olan bu kad?nda okkan?n alt?na gitti. Bu arada Sarah Good'un 4 ya??ndaki k?z?da bu su?lamalardan nasibini ald? ve annesi ile birlikte ?al??maktan su?land?.Bu karambol esnas?nda Mary'nin yanlar?nda hizmet?i olarak ?al??t??? Procten ailesi (Ki bu aile e?er n?betler ge?irmeye devam ederse Mary'i ?ok k?t? d?veceklerini s?ylemi?lerdi ve bu da bir nevi cad?l?k say?l?rd?), Rebbeca'n?n k?zkarde?i (??nk? ablas?n?n as?ls?z olarak su?land???n? iddia ediyordu) ve tabiki me?hur Tituba'n?n her?eyden habersiz kocas? Jhon tutukland?lar. K?zlardan Abegail ise Mary'i defteri imzalam?? olmakla su?lad? (??nk? Mary yan?nda ?al??t??? aileden korkmu? ve yapt??? su?lamalar? geri ?ekmek zorunda kalm??t?). B?yle k???k k?zlar kendi aralar?nda bir oto kontrol mekanizmas?n? olu?turdular. Ya cad? olarak birilerini su?lamak zorundayd?lar ya da kendileri cad? olarak su?lanacaklard?. Mary ile Martha'n?n kocas? olan Giles, uzun y?llard?r Salem Kasabas?nda ya?ayan ve Sansasyonel partiler veren Bridget Bishotl ve zaten akl? yerinde olmayan ve cad? su?lamas?n? seve seve kabul eden Abegail Hobes'ta tutukland?lar.isan ay?nda mahkeme, bu akl? bozuk kad?n?n su?lamalar?na dayanarak kasabadan 9 ki?iyi daha tutuklad?. (?ok ya?l? bir adam olan Nenemiah, kendi anne ve babas?, Birdget'in o?lu ve kar?s?, Rebbeca'n?n di?er karde?i Mary Esty, Zenci bir k?le, Sarah Wilds ve Zengin bir t?ccar?n kar?s? olan Lina English). Art?k mahkemeye san?k olarak sadece Salem Kasabas?ndakiler de?il kom?u kasabadakiler bile ?a?r?l?r hale gelmi?ti olaylar. San?klar s?rekli iddialar? reddediyor, k?zlar ise ?srarla n?bet ve ???l?k krizleri ile birlikte onlar? su?lamaya devam ediyorlard?. Yeni san?klardan ise sadece Nenemiah'?n bir cad? olmad???n? a??klad?lar. Bu hesaplar?na g?re onlar; ya?l?, savunmas?z ve su?suz insanlar? su?lamayacak kadar masum (!) ve ac? ?eken zavall? (!) k?zlard?. Di?erleri ise tutukland?lar. Olaylar ?ok k?sa s?re i?inde geli?iyordu. Nisan ay?n?n sonuna gelindi?inde ise 6 cad? (!) daha tutukland?. Art?k san?klar ve hikayeleri o kadar ?ok artm??t? ki herkes olay?n ba?lang?n? bile unutmaya ba?l?yordu nerdeyse. Bu hikayeler i?inde en ilgin? olanlardan birisi ise ??yle geli?mi?ti: Maine'de oturan George Burroughs tutukland? ve mahkemeye ??kar?ld?. Eski zamanlarda Salem Kasabas?nda bir s?re papazl?k yapm?? bir adamd? ve o d?nemde kasaba sakinlerinin bir k?sm? ile tabiki ?zellikle Ann Jr. annesi ile pek ge?inememi?ti ve bu da intikam i?in olduk?a iyi bir yoldu. Onu ilk su?layan Ann Jr., bir papaz?n kendisine imzalamas? i?in defteri getirdi?ini ve ad?n?n ise Burroughs oldu?unu s?yledi?ini, bundan ?nce ise bir ?ok insan? kurban etti?ini art?k kendisinin cad?'dan bile ?st?n mertebede ?eytana ?ok yak?n bir varl?k oldu?unu anlatt?. Senaryo birbirine ?ok iyi ba?lan?yordu. Herkes Tituba'n?n bahsetti?i siyah c?bbeli adam?n bu oldu?una emin olmu?tu. Mahkeme cad? grubunun efendisini, ?eytan?n u?a??n? yakalam?? olmakla m?thi? bir gurur duymaya ba?lad? ve tutuklanmalar son h?z?yla devam etti. 1692 y?l? May?s ay?n?n sonu geldi?inde k???k k?zlar?n su?lamalar? y?z?nden hapiste ve sorguda olmak ?zere nerdeyse 95-100 ki?i kadar tutuklanm??t?. Baz? yasal zorunluluklardan dolay? bu su?lular bir ?st mahkemeye ??kana kadar beklemek zorundayd?lar. Massachusetts'den yetkili bir yarg?? gelince as?l davalar Haziran ay?n? buldu. Davas? ilk sonu?lanan Bridget Bisholt oldu iki g?n sonrada as?ld?. Bu arada Yarg??lardan birisi k?zlar?n mahkeme s?ras?nda g?rd?kleri hayaletlerin yeterli delil olu?turmayaca??n? ve davalar?n d??mesi gerekti?ini savunarak mahkeme heyetinden ayr?ld?. Tabiki onun bu hareketi cad?l?kla su?lanmas?na sebep oldu. Masum (!) k?zlar ?nlerinde hi?bir engel tan?m?yorlard?. Bu hayalet g?rme olaylar? mahkeme heyetince de ?e?itli uzun tart??malara konu oldu ve sonu? olarak bunlar?n tam bir delil te?kil edilemeyeci?ine karar verildi ve ba?ka g?venilir yollar aramaya ba?lad?lar. Cad?lar? k?zlara dokundurmaya karar verdiler ve bu da di?erinden farkl? de?ildi. K?zlar ac? dolu ???l?klarla n?betler ge?irmeye devam ettiler ve sonu?ta 20 Hazirana gelindi?inde 6 ki?inin daha as?lmas?na karar verilmi?ti bile.
Bu arada mahkeme s?ras?nda ilgin? bir lanet olay?da oldu. Mahkeme ba?lad???ndan beri cad? avc?s? olarak bulunan Peder Noyes Sarah Good'u itiraf etmeye zorluyordu. Fakat Sarah kendisine "Ben senin bir b?y?c? oldu?undan daha fazla cad? de?ilim. E?er sen ?imdi can?m? al?rsan, bir g?n Y?ce Tanr? sana i?men i?in bolca kan verecek" diye hayk?rd?. Peder Noyes olaylardan yakla??k 25 y?l sonra b?y?k bir i? kanama ge?irdi ve ?ld?.K?zlar art?k kasaba i?inde eri?ilmez bir g?ce sahip olmu?lard?. Bu arada kom?u kasabadaki cad?lar? (!) tan?mad?klar? i?in isimlerini bilmiyorlar ve oradaki halktan baz?lar?n? ?a??r?p dokunma testi yap?yorlard?. Bu arada baz? san?klarda kendilerini idamdan kurtarabilmek i?in ba?kalar?n?n isimlerini veriyor beni olaya bu zorlad?, bana ??yle yapmam? s?yledi gibi yalanlarla davay? dalland?r?p budakland?r?yorlard?. Kom?u kasabadan bir yarg?? ve eski bir valinin o?lunu su?lad?lar, i?in en ilginci ise ayn? kasabadan iki k?pekte bu su?lamalardan nasibini ald?. Y?zlerce insan yarg?land? bir o kadar? dokunma testinden ge?ti. A?ustos ay?na gelindi?inde 4 ki?i daha dara?ac?nda salland?. Peder Burroughs ise tam as?lmadan ?nce y?ksek sesle dua ederek izleyenler ve halk?n aras?nda s?ylentilere neden oldu. ??nk? o zamanki inan??lara g?re ?eytan ya da onun u?aklar? dua edemezlerdi. Ancak k?zlar?n bast?r?lamaz h?rslar? sayesinde o da as?lmaktan kurtulamad? ve hristiyan adetlerine g?re g?m?lmeyi haketmedi?i i?in bir tepe ?zerindeki s?? ve k???k mezara di?erlerinin yan?na g?m?ld?. Eyl?l ay?nda ise ayn? tepedeki mezarlara 8 ki?i daha g?nderildi. Yarg?lama s?ras?nda su?lamalar? asla kabul etmeyen zengin ve varl?kl? Giles Corey, dava sonucunda mal varl???na el konulaca??n? biliyordu. Bunun olmas?n? istemedi?i i?in davaya bakan mahkemeyi tan?mad???n? s?yledi. B?ylece mahkeme dayava bakamayaca?? gibi mal varl???n?da korumu? olacakt?. Ancak Mahkemenin buna tepkisi hi?te Corey'in bekledi?i gibi olmad?. Salem meydan?nda halka a??k bir yerde Corey yere zincirlendi ve ?zerinde b?y?k bir tahta plaka konuldu. Bu plakan?n ?st? ?ok a??r bir ta? y???n? ile kapat?ld?. Corey ezilmeye ba?lam??t? ancak yinede itiraf etmiyordu su?unu ve ?st?ne ?stl?k daha fazla ta? koymalar? i?in onlara ba??r?yordu. Bir ara fazla bas?n?tan dili bile d??ar?ya f?rlam??t?. Daha fazla ta? konuldu?u zaman Corey dayanamad? ve ?ld?. Daha sonra olaya bir a??kl?k k???k Ann'iden geldi. Corey ?eytan?n defterini imzalarken as?larak ?lmeyece?ine dair ?eytandan garanti alm??t?.
O d?nemde kimse taraf?ndan tam olarak bilinmese bile bunlar son idamlard?. K?zlar?n su?lamalar? tam bir histeri krizi durumuna ula?m??t? ve en sonunda Mahkeme Heyeti Ba?kan? Phips'in kar?s?n? bile cad?l?kla su?lad?lar. Bunun sonras?nda 29 Ekim tarihinde Phisp mahkemeyi da??tt?, fakat hapishaneler cad?larla (!) doluydu. ??lemlerin bitirilmesi i?in umumi mahkemeler g?revlendirildi, art?k davalara Salem'de de?il her cad?n?n kendi ya?ad??? kasabada bak?l?yordu.
Olaylar?n sonuna do?ru k?zlar?n g?rd??? hayaletler mahkemece delil olarak kabul edilmeyince su?lamalar?n b?y?k bir k?sm? d??m?? oldu. En son davaya ise May?s 1693 y?l?nda bak?ld? ve kalan di?er t?m san?klar su?suz bulundu. B?ylece kabus art?k sona eriyordu. Asl?nda olaylar?n ba?lamas?na sebep oldu?una inan?lan Tituba serbest b?rak?ld? ve mahkeme masraflar?n?n kar??lanabilmesi i?in bir k?le tacirine sat?ld?. (Mahkemeye ?zel Not: O d?nemlerde san?klar?n ?o?u su?lamalar? inkar ettikleri i?in tutukluluk s?releri ve davalar? uzun s?rm??t? ve tabiki i?kence g?rd?kleride kat?l?rsa ortaya ??kan t?m masraflar san?klara ?dettirildi.)
O d?nemlerde ya?anan olaylar bu g?ne kadar video film piyasalar?nda bulunan bir ?ok filme konu olmu?tur ve hala Salem kasabas?na bir ?ok turist ?ekiyor. Cad?lar?n (!) g?m?ld?kleri o s?? mezarlar?n bulundu?u tepe asl?nda ?oktan y?ksek binalarla kaplanm?? durumda ama s?ylentilere g?re hala as?lanlar?n hayaletleri ortal?klarda dolanmaktad?r...
CADILIK ve B?L?M
1664 de Robert Hunt ba?ta olmak ?zere bir ?ok bilimci cad?l??a ilgi duymaya ba?lad?lar. Bar?? savc?s? olan Robert Hunt cad?l?k ?zerine eline ge?irdi?i b?t?n belgeleri o d?nem arkada?? olan Glanvill`e g?nderir. Glanvill bu eserleri "Cad?l?k ve cad?lar ?zerine felsefi d???nmeler" ad? alt?nda yay?nlar. Esere duyulan ilgi o kadar b?y?kt?r ki eser 4 bask? yapar.
Bu ve daha de?i?ik eserlerle "ruhlar?n ?lkesi" ara?t?r?lmaya ba?lan?r. Glanvill yapt??? bir tak?m ara?t?rmalar sonucu ?u kan?ya var?r; "Biz asl?nda ya?ad???m?z d?nya hakk?nda hi? bir ?ey bilmiyoruz sadece deneyler ve baz? olgular d???nda". "Bilimciler olarak do?alc?lar?n (Die Naturalisten) s?ylediklerine kulak vermeliyiz, yoksa ruhlar?n d?nyas?n? ara?t?ramay?z! Onlar?n s?yledikleri bin g?z ve bin kulakla ispatlanm??t?r!"
Bu d???ncelere kar?? ??kan John Webster t?m bunlar?n "tanr?n?n ?eytana at?fta bulundu?u ?eyler" oldu?unu s?yler. Oysa "Der Hexenkult"un (Cad?..) yazar? psikolog Starhawk cad?l???n patriarkal toplumlar?n ?ok ?ncesinde var oldu?unu s?yler.
Bu inanc?n k?kleri h?ristiyanl?ktan, m?sl?manl?ktan ve yahudi inanc?ndan ?ok daha ?ncelere dayan?r. Efsanelere g?re bu inan? Avrupa'da buzul d?nemi sonras? ba?lam??t?r. Yani tahminen otuzbe?bin y?l civar?ndad?r. Starhawk`?n "eski din" olarak adland?rd??? cad?l?k inanc? geleneksel ruhu itibar?yle Amerikan yerlilerinin veya (Arktis) deki ?amanizme yak?nd?r. Bu inanc?n ne kutsal bir kitab? ne dini kurallar? ne de dogmalar? vard?r. Cad? inanc? ??retilerini do?adan edinir ilham?n? ise g?ne?in, ay?n ve y?ld?zlar?n hareketinden, ku?lar?n u?u?undan ,aga?lar?n yava? b?y?mesinden ve mevsimlerin de?i?mesinden al?r. Cad? inanc?n?n savunucular? bilgilerini, dilden ziyade resimlerle anlat?yorlard?. Bat? d?nyas?nda ?eytana tapanlar olarak nitelenen cad?lar?n, cad? inanc?n?n, ?eytan d???ncesi olmadan ?ok daha ?nce oldu?unu s?ylerler.
Webster bir yandan cad?l???n ?eytanl?k oldu?unu s?ylerken di?er yandan Eski Ahit'te cad?l?kla ilgili hi? bir ?ey olmad???n? s?yler. Yani cad?lar?n ve cad?l???n ?eytanla ba?lant?s?n? g?sterebilecek hi? bir ?ey Eski Ahit'te yer alm?yor. Bu s?zleri onu bar?z bir bi?imde ele veriyor. Bir yandan cad?l??? h?ristiyanl???n lanetledi?ini g?sterirken di?er taraftan bu konuyla ilgili kutsal kitapta hi? bir ?eye rastlanmad???n? s?yl?yordu. Simyac? bilim ise erotik cinsellik ve bilim aras?nda yak?n bir ili?kinin oldu?unu deneysel ve spirit?el bir yolla bilgiye ula??labilece?ini s?yl?yordu. Fakat buna ra?men "do?aya ?l??l? davranamad?lar". C?nk? kad?n? y?celttikleri kadarda a?a??lad?lar da. Bug?nk? noktadan hareket edilip bilim tarihi ele?tirisi yap?ld???nda rasyonel bilimin temsilcilerinin cad? av?yla her hangi bir ili?kisi olmad??? d???n?lebilinir, fakat Fox-Keller 17. y?zy?l?n bilimadamlar?n?n "erkek bilimi" kurabilmek i?in cad? inanc?n? savunan bilimadamlar?n? saf d??? b?rakt???n? s?yler.
Bunlardan Glanvill ve More simyac?lar i?in bile ?ok radikal ve tehlikeliydiler, ??nk? onlar sadece dinsel ve politik olarak radikal de?ildiler ayn? zamanda kad?n?n tanr? huzurunda e?itli?ini savunduklar?ndan dolay? "eril bilim" i?in bir tehlike olu?turuyorlard?. Cok g??l? oldu?una inan?lan cad?lar, ciddi bir korku olu?turdular. 17. y?zy?l cinsellik perspektifinde cad?l?k, cinselli?in dizginlerinden kopmas? olarak g?r?l?yordu. Hatta ta 1486 da Malleus Maleficarum "Cad? ?ekici"adl? kitab?nda cad?lar hakk?nda ?unlar? s?ylemektedir; "b?t?n cad?l?k etle ba?lant?l? olan zevkten kaynaklan?yor, bu zevk kad?nlar?n bir t?rl? doyamad?klar? ?eydir. Bundan dolay? b?t?n zevklerini tatmin etmek i?in ?eytanla ba?lant? kurarlar". Fakat bu s?zlerden iki y?zy?l sonra bile hala cad?lar, kad?nlar?n cinsel g?c?n? ifade ediyor ve toplum icin bir tehlike olu?turuyorlard?.
17. y?zy?lda cad?l?k en y?ksek noktas?na varm??t? dolay?s?yla di?i cinsellikte en y?ksek noktas?na varm?? oluyordu. D?nemin dramalar?nda da(The White Devil-Beyaz Seytan- Antonius ve Cleopatra) cinsiyet ve cinsellikle yak?ndan ilgilenildi?i g?r?l?r. ?ngiltere de cad?l???n sosyal geli?melere ?nemli derecede damgas?n? vurdu?unu s?yleyebiliriz.
Tarihte Cadilik
Eski Ortado?u’da b?y? inan?lar?, ?ok canl? olarak yayg?nd?. Beyaz b?y? say?labilecek olan bir?ok olay eski Mezopotamya, M?s?r ve Kenaniler’de tanr?lara, kahramanlara ve s?radan insanlara ba?l? olarak tan?mlanmaktayd?. ?zellikle Mezopotamya'da karab?y? korkusu da ?ok yayg?nd? ve bu konu yasalara da girmi? bulunuvordu. Bu arada ?l?lerin diriltilmesi ya da dirilebilece?i inanc?yla birlikte ?l?mle yarg?lanan bu cad?lar?n dirilerek intikam alabilece?i, ?e?itli nedenlerle hortlayan ?l?lerin ya?amlar?nda kar??la?t?klar? haks?zl?klar ve d??manl?klardan ??almak i?in etkin olabilecekleri inanc? da Mezopotamya’daki k?t? ruh kavram?n?n ?nemli bir par?as?yd?. B?ylece k?t? ruhlar, k?t? ruhlar?n ele ge?irdi?i insanlar, ?l?me mahkum edilmi? karab?v?c?ler kavramlar? biraraya getirildi?inde “Cad?” kavram?n?n b?t?n tarihsel ??eleri de biraraya gelmi? oldu. Ayn? b?lgede geli?meye ba?lam?? tektanr?l? inan?, yani Musevilik de, ?brani halk?n?n da zengin bir tektanr? ?ncesi inan? sistemi ve t?pk? ?b?r mezopotamya inan?lar? gibi k?t? tanr?lar ve k?t?l?k yapan ruhlar kavram? oldu?u i?in, bu inan?lar? yads?mam??, onlarla m?cadeleyi i? edinmi?tir. B?ylece tek tanr?l? dinler de k?t? ruhlar?n ve do?a?st? g??lerin varl???n? yads?mamakta, tersine bunlar? var kabul ederek onlarla sava?a girmektedir. Bu tutum, cad?lar?n k?t?c?l g?c?n?n tasdik edilmesi ve ispat? anlam?n? da i?ermektedir.
Kutsal kitapta, Samuel'in 1. kitab?nda 28. bapta anlat?lan En-dor'lu cinci kad?n tipik bir cad?d?r ve Kral Saul’un iste?i ?zerine Samuel’i diriltmektedir. S?z konusu k?sm? aynen aktaral?m:
3 Samuel ?lm??, b?t?n ?srail halk? onun i?in yas tutmu?tu. Onu kendi kenti Rama'da g?mm??lerdi. Saul da cincilerle ruhlara dan??anlar? ?lkeden kovmu?tu.
4 Filistliler toplan?p ?unem'e gittiler ve orada ordugah kurdular. Saul da b?t?n ?srailliler'i toplay?p Gilboa Da??'nda ordugah kurdu.
5 Saul Filist ordusunu g?r?nce korkup b?y?k deh?ete kap?ld?.
6 RAB'be dan??t?ysa da, RAB ona ne d??lerle, ne Urim, ne de peygamberler arac?l???yla yan?t verdi.
7 Bunun ?zerine Saul g?revlilerine, "Bana bir cinci kad?n bulun da var?p ona dan??ay?m" diye buyruk verdi. G?revliler, "Eyn-Dor'da bir cinci kad?n var" dediler.
8 B?ylece Saul ba?ka giysilere b?r?n?p k?l???n? de?i?tirdi. Geceleyin yan?na iki ki?i al?p kad?n?n ya?ad??? yere gitti. Kad?na, "L?tfen benim i?in ruhlara dan?? ve sana s?yleyece?im ki?iyi ?a??r" dedi.
9 Ama kad?n ona ?u kar??l??? verdi: "Saul'un neler yapt???n?, cincilerle ruhlara dan??anlar? ?lkeden kovdu?unu biliyorsun. ?yleyse neden beni ?ld?rmek i?in tuzak kuruyorsun?"
10 Saul, "Ya?ayan RAB'bin ad?yla derim ki, bundan sana bir k?t?l?k gelmeyecek" diye ant i?ti.
11 Bunun ?zerine kad?n, "Sana kimi ?a??ray?m?" diye sordu. Saul, "Bana Samuel'i ?a??r" dedi.
12 Kad?n, Samuel'i g?r?nce ???l?k atarak, "Sen Saul'sun! Neden beni kand?rd?n?" dedi.
13 Kral ona, "Korkma!" dedi, "Ne g?r?yorsun?" Kad?n, "Yeralt?ndan ??kan bir ilah g?r?yorum" diye kar??l?k verdi.
14 Saul, "Neye benziyor?" diye sordu. Kad?n, "C?ppe giymi? ya?l? bir adam yukar?ya ??k?yor" dedi. O zaman Saul onun Samuel oldu?unu anlad?; e?ilip y?z?st? yere kapand?.
15 Samuel, Saul'a, "Neden beni ?a??rtmakla rahats?z ettin?" dedi. Saul, "B?y?k s?k?nt? i?indeyim" diye yan?tlad?, "Filistliler bana kar?? sava??yor ve Tanr? da beni terketti. Art?k bana ne peygamberler arac?l???yla, ne de d??lerle yan?t veriyor. Bu y?zden, ne yapmam gerekti?ini bana bildirmen i?in seni ?a??rtt?m."
16 Samuel, "RAB seni terkedip sana d??man oldu?una g?re, neden bana dan???yorsun?" dedi,
17 "RAB benim arac?l???mla s?yledi?ini yapt?, krall??? senden al?p soyda??n Davut'a verdi.
18 ??nk? sen RAB'bin buyru?una uymad?n, O'nun alevlenen ?fkesini Amalekliler'e uygulamad?n. RAB bug?n bunlar? bu y?zden ba??na getirdi.
19 RAB seni de, ?srail halk?n? da Filistliler'in eline teslim edecek. Yar?n sen ve o?ullar?n bana kat?lacaks?n?z. RAB ?srail ordusunu da Filistliler'in eline teslim edecek."
20 Saul birden boylu boyunca yere d??t?. Samuel'in s?zlerinden ?t?r? b?y?k korkuya kap?ld?. G?c? de kalmam??t?; ??nk? b?t?n g?n, b?t?n gece yemek yememi?ti.
21 Kad?n Saul'a yakla?t?. Onun b?y?k ?a?k?nl?k i?inde oldu?unu g?r?nce, "Bak, cariyen s?z?n? dinledi" dedi, "Can?m? tehlikeye atarak benden istedi?ini yapt?m.
22 ?imdi l?tfen cariyenin s?yleyece?ini dinle. ?zin ver de, ?n?ne biraz yemek koyay?m. Yoluna devam edecek g?c?n olmas? i?in yemek yemelisin."
23 Ama Saul, "Yemem" diyerek reddetti. Ancak hizmetk?rlar?yla kad?n zorlay?nca, onlar?n dedi?ini yapt?. Yerden kalk?p yata??n ?zerine oturdu.
24 Kad?n?n evinde besili bir dana vard?. Kad?n onu hemen kesti. Un al?p yo?urdu ve mayas?z ekmek pi?irdi.
25 Sonra Saul'la g?revlilerinin ?n?ne koydu. Onlar da yediler. Sonra o gece kalk?p gittiler.
Hezekiel kitab?nda da Pagan tanr?lara ba?l? olan ve her t?rl? mekruh i?i yapan, ruhlara egemen olan kad?nlardan s?zediliyor. Bu da a??k?a cad?l?k ve b?y?c?l?k demektir. Bunlar tanr?n?n istek ve emirlerine a??k?a kar?? koymaktad?rlar. Kitab-? Mukaddeste daha bir ?ok yerde b?y?c?lerden s?zedilmektedir. Onlara Yahvenin gazab?yla ?l?m bildirilmektdir. Yeni akitte de bu t?r eylemler ahlakd??? ve tanr?ya kar?? olarak belirtiliyor.
Buna kar??l?k eski Yunan ve Roma'da yaln?zca kara b?y? cezaland?r?lmakta ve iyicil olan ise tersine faydal? bulunmaktayd?. Mezopotamya tanr?lar? gibi Yunan ve Roma tanr?lar? da insanlarla ayn? duygular? ta??yabilir, k?skanabilir, ?fkelenebilir ve kin g?debilirdi. Diana, Selene, Hecate gibi tanr??alar t?pk? yery?z? b?y?c?leri gibi belirli t?renler ve tekerlemelerle kara b?y? uygulamaktayd?lar.
Roma imparatorlu?u s?n?rlar? i?inde ve ?evresinde yerle?ik olan germen halklar? aras?nda cad? kavram? aynen daha sonraki d?nemlerde oldu?u bi?im ve ?z?yle ?ok yayg?nd?. Kara b?y? g?c?, sosyal s?n?flar?na bakmaks?z?n bir?ok ailenin bireylerinde kal?tsal olarak bulunmaktayd?. Bu yayg?n inan???n ard?nda ayn? b?lgelere yay?lm?? olan bir ?nceki k?lt?r olan Kelt Druidleri’nin efsanelerinin bulunmas? b?y?k bir olas?l?kt?r. Yakla??k olarak germenlerin cad? kavram? kapsam?ndaki etkinlik ve eylemlerle Kelt Druidlerinin etkinlikleri ?ak??maktad?r. ?zellikleri de ayn? gibidir. ?zellikle kad?nlar?n cad? olarak itham edilmesi Germenlerde de s?zkonusuydu. Onlar?n ?izmi? oldu?u cad? tipi daha sonra Avrupa'da yayg?n olan tiptir. Germenlere do?uda kom?u olan Slav halklar?nda da a?a?? yukar? ayn? nitelikte cad? inanc? yay?lm??t?. Hristiyanla?t?r?lmaya ba?layan ?spanya ve Galya'da gerek sivil gerekse kilise yasalar? erkenden cad?l?k ve b?y?c?l??? cezaland?rmaya ba?lad?. Frank krallar? ve bu arada ?zellikle ?arlman bu t?r uygulamalara kar?? ?l?m cezas? ba?ta olmak ?zere a??r cezalar uygulad?lar. ?zellikle h?zla hristiyanla?t?rma i?leminin y?r?t?l??? sonucunda yeni geli?en feodalite eski m?lk sahiplerini s?ks?k b?y?c?l?k ve cad?l?kla itham ederek devlet kuvvetlerivle ortadan kald?rabiliyordu. ?arlman, imparatorlu?u i?inde ?ok s?k? bir haberalma ?rg?t? kurmu?tu. Her taraftan gelen ihbarlar kolayl?kla de?erlendir?liyor ve b?ylece yeni d?zenin, imparatora ve onu himaye eden kiliseye sad?k kimse ve ailelerin kadrola?mas?na ?al???l?yordu. Putperestlik, cad?l?k ve b?y?c?l?k bu kadrola?man?n en kolay bahanesiydi. Kilise bu konuda cad?l?k ve b?y?c?l???, bazan eski putperest inana?lar?n y?r?t?lmesi olarak, fakat ?o?u zaman da ?eytanla ger?ek i?birli?i olarak mahkum ediyordu. Ama genellikle kilisenin tutumu, mensuplar?n? cad?l?k ve b?y?c?l?k gibi halk inan?lar?na kar?? uyarmak ve korumaya ?al??mak ?eklindeydi. Bu t?r uygulamalara kar?? ku?kuculuk St. Boniface ve St. Agobard gibi kilise ?nderlerinin etkilerivle kilise hukukuna egemendi ve bu y?zden kilisenin tutumu sivil devletinkine oranla ?ok daha yumu?ak say?labilirdi. Thomas Aquinas ve Augustine gibilcri ise ?eytanla daha ac?mas?z bir sava?? ?ng?r?yorlard?. XIl. y?zy?l sonras?nda kilisenin tutumunda b?y?k bir de?i?im oldu.XII. y?zy?lda Arap k?lt?r?yle temas?n, al?emi ve astroloji ?zerinde ?al??malar?n ba?lamas? art?k daha okur yazar kesimlerde ve kentsel b?lgelerde de b?y? benzeri u?ra?larla, “do?an?n b?y?s?’ gibi kavramlarla u?ra??lmas?na yola?t?. 1484 y?l?nda iki Dominiken ke?i?i, Heinrich Kraemer ve Johann Sprenger, Papa Vlll. lnnocent'ten Almanya topraklar?nda cad?l?kla sava?mak ?zere bir izin ald?lar. ?ki y?l sonra bu ikisi “Malleus maleficarum” (Cad? ?ekici) ad?yla bir kitap yazd?lar. Bu kitap hristiyanl?k i?inde demonolojinin, yani cin ve ?eytan bilgisinin klasik ansiklopedisi oldu. Bu kitap halk inan?lar?yla cin ve ?eytanlar?n ortaya ??kar?lmas? y?ntemlerinin ayr?nt?l? bir klavuz kitab?yd?. Bu kitab?n otoritesi ?? y?z y?l boyunca b?t?n Avrupada s?rd?.Malleus Maleficarum’da anlat?lan demonoloji, cad?lar?n g?c?n? onlar?n ?eytanla ili?kilerine, ?zellikle de cinsel ili?kilerine ba?layan sistematik bir kuram olu?turuyordu. ?eytan cad?larla, e?er kad?nsalar erkek g?r?n???yle (lncubus), erkekseler kad?n v?cudu i?inde (Succubus) ili?ki kurmaktayd?. Kitap bu cinsel ili?kinin ?e?itli aynnt?lar?n? anlat?yor ve ?eytan ve cinlerin kontrolu alt?na girmi? olan ki?iden bu bilgilerin al?nmas? i?in yol ve y?ntemleri ?neriyordu. Bunlar a??r i?kence y?ntemlerinden ?nce ?eytan?n ?nce tatl? dille, daha sonra tahkir ve korkutmayla kendini g?stermesini sa?lama y?ntemleriydi. Avrupa g?r???nde cad?lar ?eytan?n, ?zellikle en b?y?k ?eytan?n yery?z?ndeki akraba ve temsilcileri oluyorlard?.Cad?lar Avrupa kilise anlay???na g?re v?cutlar?na ?e?itli merhemler s?rerek ve baz? ?uruplar i?erek havada u?abilir hale geliyorlard?. ?stedikleri y?ne u?malar?n? sa?layan ara?lar kulland?klar? da olurdu. En bilineni s?p?rge sopas?d?r. Cad?lar buna ata biner gibi binerek havada h?zla yol almaktayd?lar. Bu u?u? genellikle “Cad? sabbat?” denilen toplant?ya gitmek i?in olurdu. Sabbat s?zc??? her halde yahudilerin haftan?n yedinci g?n?ne verdikleri addan al?nm??t?r. Ancak bu haftan?n her g?n? olabilir. Sabbat? cad?lar hemen yak?nlarda, ormanl?k ya da tepelik bir yerde yapabilecekleri gibi, b?y?k toplant?lar i?in b?t?n Avrupa’da tercih ettikleri belli yerler de vard?. S?p?rge sopas?ndan ba?ka cad?lar?n ta??t arac? olarak kulland?klar? teke, ko? ya da k?pek de olabilirdi. Cad?lar?n ?zellikle sevdikleri yerler Almanya’da Hartz da?lar? ?zerinde Brocken, ?sve?'de Blocula, Rusya’da Kiev yak?nlar?ndaki ??plak da?, Fransa’da Auvergne’de D?partement du Puy-de-D?me idi. ?zellikle topland?klar? tarihler de vard?. Bunlar 30 Nisan, 31 Ekim, 2 ?ubat, 23 Haziran, 1 A?ustos ve 21 Aral?k g?nlerinin geceleriydi.Gerek bu toplant? yerleri olarak bildirilen yerlere, gerekse ve ?zellikle tarihlere bak?ld???nda Avrupa cad? inan?lar? ?zerinde Kelt geleneklerinin, daha do?rusu o geleneklere kar?? Hristiyan misyonerlerin ve ilk Hristiyan cemaatlar?n tepkilerinin ne denli ?nemli oldu?u daha kolay anla??l?yor. Ad? ge?en yerler Keltler d?neminde Druidlerin ?nl? toplant? yerleriydi ve verilen tarihler de Kelt inan?lar?nda kutsal olan bayram g?nleridir. Teker teker s?ylemek gerekirse 30 Nisan g?n? May?s g?n? olan 1 May?s?n arifesidir; 31 Ekim ise, ingilizcesi All Hallows Eve (B?t?n m?barekler yortusu) denilen g?nlerdir. O gecelerde Kelt Druidleri ?zg?n toplant? festivallerini yapmaktayd?lar. Bunlardan 1 May?s bilindi?i gibi bug?n de, Chicago grevinin y?l d?n?m? olarak i??i Bayram? olmas?n?n d???nda, Bahar Bayram? olarak kutlanmaktad?r ve 31 Ekim de, ?ngilizce ad?n?n zaman i?inde k?salm?? bi?imi olan Haloween, olarak ?ngiltere ve Amerika’da halen kutlan?r. Belirtilen di?er g?nlerden 2 ?ubat K??, 23 Haziran ilkbahar, 1 A?ustos Yaz, 21 Aral?k da Sonbahar bayram? olarak Keltlerin kutsal g?nleridir. O halde ya Kelt inan?lar?n? temizlemeye ?al??an Hristiyan misyonerleri o g?nlerde ?evrelerinde yap?lan putperest toplant?lar? i?in bu korkuyu yaym??lard?r, ya da yay?lan hristiyanl??a kar?? bilinen lanetlerini ya?d?ran Druidler o g?nleri ?zellikle lanetleyerek ?evrelerine korku yaymaya ?al??m??lard?r.Cad?lar?n u?abilmek i?in kulland?klar? merhemlere ili?kin olarak Malleus maleficarumun yaz?l???n? izleyen ?? y?zy?l boyunca s?r?p giden ve y?zbinlerce insan?n ?l?m?ne neden olan Cad? davalar?nda mahkeme kay?tlar?na ge?en bir?ok form?l vard?r. Bunlar incelendi?inde hemen hepsinin merkezi sinir sistemine etki eden g??l? psikotrop maddeler i?eren bitki ?zleri ya da tohumlar?n?n, gene ?ok uyar?c? olan ve bu arada afrodizyak olarak da kullan?lan bitki ?z? ve tohumlar?yla kar???mlar?n?n birtak?m ya?larla kar???m? yoluyla elde edildi?i g?r?l?r. XIV. y?zy?l mahkeme tutanaklar?ndan korunabilen birinde ??yle bir kar???m s?zkonusudur: 2 gr. G?zelavratotu, 3 gr. ay?i?e?i ?ekirde?i, 5 gr. sarm?sak ve 5 gram Banotu, 6 gr. Callamus, 6 gr. Cannabi? yani esrar, 10 gr. bu?day, 25 gr. kenevir yapra??, 25 gr. Afyon, dara?ac?nda as?lm?? bir insan?n i? ya??ndan 10 gramla iyice kar??t?r?lacak ve b?t?n v?cut bu merhemle ovulacak. ?nsan ya?? kullan?lmas?n?n esrarengiz etkisi hari?, i?ya?? kullan?m? bu maddelerde bulunan etkin alkaloidlerin deri yoluyla v?cuda girmesini sa?layan bir y?ntem olu?turur ve bu kadar maddenin birbiriyle kar??arak etkisi bug?nk? farmakoloji bilgileriyle, ki?inin ?e?itli hezeyanlar ve hallusinasyonlar ya?amas?n? ger?ekten sa?lar.Cad? davalar?, ad? ge?en kitap tan?kl???yla ve Papa VIII. Innocent’in buyru?uyla ba?lam??t?r. Temeli ?ncildeki ”b?y?c?y? ya?atmayacaks?n" buyru?una dayal?d?r. Tipik bir davada bir ba?kan y?netimindeki yarg??lar kurulu kar??s?nda Cad? yakalay?c? inquisition memuru, rahip-savc? olarak rol al?r. Su?lanan ki?i uzun s?ren i?kencelerle yeterince konu?turulmu?tur. Onun ifadesinin yarg??lar kurulunu ger?ekte tatmin edecek a??kl?kta olmas? zorunludur. Bunun i?in her denileni kabul edecek, hatta kendili?inden sa?malayacak kadar “yumu?at?lm??” olmas? zorunludur. En k???k falsoya yer b?rak?lmaz. Art?k ki?i bir an ?nce ?lmeyi diler haldedir. Mahkeme ?n?nde iki de avukat-rahip bulunur. Bunlardan biri “Advocato diaboli’ (?eytan?n avukat?), ?b?r? ”Advocato dei”dir (Tanr?’n?n avukat?). Dava sonucunda cad? odun y???nlar? ?zerinde yak?l?r. Cad?lar?n kalbine kaz?k ?akarak ?ld?rmek, N?rnberg’in demir k?z? ad?yla ?n kazanan insan ?eklinde demirden yap?lm?? ve i? taraf?nda sivri ?iviler bulunan bir heykel i?ine kapatarak ?ld?rmek, g?zleri, a?z? ve aln? ?zerinde demir ?iviler bulunan bir maskeyi y?z?ne ?akmak suretiyle ?ld?rmek de kullan?lan y?ntemlerdi. Daha ilerki d?nemlerde g?m?? kapl? bir kur?unla ate? etmek de bir y?ntemdi. Bu davalarda hemen hemen 1000 y?ll?k bir d?nemde, yakla??k 55 milyon insan yokedilmi?tir. Bu say? 2. b?y?k sava??n ?l? say?s?na e?ittir. A.D.J. Macfarlane ad?nda ?a?das bir ?ngiliz tarih?i ?ngiltere’nin Tudor ve Stuart d?nemlerini incelemi?, 1560'? izleyen 120 y?l i?inde Es***’te g?r?lm?? 1200 davay? g?zden ge?irmi? ve bu cad? ??lg?nl???yla ?lkenin ve k?tan?n i?inde bulundu?u de?i?im aras?ndaki ilintiyi a??k?a ortaya koymu?tur. Davalar hep ayn? modele g?re i?lemekte, davalar sonucunda b?lgede servet hep ayn? bi?imde el de?i?tirerek yeni sosyal s?n?flar olu?maktad?r.Hemen not etmek gerekir ki cad? davalar? yaln?zca Katolik Kilise'ye ozg? olmakla kalmam??, Protestan Kilisesi de ayn? tempoyla cad? davalar? i?letmi?tir. Kiliseler i?inde zaman zaman bu davalar?n ?ok g??l? muhalifleri ve ele?tirmenleri olmu?sa da davalar, hristiyan orta?a? ya?am g?r??? t?m?yle de?i?inceye kadar, toplum yap?s? de?i?inceye ve bilimlerle ve yeni geli?en end?striyle bu inan?lar temellerini t?mden yitirinceye kadar s?rm??t?r. Protestan toplumunun cad? ??lg?nl???na en iyi ?rnek iyi bilinen ve bir?ok kez filme de al?nm?? olan Salem davalar?d?r. Amerikan?n Massachusets devletinde bulunan Salem kasabas? ilk P?riten Protestan kolonilerindendir. 1692 de bu kasaban?n protestan cemaat liderleri birdenbire b?yle bir davalar dizisi ba?latm?? ve b?y?k bir toplumsal ter?re neden olmu?lard?r. Chadwick Hansen adl? Amerikal? tarih?i bu konuyu yeniden ele alm?? ve Salemde ger?ekten b?y?k ?l??de b?y?c?l?k uyguland??? sonucuna varm??t?r. Ama bu davalarda bir?ok su?suz insan da mahkum edilmi? ve t?pk? Avrupa'daki kader yolda?lar? gibi odun ate?leri ?zerinde can vermi?tir.Son cad? yakma infazlar? 1749'da W?rzburg’da, 1751’de Endingen'de, 1775'de Kempten'de, 1778'de Glarus ve 1793'de Posen'de yap?lan be? infazd?r. Cad? davalar? ilk olarak XIX. y?zy?l ba??nda Prusya Brandenburg'da resmen yasaklanm??t?r. Ancak siviI davalar?n, i?kence ve infazlar?n yasaklanmas?na ra?men kanonik cad? davalar? halen s?r?p gitmektedir. Vatikan?n resmi bir dairesi olan Inquisition, halen ?eytan?n yery?z?ndeki i?lerini takip edip durmaktad?r.
Sebt G?n? ve Kutlamalari
Hz. Musa' ya bildirilen On Emir' den biri olan, Yahudilerin dinlenmek zorunda olduklar? haftan?n yedinci g?n? literat?rlerde "?abbat" olarak adland?r?l?r. Bu ayr?ca b?y?c?lerin ?eytan' ?n ba?kanl???nda yapt?klar? varsay?lan gece oturumlar?n?n da ad?d?r. G?n?m?zde ise bu kelime Sebt olarak de?i?tirilmi?tir.
Sebt g?n?n?n devaml?l??? hakk?nda de?i?ken d???nceler vard?r ama cad?l??? kan?tlanm?? biri 10000 civar? bir kat?l?m oldu?unu s?ylemi?tir. Rivayete g?re cad?lar sebt g?n?ne, v?cutlar?na havada u?malar?n? sa?layacak ?zel bir krem s?rerek ya da ?eytan?n sa?lad??? ke?i, k?pek veya o?lak gibi bir hayvanla giderlermi?. Bu konuda en bilinen ve ?nl? yerler Almanya’da Harz da?lar?ndaki Brocken kasabas?, Rusya’da Kiev yak?nlar?ndaki Bald da?lar?, ?sve?’te Blocula, Fransa’da Auvergne’ de D?partement du Puy-de-D?me’d?r. Al???lm?? tarihler olarak ise May Day arifesi (30 Nisan), ve All Hallows Eve (31 Ekim), ve 2 ?ubat k??, 23 Haziran ilkbahar, 1 A?ustos yaz, 21 Aral?k sonbahar mevsim festivalleri bilinir. Ara?t?rmac?lar taraf?ndan ortaya ??kar?lan Sebt g?n?ndeki olaylar ?eytan’a sihirli ?urup i?irmek, onu kuyru?unun alt?ndan ?pmek, dans etmek, ziyafet vermek, geli?ig?zel e?lenmek ve ayinler ?eklindedir.
Sabbath Ayinleri
17. yy Fransa, Ingiltere ve Amerika'sinda b?y?c?l?k ve cadilar hakkinda bilinen en ?nemli sey Sabbath ayinleridir. Sabbath ayinleri gece yarisina dogru baslar ve ?n isimadan sona eredi. Yer olarak d?rt yol agzi , koruluk, a?ik kirlar, bazen de terkedilmis kliseler se?ilirdi. Haftanin hangi g?n? olursa olsun, cumartesi disinda ayin yapmak m?mk?nd?.Yeni ay ve dolunayda yapilan ayinler ?nem tasirdi.
Senenin iki g?n? b?y?k ayin i?in ayrilmisti: 31 Aralik (Allhallous Eve) ve 30 Nisan (Walpurgisnacht) mevsimlerinin baslangicida ayri olarak kutlanirdi: Kis 2 Subat, bahar 23 Haziran, Yaz 1 Agustos,sonbahar 12 Aralikta. Ayrica 3 Mayis ve 1 Kasim g?nleri de ?nemli sayilirdi.Ayine katilacak cadi ?nce hazirligini yapar, "u?mak i?in gerekli merhemi" v?cuduna s?rerdi. Bu merhemin hazirlanisi hakkinda ?esitli iddialar vardir. Hemen her re?etede "bogularak ?ld?r?lm?s bir bebegin kazanda kaynatilmasiyla elde edilen yagli sividan" bahsedilmekte. Engizisyonda alinan bazi itiraflardan alinan sonuca g?re, ?nce, 1 yasini doldurmamis bir insan yavrusunun topuklari kesilerek kani bir kapta toplanir, sonra ceseti bir kazanda kaynatilirmis.
Kanin i?ine yabani havu?, bildircin otu, besparmak otu,k?pek ?z?m? ve is karistirilir, sonra bu karisim kazana atilarak yagin i?inde eritilirmis.Meydana gelen merhemi de, ?iplak v?cutlarina derileri kizarincaya kadar sivarlarmis.Ayrica u?mak i?in kullanilan diger bir ila?ta Belladona'dir. B?t?n bu otlarin i?indeki toksin maddeler deri yoluyla kana karistiginda kalbin atisini ve tansiyonu etkileyerek cinnete sebep olmaktadir.Bildircin otuinun ilavesi ise, kisiyi hareketsiz birakmakta ve hal?sinasyona elverisli hale getirmektedir. Bu karisimi v?cuduna sivayan cadilar, fizik olarak hi?bir yere u?muyorlardi.
Kana karisan merhemin etkisiyle kendilerinden ge?erek kaskati bir halde yataga uzanip kalirlardi. Fakat, isin ilgin? yani, bu islemi yapan her cadi kendine geldiginde yol s?p?rgesine binip u?tugunu yada seytanin armagani olan bir ke?iye, ko?a veya k?pege binip u?tugunu, diger cadilarla birlikte Sabbath ayinine katildigini s?ylemekteydi.?stelik birbirinden haberi olmaksizin, ayine katilan her cadi,genellikle ayni seyi anlatmisti.Ayinin yapildigi yerde toplanan cadilar, kimine g?re 50-100 kisiydi, kimine g?re ise binlerce. Ama her ayinde, esas fig?r seytandi. Yari teke, yari insan g?r?n?m?nde,normalin ?st?nde bir c?sseye sahip, insan g?r?n?m?nde bir yaratikti bu. Tahtinda oturur ve cadilar toplandiktan sonra ayini baslatirdi. Cadilar arasi evlenmeler, bu ise yeni baslayanlarin seytan tarafindan vaftizi, cadilarin seytan i?in getirdikleri hediyelerin sunulmasi bu sirada yapilirdi. Evlenme vaftiz ve anlasmalar, seytanin kirmizi kitabi i?ine yazilir, cadinin kani ile imzalanirdi. Daha sonra cadilar bir h?rmet ifadesi olarak sirasiyla seytanin ardini ?perlerdi. Bu olaylar sirasinda sirt sirta oturmak, bacaklari havaya dikip basi topraga ekerek konusmak, en ?ok uygulanan garipliklerdi.Bu yola yeni giren cadi adayi, ?nce ha?in ?st?ne basip hristiyanligi reddeder, ardindan seytanin vaftiziyle cadilik ismini kazanirdi.
Yapacagi anlasmaya g?re seytana her hafta bir ?ocuk veya bir insan kurban edecegine veya su kadar insani hasta edecegine dair yeminederdi. Bu anlasma h?k?mleri kirmizi kitaba yzildiktan sonra cadi adayi seytanin ardini ?perek sadakatini g?stermis oludu. Bu arada seytan da ona ?nce s?r?necegi merhemin re?etesini verir, daha sonra da b?y?c?l?k i?in gerekli seyleri ?gretirdi.
Cad?lar Kimdir?
Genellikle kad?n olarak d???n?ler cad?lara inan??, ?zellikle Orta?a? Avrupa' s?nda pek yayg?nd?. Cad?lar ?e?itli inan??larda geceleri dirilip insanlara k?t?l?k yapt???na inan?lan ?l? olarak tan?mlan?r. Papa Innocent VIII. Cad? olaylar?n? inceletmek ?zere papazlardan olu?an bir kurul olu?turur. Bu kurulun haz?rlad??? rapor XV. yy.' ?n inan? tarihi i?in ?ok ?nemli bir belgedir. Cad? Tokma?? (La Malleus Maleficarum, 1487) yay?mlanan bu raporda s?ylendi?ine g?re, a??r? cinsel istek duyan kimi ya?l? kad?nlar geceleri cad?l?k etmekteymi?ler, veya bu ya?l? kad?nlar, insanlar aras?nda ya?ayan ve g?nd?zleri niteliklerini belli etmeyip geceleyin cad?l?k eden ya?ayan ?l?ler (hortlak) m??.
B?y?c?l?k yapanlar?n da bu cad?lar oldu?una inan?lm?? ve cad? deyimi b?y?c? anlam?na da kullan?lm??t?r. H?ristiyanl?k tarihinde b?y?c? avc?lar? gibi cad? avc?lar? da ?nl?d?r. Cad? say?l?p yak?lanlar?n say?s?n?n milyonlar? a?t??? tarihte yaz?l?d?r. Bir insan?n cad? olup olmad???n? anlamak i?in H?ristiyan d?nyas?nda yap?lan i?lemler ?ok ilgin?tir. ?rne?in, vaftiz suyuna at?l?p da batmayanlar, vaftiz suyunun onlar? istemedi?i gerek?esiyle cad? say?lm??lard?r. Cad? inanc?, ilk insan topluluklar?ndan ba?lay?p g?n?m?zde bile s?r?p gitmekte olan ?ok yayg?n olan bir bo? inan?t?r. Ma?aralarda bulunan ilk cad? resimlerinin ?.?. 30.000 y?llar?ndan kalma oldu?u d???n?lmektedir. Bir ?l?n?n hangi sebeplerle cad?la?t??? da ayr? bir inan? konusudur. ?rne?in, eski T?rk'ler bir ?l?n?n ?st?nden kedi atlarsa o ?l?n?n cad?la?aca??na inanm??lard?r.
G?n?m?zde cad?lar do?a tabanl? bir inan? sisteminin temsilcileri olarak yer al?rlar. Bu a??dan bak?ld???nda b?t?n cad?lar birbirinin ayn? inan? sistemini takip etmezler. Onlar?n inan? sistemleri ya da gelenekleri genelde kendi toplumlar?n?n k?lt?rlerini yans?t?r. Ve yine bir ?o?u, ?oktanr?c?l?k inanc?na ba?l?d?r. Bunlar genelde, ba?l? olduklar? k?lt?rlerin tanr? veya tanr??alar?d?r.
Cad? diye tabir etti?imiz bu ki?ilerden kimileri inan? sistemlerini kendileri y?r?t?rken, bir k?sm? da Coven denilen gruplar i?inde y?r?t?rler. Onlar?n deneyim ve bilgi birikimleri nesilden nesile, hep ayn? ?ekirdek grup i?inde birbirlerine miras olarak ge?er.
Cad?lar ve Engizisyon
Sinemaya da aktar?lan Umberto Eco' nun G?l?n Ad? adl? roman?n?n yedinci b?l?m?nde rahip Jorge, Kilisenin felsefesini ?u s?zlerle dile getirir: "Kilise Kanununun ad? Tanr? Korkusudur. Halk devaml? korkmal?d?r ki Tanr?n?n g?lgesi olan Kilise ayakta kalabilsin." Bu s?zler ayn? zamanda Engizisyonun temelini de olu?turur. Engizisyon bu ama?la kurulmu? ve g?revini de y?llar boyunca ac?mas?zca yerine getirmi?tir. Engizisyon' un en ?ok h??m?na u?rayanlarsa cad?lard?r. Asl?nda cad?l???n k?k?nde, Avrupa' ya kuzeyden gelen barbar kavimlerin do?aya ve bilinmeyene olan tutkusunu bast?rarak halk? bat?l inan?larla korkutmak isteyen Kilise' ye kar?? bir protesto vard?r. Bu protesto en ?ok ?ngiltere adas?nda kendisini g?stermi? ve halk?n yo?un tepkisiyle buraya Engizisyon girememi?tir. G?n?m?zde bu Witch k?lt?, bat? Avrupa' da H?ristiyanl??a kar?? pagan dinlerin yeniden ayaklan??? anlam?ndad?r.
Murray' in 1921' de yay?nlanan The Witch-Cult in Western Europe adl? ara?t?rmas?nda, cad?larla cinler aras?ndaki ba?lant? ??yle tan?mlanm??t?r: "Bir zamanlar Avrupa' da ya?ayan c?ce ?rktan ?ok az elle tutulur bakiye kalm??t?r g?n?m?ze. Ama bu ?rk cinler ve perilerle ilgili bir?ok hikayede varl???n? koruyabildi. Her yedi sende bir insan? kurban etmelerinden ba?ka bunlar?n dini inan?lar? ve gelenekleriyle ilgili bir bilgimiz yok. Cad?lar?n, bu periler olarak bilinen ?rk ile g??l? bir ba?lant?s? oldu?u kesindir. Tahminimce ?? y?z y?l ?ncesine kadar, peri ?rk?na ba?l? gelenekler devam etmi?tir ve bu gelenekleri s?rd?renlere de cad? (Witch) denmi?tir." Fakat, Engizisyon papazlar? b?yle d???nmemi?lerdir. Cad?l?kla su?lanan ki?inin i?ine girdi?i varsay?lan cinleri ??karmak i?in ?nce ellerini ayaklar?n? mengenelerle s?k??t?r?yor, sonra kollar?ndan ve bacaklar?ndan geriyor ve sonunda cad?n?n iyice kurtulabilmesi i?in onu bir dire?e ba?layarak diri diri yak?yorlard?. Cad?l?kla su?lanmak i?in de ?yle ola?an?st? bir sebebe gerek yoktu. ?rne?in birinin y?z?nde, kolunda veya kaba etinde belirgin bir beni veya ten lekesi varsa bu i?aret o ki?inin ?eytan' la i?birli?i yapt???na kesin bir kan?t say?l?rd?. Ormanda biraz fazla dola??p yabani bitkileri toplayarak sebze ?orbas? yapan kad?nlar da emri alt?ndaki cinlere ziyafet vermekle su?lan?p alelacele Engizisyon heyetinin kar??s?na ??kar?l?yorlard?. E?er bir kad?n kilisedeki ayin s?ras?nda esnerse, kutsal s?zleri duyan i?indeki cinin ka?mak i?in a?z?ndan ??kmaya ?al??t??? d???n?l?rd?.
Cinlere kar??an gen? k?zlarla ilgili ilgin? bir olay da 1692 y?l?nda, ABD' nin Massachusetts eyaletinin Salem kasabas?nda meydana gelmi?tir. Ann Putnam, Marry Wadden ve di?er k?zlar?n garip iddialarla ortal??? aya?a kald?rmalar? sonucunda, bir t?r Engizisyon mahkemesi kuruldu ve yobazlar k?sa zamanda kasabada deh?et verici bir cad? av?na giri?tiler. Y?llar sonra her ?eyin bir d?zmece oldu?u anla??ld???nda ise ?oktan i? i?ten ge?mi?ti. 1487 y?l?nda yaz?lan bir kitapta cad?lar?n nas?l meydana ??kar?laca?? ve cinlerle ili?ki kurduklar?n? itiraf etmeleri i?in hangi i?kencelerin yap?laca?? geni? bir ?ekilde anlat?lmaktad?r. Malleus Maleficarum (Cad?lar?n Balyozu) adl? bu ?? ciltlik eserin "Acaba cinler kendi ba?lar?na k?t?l?k yapabilirler mi, yoksa illaki bir cad?n?n yard?m?na m? gerek duyarlar?" adl? b?l?m?nde ?u g?r??e var?l?r;
"Tanr?' n?n kullar? olmaks?z?n da cinlerin etkisi vard?r. Ama, bir yerde cinler faaliyet g?sterecekse, orada mutlaka kendilerine yard?m etsin diye birisini bulup kand?r?rlar ve onun vas?tas?yla k?t?l?klerini daha etkili bir bi?imde yayarlar. Bu y?zden, cinlerle ilgili bir olaya tan?k olan iyi bir Katolik, ?evresindekileri dikkatlice incelemeli ve kimin cad? oldu?unu tahmin edip yetkililere hemen bildirmelidir."
Yazar, nedense akl?n? kad?nlara fazlas?yla takm??t?. Cad?lar?n kesinlikle kad?nlar?n i?inden ??kt???na inan?yordu. 1631 y?l?nda yaz?lan Cautio Criminalis adl? eserde ise b?t?n bu kepazeliklerin din ad?na yap?lmas?n?n utand?r?c? oldu?u belirtilmekteydi. Bir dedikodu y?z?nden cad? diye damgalanan kad?nlar? ??r?l??plak soyup en mahrem yerlerine kadar inceledikten sonra ?ld?resiye i?kence yapman?n ilahi adaletle bir ilgisi olmad??? da bu kitapta savunulmaktad?r.
Cad? Efsaneleri
Y?zy?llar boyunca insanlar ya?ad?klar? veya duyduklar? cad? ?yk?leriyle yo?rulmu?lard?r. Bu ?yk?lerin ?o?u karanl?k, yar? metruk ?atolarda, ?ss?z ve ?rk?t?c? mekanlarda ge?mi?, Saat gece yar?s?n? vururken duyulan atl? araba sesleri, koridorlarda dola?an ba?s?z ?l?ler, kullan?lmayan odalarda ya?ayan hayaletler, esrarengiz iniltiler, ayak sesleri ve sandalye g?c?rt?lar? gibi daha bir ?ok ?eyle s?slenmi?tir.
Bir Efsane - Bride's Stone
?ngiltere’de Moors of Yorkshire' da ,‘Bride’s Stone’ olarak bilinen tarihi bir bina bulunmaktad?r. Tarihi bir ta? ?emberin par?as? olan 5000 y?ll?k bu ta? s?tunun, ?ok eski bir hikayesi vard?r. Y?resel bir efsaneye g?re y?zy?llar ?nce bir cumartesi ak?am?, d???nlerinin ard?ndan bir gelin ve damat d???ndekilerle beraber oraya gelip dans ederek olay? kutlamaya ba?lam??lar. Onlar dans ederken garip ve gizemli bir ki?i ortaya ??km?? ve ?antas?ndan ??kard??? keman? ?almaya ba?lam??. Ak?ama do?ru keman?n ritmi gittik?e h?zlanm??, ta ki dans edenler bu m?zi?in etkisine girip hipnotize oluncaya kadar... Keman?n ?ald??? m?zi?in etkisiyle b?t?n gece dansetmi?ler.
Tan a?ard???nda hala dans ediyorlarm?? ve y?kselen g?ne?in ilk ???klar? oray? ayd?nlatmaya ba?lam??. Birdenbire bir ???k huzmesi dans??lar? ayd?nlatm?? ve o anda hepsi ta?a d?n??m??!!! Bu Tanr?’n?n sebt g?n?nde dans ettikleri i?in onlara verdi?i bir cezaym??... G?ne?, ta?a d?n??m?? dans??lar? ayd?nlatmaya devam ederken yabanc?, keman?n? ?antaya geri koyduktan sonra y?ksek sesli bir kahkaha atm??... En son olarak oradan ayr?l?rken g?r?len adam, ta?lara basarak y?r?d?k?e ?engel t?rnakl? ayaklar?ndan k?v?lc?mlar ??k?yormu?.
Ve efsaneye g?re burada yer alan ta?, gelinin ta kendisiymi?...
Siren (Cazibesiyle Aldatan Kad?n)
Laura son derece sayg?n bir ge?mi?i olan ?ekici bir k?zd?.
Hemen hemen y?r?meye ba?lar ba?lamaz, ailesine yard?m etmek i?in ?al??maya ba?lad?. On alt? ya??na girdi?inde, sat?? memuru olarak r?ya gibi bir i? buldu. ??yerinde birka? g?n i?inde, kendisiyle ??kmas?n? kabul edene kadar pe?ini b?rakmayan, tuttu?unu koparan bir adam olan Miguel ile tan??t?. Sadece tan??malar?n?n birka? haftas?n?n sonras?nda bir ak?am, Miguel ona evlenme teklif etti. Laura bu teklifi kabul etti, ve o gece ilk kez birlikte oldular.
O tutkulu geceden sonra, her ?ey de?i?ti. Miguel onu g?rmeyi reddetti. K?sa bir s?re sonra, Laura hamile oldu?unu fark etti ve bunu m?mk?n oldu?unca saklamaya ?al??t?. Ailesi sonunda bunu anlad???nda, Laura’y? evden kovdular. Bebe?i hasta ve zay?f do?du. Gidecek hi?bir yeri yoktu. Laura Miguel’e d?nd? ve ona yard?m etmesi i?in yalvard?. O ise Laura’ya hayat?n?n d???nda kalmas? gerekti?ini s?yledi.
Laura g?l etraf?nda dola?t?. O ve bebe?i kayboluncaya kadar suya do?ru y?r?d?. Birka? hafta sonra, Miguel esrarengiz bir ?ekilde ortadan kayboldu. O g?nden sonra d??arda i?ki i?en veya e?leriyle alay eden erkekler de kayboldu, t?m bu olanlar s?ras?nda karanl?k ?ehrin r?zgarl? sokaklar?n aras?ndan gizemli bir kad?n g?r?ld??? s?ylendi.
Bell Cad?s?
Bu ?yk?n?n ya?and??? y?llarda varl???n? bir yere vurarak belli eden hayalet kavram? bilinmedi?inden, bir cad?l?k olay? olarak d???n?ld?. ABD' nin Tennessee eyaletinde Bell ailesinin evine musallat olan k?t? bir g??, olay?n ge?ti?i ta?ra toplulu?unda bu g?ne kadar kar??la??lmam?? bir olayd?. Bu olay ger?ekle?ti?inde Amerika' da hi?bir ?ekilde cad?l?k ya da cad?larlailgili bir olay ya?anmam??t?. Sene 1817... Bell ailesi bir tak?m hurafeleri de kapsayan g??l? inan?lar? olan insanlar olarak tan?n?rlard?. Hatta Kate Batt isimli bir kahinin ???tlerine de baz? zamanlarda ba? vurduklar? oluyordu. Olay?n ilk belirtileri 1817 y?l?nda ba?lar ve 1821 ilkbahar?n?n sonunda biter. Ama bir can alarak! John Bell' in ?l?m?...
Sakin ge?en yedi y?l sonucunda g?r?n??te k?t? bir tehdidi ger?ekle?tirmek amac?yla, k?sa bir s?re i?in tekrar geri gelmi?tir. Bell ailesinde bu cad? ile ilgili fenomenler 1943 y?llar?na kadar devam eder. Arada kalan s?re? i?inde ise bir ?ok olay?n sonucu ?l?mle noktalanm??t?r.
John Bell' in ?l?m?nden sonra cad?n?n enerjisinde g?zle g?r?l?r bir azalma olmu?tur ve sanki g?revini bitirip gidece?ine dair sevinir gibi bir davran?? sergiledi?i de bilinmektedir. Hatta bir g?n ??minenin i?inde olan bir patlaman?n ard?ndan cad? son kez konu?ur ve "Gidiyorum ve yedi y?l sonra tekrar gelece?im" der. Ve vermi? oldu?u s?z? tutarak tam yedi y?l sonra tekrar d?ner.
Endor Cad?s?
Eski Kutsal Kitap’ta (1 Samuel 28:3-25), bir kad?n b?y?c? ?srail’in ilk kral? Saul taraf?ndan ziyaret edilir. Saul b?t?n cad? ve b?y?c?leri krall???ndan s?rg?n etmi? olmas?na ra?men ?srail’in Filistinlerle olan son sava??n?n sonucunu merak etmesi onu bir ‘haber alabilen bir ruh’ bulmaya itmi?ti. Bir yard?mc?s? ona Endor’ da b?yle birinin oldu?unu s?yleyince k?l?k de?i?tirerek onu g?rmeye gitti. Kad?n ona bu t?r ?eyleri yasaklayan kanunu hat?rlat?nca, o da ona kesinlikle g?ven alt?nda olaca??na dair s?z verdi. B?ylece kad?n Saul taraf?ndan Samuel denen bir ruhu oraya ?a??rd?. Gelen ruh Saul’e ertesi g?nk? sava?ta kendisinin ve ?? o?lunun ?lece?ini ve ?sraillilerin Filistinlilerin eline d??ece?ini haber verdi...
Endor cad?s?n?n hikayesi y?zy?llar boyunca yarat?c? hayal g?c?n? canland?rm?? ve onun hakk?nda ger?ek olmayan ?eylerle ?yk?lerin s?slenmesine neden olmu?tur. 16. yy’ da Guillaume du Bartas La Semaine’de b?y?c?l?k sanat?n? ger?ekle?tirirken kulland??? fenerinde kendi ?z o?lunun ya??n? kulland???n? ifade etmi?tir.
Chelmasford Cad?lar?
Chelmasford cad?lar? 1566'da ?ngiltere Y?ksek Mahkemesinde ortaya konmu?tur ve cad?l?k su?lamas? sonucunda Agnes Waterhouse idam edilmi?tir. Bu ?ngiltere' deki cad?l?k su?lamalar?yla ilgili ilk idam olmas?n?n yan?nda, cad?l?kla ilgili ilk kitaba da konu olmu?tur.
18 ya??ndaki Joan Waterhouse 64 ya??ndaki Agnes Waterhouse’ un k?z?yd?. Annesinin ayakkab?lar?ndan ‘Sathan’ bir varl?k ?a??rarak bunun bir kara kurba?a olmas?n? beklemi?ti. Ama kurba?a yerine b?y?k bir k?pek ??karak ve ondan ne istedi?ini sormu?. O da kendisine bir s?re ?nce istedi?i kadar ekmek vermemi? olan Agnes Brown’u avlamas?n? s?ylemi?. Agnes Brown ifadesinde, kendisine siyah bir k?pe?e benzer, maymun suratl?, k?sa kuyruklu, boynunda bir zincir ve g?m?? bir d?d?k bulunan ve kafas?nda boynuz bulunan bir yarat?k geldi?ini anlatm??t?r. Bunun ?zerine Joan ve annesi Agnes Waterhouse cad? olmakla su?lanm??lard?r. (Kaynak ‘The Examination and Confession of Certain Wytches at Chensford (Chelmsford)’, 1566)
Lowestoft Cad?lar?
17. yy. ?ngiltere’sinin en ?nemli cad? davalar?ndan biri
olan Lowestoft Cad?lar? davas?, Amy Denny ve Rose Cullender' in idam?yla son bulmu?tur. 1662 y?l?nda Amy ve Rose cad?l?k su?lamalar?yla mahkemeye verildiler. Haklar?nda bir s?r? cad?l?kla ilgili su?lama ve ithamlar bulunmaktayd?. Cad? olduklar?na karar verilerek su?lu bulunup 1662 y?l?n?n, Mart ay?nda Bury St. Edmunds' ta idam edilmi?lerdir. Hatta bu olay?n 30 y?l sonraki Salem Prosecution olay?na da ?nc?l?k eden bir dava oldu?u s?ylenmektedir. Bu davan?n derinlemesine a??klamas? "A Trial of Witches" adl? kitapta da yer alm??t?r.B?y?lenmi? Bir ?nsan Lamb dul annesiyle North Town soka??, Corton Denham’ da ya?amakta olan 23 ya??nda bir tar?m i??isiydi. S?radan, sessiz bir insan olarak nitelendirilebilirdi. Fakat olduk?a ?ok ve s?k alkol al?yordu . Ve ?e?it ?e?it garip hayalleri vard?. Ve ?ok heyecanland??? zamanlarda n?beti tutabiliyordu. Kimi zaman onu sakinle?tirmeye alt? ki?i bile yetmiyordu.
O y?l?n May?s ay?n?n sonlar?nda Corton Arkada?l?k Birli?i y?ld?n?m? e?lencesi d?zenlemi?ti. Bunlardan biri 39 ya??nda hen?z evlenmemi? bir k?z olan Mary Crees’di. Ya?am?n? kazanmak i?in eldiven dikiyor, 76 ya??ndaki annesi Fanny, 33 ya??nda bir i??i emeklisinin dul e?i olan k?z karde?i Elizabeth ile beraber Victoria Cottage’da ya??yordu. Lamb de bu e?lencede vard? ve dans ederek e?leniyordu. Fakat Mary ile kar??la??nca birdenbire ona do?ru y?r?d? ve “ne demek istiyorsun fahi?e” dedi. K?z ise “Adam, ben sana bir ?ey yapmad?m dedi.” Ama, Adam' ?n onu dinlemiyordu bile ve " Fakat bazen yap?yorsun, seni fahi?e” diye cevaplad?. Bunun ?zerine k?z onu duymazl?ktan gelir ve Adam oradan uzakla??r. Yar?m saat sonra ise Adam b?y?k bir nefretle geri d?nerek k?z?n bo?az?n? s?kmaya ba?lar, bir yandan da ”?imdi seni b??aklayaca??m seni....” diyerek, garip hareketler yaparak bir yandan da ba??rmaya ba?lar. K?z?n ?enesine 3 yumruk atan Adam' ? arkada?lar? oradan uzakla?t?rmaya ba?ard??? s?rada o, b??a??n? ?eker ve "?imdi yapamad?m ama bir g?n gelecek seni ?ld?rece?im, seni bekleyece?im..." diye ba??r?r. Adam oradan uzakla?t?r?lmaya ?al???l?rken bile hala “seni bir g?n gelecek ?ld?rece?i cad?" diye ba??rmaktayd?.
Bu olaydan ertesinde durum mahkemeye intikal eder ve ?n celseden ?nce, tan?k olarak ?a?r?lanlardan biri de 55 ya??nda, Poor House yolunda oturan ve bir i??i kar?s? olan Elizabeth Stewart’ t?r. Bu ki?i, Lamb ve Crees’ leri ?ok iyi tan?yan biriydi. Mahkemeye Lamb’in uzun zamandan beri Crees’ lerden birinin kan?n? ak?tmak istedi?ini ??nk? onun kendisini b?y?ledi?ini s?yledi. Elizabeth, Mary’ nin annesine bakan iyi bir kad?n oldu?unu ve daha ?nce onu ba?ka hi? kimsenin onu cad?l?kla su?lamad???n? s?yl?yordu. Crees, mahkemeye verdi?i ifadesinde "Onunla dans etmek isteyip istemedi?imi sordu ve ben de etmeyece?imi s?yledim" diyerek savunma yapt?. Savunman?n iddias? olan Crees’ in Lamb’e sald?r?dan ?nce yakla?t??? sorusuna Mary olumsuz cevap verdi. Lamb ise “Yalan s?yl?yor. Beni yapt??? b?y?lerle yeterince dans ettirdi?ini s?yledim.” dedi.
Yarg??lardan biri,T.E. Rogers sordu:
“Ne demek istedin? Ve sana ne cevap verdi ?”
“Beni dikkate bile almad?”
Crees ; “Sa?ma”
“Elimdeki sopa kadar somut bir ger?ek bu. B?y?y? bozmak i?in kan ak?tmak istedim ve bana bir daha dokunursa bunu yapaca??m? ona s?yledim. B??ak ?ekmekten su?lu olaca??m? biliyordum ama onu kesinlikle yaralamad?m.”
“Bu d???ncen ne kadar zamand?r devam ediyor?”
“2 sene kadar ?nceydi. May?s ay?n?n 24’?nde bunu yapt?. O zaman bir n?bet ge?irdim ve 3 saat boyunca ?l? gibi kald?m. Bazen ?ylece kalmaya zorlan?yorum. Bu durum ba?lad???nda onu bu ?apkay? g?rd???m kadar iyi g?rebiliyorum. “
Lamb daha sonra ge?irdi?i n?betleri anlatmas? i?in Rudge ad?ndaki bir arkada??n? ?a??r?r ve Hakim Rogers sorgulamas?na devam eder:
“Bu kad?n?n sizin n?betlerinizle ilgisi ancak benim sizinle olan ilgim kadard?r ancak, ona tekrar asla dokunmamal?s?n?z.”
“Siz ?yle d???nm?yorsunuz ama ben ?yle oldu?unu biliyorum! Onlar bilmiyor g?z?k?yor ama biliyorlar. Onlar bunu b?t?n ailece yap?yorlar!”
“sa?ma”
“fakat ben bunu biliyorum!”
Mahkemenin ba?kan? C. Burton Lamb’i cayd?rabilmek i?in s?z ald?.
“bu sadece kafan?zda olu?turdu?unuz bir hayal. Bu gen? han?ma dokunmaman?z gerekiyor. Size bir ?ey yapamaz ve zaten yapacak bir ?eyi olmayacakt?r.”
“umar?m” diye cevaplad? Lamb. “fakat ben kendimi bilemem”
Burton’un s?zlerini ciddiye ald??? i?in mahkemenin Crees’i bir ?ekilde onu b?y?lemekten al?koyaca??n? d???n?yordu. ‘Cad?l?ktan’ uzak kalman?n memnuniyetini dile getirdi ve Crees’ i rahats?z etmeyece?ine s?z verdi.
Mahkeme ise 6 ay boyunca, bar??? sa?layabilmek i?in ona 10 pounddan fazla bir miktar ayl?k ba?lad?.
LARONA EFSANELER?NDEN CADI
Sofia on be? ya??na kadar evlenmediyseniz evde kalm?? g?z?yle bak?ld??? bir k?yde ya??yordu. 19 ya??nda ve bekard?. Son derece g?zel bir k?zd?. Baz? insanlar onu cad? olarak g?rmek istemelerinin yan? s?ra bencil olarak g?r?yorlard?. Sofia ‘n?n bu s?k?nt?l? hayat? Luis ile kar??la?mas?ndan sonra de?i?ti. Onun fizi?i ve cazibesi t?m kad?nlar?n g?zlerini kama?t?r?yordu - Sofia da dahil. Hemen birbirlerine a??k oldular ve Sofia bir y?l i?inde bir erkek ?ocuk do?urdu. ?ocu?un do?umundan birka? g?n sonra Luis ortadan kayboldu. Sofia derin ?st?rap ?ekmesine ra?men herkes onu su?lad?. Bir g?n ??leden sonra Sofia, iki adam?n Luis’i k?y yak?nlar?nda ba?ka bir kad?nla g?rd?klerini s?yledi?i ?eklindeki ?akas?na kulak misafiri oldu. Sofia’n?n ?z?nt?s? kontrol edilemez bir ?fkeye d?n??t?. Hemen g?le ko?tu ve bebe?ini suya dald?rd? ve sesi kesilinceye kadar bekledi. Yapt??? ?eyi bitirdi?inde, son derece korkun? bir ???l?k att?. Ve Sofia uzun bir s?re, ta ki ?l?nceye kadar g?l kenar?nda ???l?k atmaya devam etti. O zamandan beri, g?l yak?nlar?nda oynayan bir ?ok ?ocuk hi?bir iz b?rakmadan ortadan kayboldular.
BAK?RE
Maria ailesiyle k???k muhafazakar bir kasabada ya??yordu. ??ten ve masumdu, her?eyden ?nce babas?n?n gururu ve mutlulu?uydu. On be? ya??na geldi?inde al???lmad?k bir ?ey oldu. Maria bir erkek ?ocu?u d?nyaya getirdi. Kimse onun hamile oldu?undan ??phelenmemi?ti. Ailesi – ?zellikle babas? – itibar? d??m?? ve ihanete u?ram?? gibi hissetti. Y?ld?r?m bir nikah, tek ??z?md?. Fakat, babas?n?n kim oldu?unu soruldu?unda, Maria hi?bir erkekle beraber olmad???n? s?yledi. Bunu inan?lmas? zor bir ?ey olarak bulan ailesi, bebe?i bir s?r olarak tutmak i?in gayret sarf etmeye ba?lad?lar.
Bir gece Maria uyudu?unda, babas? sessizce odas?na girdi ve ?ocu?u ald?. Hi? yard?m almadan nehrin kenar?na ta??d? ve suya f?rlatt?. Maria, ???l?k atarak uyand? ve korkun? bir ?ey oldu?unu hissetti. Hemen d??ar? ko?tu ve babas?n?n evin arkas?nda durdu?unu g?rd?. Nehre vard???nda ise ?ok ge?ti. – Sadece bebe?i i?in de?il, ayn? zamanda kendisi i?in de. ??nk? bedeninden kan a?a??ya do?ru ak?yordu.
Maria nehrin kenar?nda bir miktar kan b?rakt?. Onun kaybolu?undan k?sa bir s?re sonra, oradaki insanlar, nehrin kenar?nda a?layan ve k???k bir bebe?i tutan gen? bir k?z?n hayaletini g?rmeye ba?lad?lar. Bu g?r?nmeler bug?ne kadar devam etti.
Salem Cadilari :
Salem cad?lar?n?n bilinen ?yk?s? ??yle; Asl?nda Salem Cad?lar?n?n (ger?ek cad? olduklar? ??phe g?t?r?r bir ger?ek) 1692-93 y?llar? aras?nda yakla??k 130-140 ki?inin tutuklanmas?na ve 19 ki?inin as?lmas?na ve 1 ki?ininde ezilerek ?ld?r?lmesine sebep olan k?zlar olduklar? san?lmaktad?r.
?ngiliz kolonilerinin ya?ad??? Massachusetts yak?nlar?nda bulunan Salem Kasabas?n?n ?nde gelen t?ccarlar?ndan, Samuel Parris, bir d?nem Barbados'la ticaret yapm??, oradan gelirken de yan?nda e?ine ev i?lerinde yard?mc? olabileceklerini d???nd??? bir ?ift k?le getirmi?ti;Jhon ve Tituba. Tituba, Parris'lerin 9 ya??ndaki k?z? Betty ve 11 ya??ndaki ye?enleri Abegail'in bak?c?l???n? yap?yordu. ?zellikle k???n so?uk havalarda k?zlar evin d???na ??kam?yorlar ve vakitlerinin ?o?unu Tituba'n?n yan?nda ge?iriyorlard?. O da onlara can s?k?nt?lar?n? atmalar? i?in bir s?r? vudu b?y?c?leri ve b?y?leri i?eren Barbados hikayeleri anlat?yordu. Onlar? ?ok edebilecek kadar ilgin? ve k?t? ??eler i?eren bu hikayelerden etkilenmeye ba?layan k?zlar, ?ok ge?meden Tituba'dan ald?klar? bilgilerle kasabadaki ya??tlar? olan di?er k?zlarla birlikte karanl?k i?lerle u?ra?maya ba?lad?lar. ?lk zamanlar bir bardak i?indeki suya yumurta ak? koymak s?retiyle ilkel olarak olu?turduklar? kristal k?relerde birbirilerinin fallar?na bakt?lar, birbirlerinin kocalar?n?n neye benzeyece?i konusunda yorumlar getiriyorlar ve e?leniyorlard?. Ancak e?lenceli ve can s?k?nt?s?n? gideren bir oyun gibi devam eden olay, bir kabusa d?n??meye ba?lad?.
1692 y?l?n?n Ocak ay?ndan sonra, k?zlar sara gibi n?betler ge?irmeye, garip sesler ??karmaya, yerlerde ve ?ukurlar i?inde s?r?nmeye, ac? i?inde v?cutlar?n?n e?ip b?kmeye ba?lad?lar. K?zlar, Tituba'n?n b?y?leriyle olan ilgilerini gizlemek i?in mi yoksa ger?ekten b?y?lenmi? olabileceklerinden korktuklar?ndan m? bilinmez; kasabada o g?ne kadar bu t?r olaylarla hi? adlar? ge?memi? cad?lar? (!) su?lad?lar.
O d?nemlerde cad? b?y?lerinin hastal?k ve ?l?m sebebi oldu?una ve cad?lar?n g??lerini ?eytan'?n kendisinden ald?klar?na inan?l?rd?. Bu sebeple bu ac?lar i?indeki masum (!) g?r?n??l? k?zlar?n ac?lar?n?n sona erdirilmesi i?in onlar? bu hale koyan cad?lar?n bulunmas?na karar verildi. Soru?turma s?ras?nda kendi yapt?klar?n?n ortaya ??kmas?ndan korkan k?zlar baz? isimler vermeye ba?lad?lar.
Soru?turmadan hemen ?nce, Mary'nin teyzesi cad?lar? bulmak i?in b?y?den yararlanmak istedi ve Tituba'ya tarifi eski ?ngiliz re?etelerinden al?nan bir Cad? Pastas? yapmas?n? emretti. ?avdar ve b?y?lenmi? k?zlar?n ?i?leriyle yap?lacak olan pasta, bir k?pe?e yedirilecekti. Sonras?nda da k?pek ya ??ld?racakt? ya da gidip yeni sahibi olan cad?y? bulacakt?. Parris, ?eytan'dan kurtulmak i?in ?eytan'dan fayda bekleyen bu kad?na ?ok k?zm??t?, fakat art?k olanlar olmu?tu. Parris kilisede; "Aram?zda ?eytan geziniyor, ?fkesi y?k?c? ve korkun? olacak ve en k?t?s? ne zaman susturulabilece?ini ancak ve ancak Tanr? bilir" diye konu?ma yapt?.
?lk su?lananlar; Tituba, kocas?n?n yoklu?u zaman?nda ailesiyle tek ba??na kalan Sarah Good ve u?a?? ile evlenmeden ayn? evde nikahs?z ya?ayan ya?l? kad?n Sarah Osborne oldular ve bu ?? kad?n hemen tutuklanarak mahkemeye ??kar?ld?lar. Kad?nlar?n sorgular? esnas?nda ise k???k k?zlar (Cad?lar) sara n?betleri ge?irmeye ba?lad?lar ve cad?lar?n hayaletlerinin mahkeme salonunda dola?t?klar?n?, onlara; sald?r?p t?rnaklad?klar?n?, ?s?rd?klar?n? s?ylediler. Mahkeme heyeti taraf?ndan bunlar? yapt?rmamalar? konusunda uyar? alan Sarah Good ve Sarah Osborne masum olduklar?n? ve olaylarla bir ilgileri olmad?klar?n? yinelediler. Cad? pastas? olay?ndan bu yana s?rekli olarak Parris'ten dayak yiyen ve k???k k?zlara anlatt??? hikayelerin ortaya ??kmas?ndna korkan Tituba, cad? oldu?unu itiraf etmek zorunda kald?. Kendisini kurtarmak i?in ise; kapkara bir k?pe?in onu tehdit etti?ini ve k?zlara i?kence yapmas? i?in zorlad???n?, biri k?rm?z? di?eri siyah iki kedininde onu emri alt?na alm?? oldu?unu s?yledi. Ayr?ca geceleri her iki Sarah ve onlar?n hayvanlar? ile birlikte cad? toplant?lar?na u?arak gittiklerini anlatt?. Bununla birlikte onu evvelki gece k???k Ann'iye sald?rmak i?in zorlad?klar?n? s?yledi. Bu itiraflar s?ras?nda "Bir evvelki gece cad?lar benim kafam? kesmeye ?al??t?lar" diyerek ba??rd? Ann. Bunun ?zerine k???k Ann'iden de tasdik gelince kad?nlar?n ???n?nde cad? (!) olduklar?na kesinlik getirildi. Tituba ?l?me gidece?ini anlay?nca esas b?y?k darbeyi Salem Kasabas?na indirmeye karar verdi ve cad?lar?n ?? ki?iyle s?n?rl? olmad???n? a??klad?. Ona g?re Salem'de 6-7 ki?ilik bir cad? grubu vard? ve bu grup uzun boylu, beyaz sa?l? ve hep siyah c?bbeler giyen gizemli bir adam taraf?ndan y?netiliyordu. Sonraki g?nlerdeki sorgular?nda Tituba siyahlar i?indeki bu adam?n gelip kendisine defalarca ?eytan'?n defterini imzalatmaya ?al??m??t? ve o arada defterde Salem'de ya?ayan 9 ki?iye ait imzay? g?rd???n? anlatt?. K?zlar?n ?zerinden hayaletleri ?ekmesi i?in uyar?lan kad?nlardan ya?l? olan Sarah Osborne a??r zincirlere dayanamad? ve ?ld?. Bu dava i?indeki ilk ?l?md?. B?ylece ilk iki Cad? (!) Boston hapishanesine g?nderilirken mahkeme heyeti di?er cad?lar?n pe?ine d??meye karar verdi.
Kasabada ya?ayan cad? grubunun haberini alan mahkeme k?zlar? daha fazla isim vermeleri i?in zorlay?nca, Ann Jr. daha ?nceden intikam duygusuyla dolu olan annesininde zoruyla kasaban?n kongre ?yelerinden birisinin kar?s? olan Martha Corey'i su?lad?. Martha k???k Ann'iyi bu sa?ma su?lamadan vazge?irmek i?in onu ailesinin yan?nda ziyarete gitti. Ancak Ann korkun? n?betler ge?irmeye ba?lad? ve onun hayaletinin bir adam? kazan i?inde pi?irirken g?rd???n? s?yledi. K?zlardan Mercy ise, ba?ka cad?lar?nda ona kat?ld???n? ve kendisini ?eytan'?n defterini imzalamas? i?in zorlad?klar?n? anlatt?. Marta Corey mahkemede kendisini savunurken olduk?a ba?ar?l? idi. Ne varki k?zlar onun savunmas? s?ras?nda derin ac?lar i?indeydiler ve mahkemeye ?s?r?k izlerini g?steriyorlard?. Kasaba Heyetinden olan Kocas? bile onu itiraf etmesi i?in zorlam??t?.Bir sonraki san?k ise b?lgenin ?nde gelen isimlerinden Rebecca Nurse idi. ?lk mahkeme s?ras?nda e?er bu iki kad?n su?lanm?? olsalard? san?r?z ki mahkeme heyeti k?zlar? yalanc?l?kla su?layacakt?. Ancak olaylar ?yle bir hal alm??t? ki herkes k?zlar?n a??zlar?ndan ??kacak isimlere bak?yordu. Rebbeca'y?da yine Ann Jr. annesi su?lam??t?. Di?er k?zlar?n da kendilerini tasdiklemesi ?zerine asl?nda kilise mensubu olan bu kad?nda okkan?n alt?na gitti. Bu arada Sarah Good'un 4 ya??ndaki k?z?da bu su?lamalardan nasibini ald? ve annesi ile birlikte ?al??maktan su?land?.Bu karambol esnas?nda Mary'nin yanlar?nda hizmet?i olarak ?al??t??? Procten ailesi (Ki bu aile e?er n?betler ge?irmeye devam ederse Mary'i ?ok k?t? d?veceklerini s?ylemi?lerdi ve bu da bir nevi cad?l?k say?l?rd?), Rebbeca'n?n k?zkarde?i (??nk? ablas?n?n as?ls?z olarak su?land???n? iddia ediyordu) ve tabiki me?hur Tituba'n?n her?eyden habersiz kocas? Jhon tutukland?lar. K?zlardan Abegail ise Mary'i defteri imzalam?? olmakla su?lad? (??nk? Mary yan?nda ?al??t??? aileden korkmu? ve yapt??? su?lamalar? geri ?ekmek zorunda kalm??t?). B?yle k???k k?zlar kendi aralar?nda bir oto kontrol mekanizmas?n? olu?turdular. Ya cad? olarak birilerini su?lamak zorundayd?lar ya da kendileri cad? olarak su?lanacaklard?. Mary ile Martha'n?n kocas? olan Giles, uzun y?llard?r Salem Kasabas?nda ya?ayan ve Sansasyonel partiler veren Bridget Bishotl ve zaten akl? yerinde olmayan ve cad? su?lamas?n? seve seve kabul eden Abegail Hobes'ta tutukland?lar.isan ay?nda mahkeme, bu akl? bozuk kad?n?n su?lamalar?na dayanarak kasabadan 9 ki?iyi daha tutuklad?. (?ok ya?l? bir adam olan Nenemiah, kendi anne ve babas?, Birdget'in o?lu ve kar?s?, Rebbeca'n?n di?er karde?i Mary Esty, Zenci bir k?le, Sarah Wilds ve Zengin bir t?ccar?n kar?s? olan Lina English). Art?k mahkemeye san?k olarak sadece Salem Kasabas?ndakiler de?il kom?u kasabadakiler bile ?a?r?l?r hale gelmi?ti olaylar. San?klar s?rekli iddialar? reddediyor, k?zlar ise ?srarla n?bet ve ???l?k krizleri ile birlikte onlar? su?lamaya devam ediyorlard?. Yeni san?klardan ise sadece Nenemiah'?n bir cad? olmad???n? a??klad?lar. Bu hesaplar?na g?re onlar; ya?l?, savunmas?z ve su?suz insanlar? su?lamayacak kadar masum (!) ve ac? ?eken zavall? (!) k?zlard?. Di?erleri ise tutukland?lar. Olaylar ?ok k?sa s?re i?inde geli?iyordu. Nisan ay?n?n sonuna gelindi?inde ise 6 cad? (!) daha tutukland?. Art?k san?klar ve hikayeleri o kadar ?ok artm??t? ki herkes olay?n ba?lang?n? bile unutmaya ba?l?yordu nerdeyse. Bu hikayeler i?inde en ilgin? olanlardan birisi ise ??yle geli?mi?ti: Maine'de oturan George Burroughs tutukland? ve mahkemeye ??kar?ld?. Eski zamanlarda Salem Kasabas?nda bir s?re papazl?k yapm?? bir adamd? ve o d?nemde kasaba sakinlerinin bir k?sm? ile tabiki ?zellikle Ann Jr. annesi ile pek ge?inememi?ti ve bu da intikam i?in olduk?a iyi bir yoldu. Onu ilk su?layan Ann Jr., bir papaz?n kendisine imzalamas? i?in defteri getirdi?ini ve ad?n?n ise Burroughs oldu?unu s?yledi?ini, bundan ?nce ise bir ?ok insan? kurban etti?ini art?k kendisinin cad?'dan bile ?st?n mertebede ?eytana ?ok yak?n bir varl?k oldu?unu anlatt?. Senaryo birbirine ?ok iyi ba?lan?yordu. Herkes Tituba'n?n bahsetti?i siyah c?bbeli adam?n bu oldu?una emin olmu?tu. Mahkeme cad? grubunun efendisini, ?eytan?n u?a??n? yakalam?? olmakla m?thi? bir gurur duymaya ba?lad? ve tutuklanmalar son h?z?yla devam etti. 1692 y?l? May?s ay?n?n sonu geldi?inde k???k k?zlar?n su?lamalar? y?z?nden hapiste ve sorguda olmak ?zere nerdeyse 95-100 ki?i kadar tutuklanm??t?. Baz? yasal zorunluluklardan dolay? bu su?lular bir ?st mahkemeye ??kana kadar beklemek zorundayd?lar. Massachusetts'den yetkili bir yarg?? gelince as?l davalar Haziran ay?n? buldu. Davas? ilk sonu?lanan Bridget Bisholt oldu iki g?n sonrada as?ld?. Bu arada Yarg??lardan birisi k?zlar?n mahkeme s?ras?nda g?rd?kleri hayaletlerin yeterli delil olu?turmayaca??n? ve davalar?n d??mesi gerekti?ini savunarak mahkeme heyetinden ayr?ld?. Tabiki onun bu hareketi cad?l?kla su?lanmas?na sebep oldu. Masum (!) k?zlar ?nlerinde hi?bir engel tan?m?yorlard?. Bu hayalet g?rme olaylar? mahkeme heyetince de ?e?itli uzun tart??malara konu oldu ve sonu? olarak bunlar?n tam bir delil te?kil edilemeyeci?ine karar verildi ve ba?ka g?venilir yollar aramaya ba?lad?lar. Cad?lar? k?zlara dokundurmaya karar verdiler ve bu da di?erinden farkl? de?ildi. K?zlar ac? dolu ???l?klarla n?betler ge?irmeye devam ettiler ve sonu?ta 20 Hazirana gelindi?inde 6 ki?inin daha as?lmas?na karar verilmi?ti bile.
Bu arada mahkeme s?ras?nda ilgin? bir lanet olay?da oldu. Mahkeme ba?lad???ndan beri cad? avc?s? olarak bulunan Peder Noyes Sarah Good'u itiraf etmeye zorluyordu. Fakat Sarah kendisine "Ben senin bir b?y?c? oldu?undan daha fazla cad? de?ilim. E?er sen ?imdi can?m? al?rsan, bir g?n Y?ce Tanr? sana i?men i?in bolca kan verecek" diye hayk?rd?. Peder Noyes olaylardan yakla??k 25 y?l sonra b?y?k bir i? kanama ge?irdi ve ?ld?.K?zlar art?k kasaba i?inde eri?ilmez bir g?ce sahip olmu?lard?. Bu arada kom?u kasabadaki cad?lar? (!) tan?mad?klar? i?in isimlerini bilmiyorlar ve oradaki halktan baz?lar?n? ?a??r?p dokunma testi yap?yorlard?. Bu arada baz? san?klarda kendilerini idamdan kurtarabilmek i?in ba?kalar?n?n isimlerini veriyor beni olaya bu zorlad?, bana ??yle yapmam? s?yledi gibi yalanlarla davay? dalland?r?p budakland?r?yorlard?. Kom?u kasabadan bir yarg?? ve eski bir valinin o?lunu su?lad?lar, i?in en ilginci ise ayn? kasabadan iki k?pekte bu su?lamalardan nasibini ald?. Y?zlerce insan yarg?land? bir o kadar? dokunma testinden ge?ti. A?ustos ay?na gelindi?inde 4 ki?i daha dara?ac?nda salland?. Peder Burroughs ise tam as?lmadan ?nce y?ksek sesle dua ederek izleyenler ve halk?n aras?nda s?ylentilere neden oldu. ??nk? o zamanki inan??lara g?re ?eytan ya da onun u?aklar? dua edemezlerdi. Ancak k?zlar?n bast?r?lamaz h?rslar? sayesinde o da as?lmaktan kurtulamad? ve hristiyan adetlerine g?re g?m?lmeyi haketmedi?i i?in bir tepe ?zerindeki s?? ve k???k mezara di?erlerinin yan?na g?m?ld?. Eyl?l ay?nda ise ayn? tepedeki mezarlara 8 ki?i daha g?nderildi. Yarg?lama s?ras?nda su?lamalar? asla kabul etmeyen zengin ve varl?kl? Giles Corey, dava sonucunda mal varl???na el konulaca??n? biliyordu. Bunun olmas?n? istemedi?i i?in davaya bakan mahkemeyi tan?mad???n? s?yledi. B?ylece mahkeme dayava bakamayaca?? gibi mal varl???n?da korumu? olacakt?. Ancak Mahkemenin buna tepkisi hi?te Corey'in bekledi?i gibi olmad?. Salem meydan?nda halka a??k bir yerde Corey yere zincirlendi ve ?zerinde b?y?k bir tahta plaka konuldu. Bu plakan?n ?st? ?ok a??r bir ta? y???n? ile kapat?ld?. Corey ezilmeye ba?lam??t? ancak yinede itiraf etmiyordu su?unu ve ?st?ne ?stl?k daha fazla ta? koymalar? i?in onlara ba??r?yordu. Bir ara fazla bas?n?tan dili bile d??ar?ya f?rlam??t?. Daha fazla ta? konuldu?u zaman Corey dayanamad? ve ?ld?. Daha sonra olaya bir a??kl?k k???k Ann'iden geldi. Corey ?eytan?n defterini imzalarken as?larak ?lmeyece?ine dair ?eytandan garanti alm??t?.
O d?nemde kimse taraf?ndan tam olarak bilinmese bile bunlar son idamlard?. K?zlar?n su?lamalar? tam bir histeri krizi durumuna ula?m??t? ve en sonunda Mahkeme Heyeti Ba?kan? Phips'in kar?s?n? bile cad?l?kla su?lad?lar. Bunun sonras?nda 29 Ekim tarihinde Phisp mahkemeyi da??tt?, fakat hapishaneler cad?larla (!) doluydu. ??lemlerin bitirilmesi i?in umumi mahkemeler g?revlendirildi, art?k davalara Salem'de de?il her cad?n?n kendi ya?ad??? kasabada bak?l?yordu.
Olaylar?n sonuna do?ru k?zlar?n g?rd??? hayaletler mahkemece delil olarak kabul edilmeyince su?lamalar?n b?y?k bir k?sm? d??m?? oldu. En son davaya ise May?s 1693 y?l?nda bak?ld? ve kalan di?er t?m san?klar su?suz bulundu. B?ylece kabus art?k sona eriyordu. Asl?nda olaylar?n ba?lamas?na sebep oldu?una inan?lan Tituba serbest b?rak?ld? ve mahkeme masraflar?n?n kar??lanabilmesi i?in bir k?le tacirine sat?ld?. (Mahkemeye ?zel Not: O d?nemlerde san?klar?n ?o?u su?lamalar? inkar ettikleri i?in tutukluluk s?releri ve davalar? uzun s?rm??t? ve tabiki i?kence g?rd?kleride kat?l?rsa ortaya ??kan t?m masraflar san?klara ?dettirildi.)
O d?nemlerde ya?anan olaylar bu g?ne kadar video film piyasalar?nda bulunan bir ?ok filme konu olmu?tur ve hala Salem kasabas?na bir ?ok turist ?ekiyor. Cad?lar?n (!) g?m?ld?kleri o s?? mezarlar?n bulundu?u tepe asl?nda ?oktan y?ksek binalarla kaplanm?? durumda ama s?ylentilere g?re hala as?lanlar?n hayaletleri ortal?klarda dolanmaktad?r...
CADILIK ve B?L?M
1664 de Robert Hunt ba?ta olmak ?zere bir ?ok bilimci cad?l??a ilgi duymaya ba?lad?lar. Bar?? savc?s? olan Robert Hunt cad?l?k ?zerine eline ge?irdi?i b?t?n belgeleri o d?nem arkada?? olan Glanvill`e g?nderir. Glanvill bu eserleri "Cad?l?k ve cad?lar ?zerine felsefi d???nmeler" ad? alt?nda yay?nlar. Esere duyulan ilgi o kadar b?y?kt?r ki eser 4 bask? yapar.
Bu ve daha de?i?ik eserlerle "ruhlar?n ?lkesi" ara?t?r?lmaya ba?lan?r. Glanvill yapt??? bir tak?m ara?t?rmalar sonucu ?u kan?ya var?r; "Biz asl?nda ya?ad???m?z d?nya hakk?nda hi? bir ?ey bilmiyoruz sadece deneyler ve baz? olgular d???nda". "Bilimciler olarak do?alc?lar?n (Die Naturalisten) s?ylediklerine kulak vermeliyiz, yoksa ruhlar?n d?nyas?n? ara?t?ramay?z! Onlar?n s?yledikleri bin g?z ve bin kulakla ispatlanm??t?r!"
Bu d???ncelere kar?? ??kan John Webster t?m bunlar?n "tanr?n?n ?eytana at?fta bulundu?u ?eyler" oldu?unu s?yler. Oysa "Der Hexenkult"un (Cad?..) yazar? psikolog Starhawk cad?l???n patriarkal toplumlar?n ?ok ?ncesinde var oldu?unu s?yler.
Bu inanc?n k?kleri h?ristiyanl?ktan, m?sl?manl?ktan ve yahudi inanc?ndan ?ok daha ?ncelere dayan?r. Efsanelere g?re bu inan? Avrupa'da buzul d?nemi sonras? ba?lam??t?r. Yani tahminen otuzbe?bin y?l civar?ndad?r. Starhawk`?n "eski din" olarak adland?rd??? cad?l?k inanc? geleneksel ruhu itibar?yle Amerikan yerlilerinin veya (Arktis) deki ?amanizme yak?nd?r. Bu inanc?n ne kutsal bir kitab? ne dini kurallar? ne de dogmalar? vard?r. Cad? inanc? ??retilerini do?adan edinir ilham?n? ise g?ne?in, ay?n ve y?ld?zlar?n hareketinden, ku?lar?n u?u?undan ,aga?lar?n yava? b?y?mesinden ve mevsimlerin de?i?mesinden al?r. Cad? inanc?n?n savunucular? bilgilerini, dilden ziyade resimlerle anlat?yorlard?. Bat? d?nyas?nda ?eytana tapanlar olarak nitelenen cad?lar?n, cad? inanc?n?n, ?eytan d???ncesi olmadan ?ok daha ?nce oldu?unu s?ylerler.
Webster bir yandan cad?l???n ?eytanl?k oldu?unu s?ylerken di?er yandan Eski Ahit'te cad?l?kla ilgili hi? bir ?ey olmad???n? s?yler. Yani cad?lar?n ve cad?l???n ?eytanla ba?lant?s?n? g?sterebilecek hi? bir ?ey Eski Ahit'te yer alm?yor. Bu s?zleri onu bar?z bir bi?imde ele veriyor. Bir yandan cad?l??? h?ristiyanl???n lanetledi?ini g?sterirken di?er taraftan bu konuyla ilgili kutsal kitapta hi? bir ?eye rastlanmad???n? s?yl?yordu. Simyac? bilim ise erotik cinsellik ve bilim aras?nda yak?n bir ili?kinin oldu?unu deneysel ve spirit?el bir yolla bilgiye ula??labilece?ini s?yl?yordu. Fakat buna ra?men "do?aya ?l??l? davranamad?lar". C?nk? kad?n? y?celttikleri kadarda a?a??lad?lar da. Bug?nk? noktadan hareket edilip bilim tarihi ele?tirisi yap?ld???nda rasyonel bilimin temsilcilerinin cad? av?yla her hangi bir ili?kisi olmad??? d???n?lebilinir, fakat Fox-Keller 17. y?zy?l?n bilimadamlar?n?n "erkek bilimi" kurabilmek i?in cad? inanc?n? savunan bilimadamlar?n? saf d??? b?rakt???n? s?yler.
Bunlardan Glanvill ve More simyac?lar i?in bile ?ok radikal ve tehlikeliydiler, ??nk? onlar sadece dinsel ve politik olarak radikal de?ildiler ayn? zamanda kad?n?n tanr? huzurunda e?itli?ini savunduklar?ndan dolay? "eril bilim" i?in bir tehlike olu?turuyorlard?. Cok g??l? oldu?una inan?lan cad?lar, ciddi bir korku olu?turdular. 17. y?zy?l cinsellik perspektifinde cad?l?k, cinselli?in dizginlerinden kopmas? olarak g?r?l?yordu. Hatta ta 1486 da Malleus Maleficarum "Cad? ?ekici"adl? kitab?nda cad?lar hakk?nda ?unlar? s?ylemektedir; "b?t?n cad?l?k etle ba?lant?l? olan zevkten kaynaklan?yor, bu zevk kad?nlar?n bir t?rl? doyamad?klar? ?eydir. Bundan dolay? b?t?n zevklerini tatmin etmek i?in ?eytanla ba?lant? kurarlar". Fakat bu s?zlerden iki y?zy?l sonra bile hala cad?lar, kad?nlar?n cinsel g?c?n? ifade ediyor ve toplum icin bir tehlike olu?turuyorlard?.
17. y?zy?lda cad?l?k en y?ksek noktas?na varm??t? dolay?s?yla di?i cinsellikte en y?ksek noktas?na varm?? oluyordu. D?nemin dramalar?nda da(The White Devil-Beyaz Seytan- Antonius ve Cleopatra) cinsiyet ve cinsellikle yak?ndan ilgilenildi?i g?r?l?r. ?ngiltere de cad?l???n sosyal geli?melere ?nemli derecede damgas?n? vurdu?unu s?yleyebiliriz.
Tarihte Cadilik
Eski Ortado?u’da b?y? inan?lar?, ?ok canl? olarak yayg?nd?. Beyaz b?y? say?labilecek olan bir?ok olay eski Mezopotamya, M?s?r ve Kenaniler’de tanr?lara, kahramanlara ve s?radan insanlara ba?l? olarak tan?mlanmaktayd?. ?zellikle Mezopotamya'da karab?y? korkusu da ?ok yayg?nd? ve bu konu yasalara da girmi? bulunuvordu. Bu arada ?l?lerin diriltilmesi ya da dirilebilece?i inanc?yla birlikte ?l?mle yarg?lanan bu cad?lar?n dirilerek intikam alabilece?i, ?e?itli nedenlerle hortlayan ?l?lerin ya?amlar?nda kar??la?t?klar? haks?zl?klar ve d??manl?klardan ??almak i?in etkin olabilecekleri inanc? da Mezopotamya’daki k?t? ruh kavram?n?n ?nemli bir par?as?yd?. B?ylece k?t? ruhlar, k?t? ruhlar?n ele ge?irdi?i insanlar, ?l?me mahkum edilmi? karab?v?c?ler kavramlar? biraraya getirildi?inde “Cad?” kavram?n?n b?t?n tarihsel ??eleri de biraraya gelmi? oldu. Ayn? b?lgede geli?meye ba?lam?? tektanr?l? inan?, yani Musevilik de, ?brani halk?n?n da zengin bir tektanr? ?ncesi inan? sistemi ve t?pk? ?b?r mezopotamya inan?lar? gibi k?t? tanr?lar ve k?t?l?k yapan ruhlar kavram? oldu?u i?in, bu inan?lar? yads?mam??, onlarla m?cadeleyi i? edinmi?tir. B?ylece tek tanr?l? dinler de k?t? ruhlar?n ve do?a?st? g??lerin varl???n? yads?mamakta, tersine bunlar? var kabul ederek onlarla sava?a girmektedir. Bu tutum, cad?lar?n k?t?c?l g?c?n?n tasdik edilmesi ve ispat? anlam?n? da i?ermektedir.
Kutsal kitapta, Samuel'in 1. kitab?nda 28. bapta anlat?lan En-dor'lu cinci kad?n tipik bir cad?d?r ve Kral Saul’un iste?i ?zerine Samuel’i diriltmektedir. S?z konusu k?sm? aynen aktaral?m:
3 Samuel ?lm??, b?t?n ?srail halk? onun i?in yas tutmu?tu. Onu kendi kenti Rama'da g?mm??lerdi. Saul da cincilerle ruhlara dan??anlar? ?lkeden kovmu?tu.
4 Filistliler toplan?p ?unem'e gittiler ve orada ordugah kurdular. Saul da b?t?n ?srailliler'i toplay?p Gilboa Da??'nda ordugah kurdu.
5 Saul Filist ordusunu g?r?nce korkup b?y?k deh?ete kap?ld?.
6 RAB'be dan??t?ysa da, RAB ona ne d??lerle, ne Urim, ne de peygamberler arac?l???yla yan?t verdi.
7 Bunun ?zerine Saul g?revlilerine, "Bana bir cinci kad?n bulun da var?p ona dan??ay?m" diye buyruk verdi. G?revliler, "Eyn-Dor'da bir cinci kad?n var" dediler.
8 B?ylece Saul ba?ka giysilere b?r?n?p k?l???n? de?i?tirdi. Geceleyin yan?na iki ki?i al?p kad?n?n ya?ad??? yere gitti. Kad?na, "L?tfen benim i?in ruhlara dan?? ve sana s?yleyece?im ki?iyi ?a??r" dedi.
9 Ama kad?n ona ?u kar??l??? verdi: "Saul'un neler yapt???n?, cincilerle ruhlara dan??anlar? ?lkeden kovdu?unu biliyorsun. ?yleyse neden beni ?ld?rmek i?in tuzak kuruyorsun?"
10 Saul, "Ya?ayan RAB'bin ad?yla derim ki, bundan sana bir k?t?l?k gelmeyecek" diye ant i?ti.
11 Bunun ?zerine kad?n, "Sana kimi ?a??ray?m?" diye sordu. Saul, "Bana Samuel'i ?a??r" dedi.
12 Kad?n, Samuel'i g?r?nce ???l?k atarak, "Sen Saul'sun! Neden beni kand?rd?n?" dedi.
13 Kral ona, "Korkma!" dedi, "Ne g?r?yorsun?" Kad?n, "Yeralt?ndan ??kan bir ilah g?r?yorum" diye kar??l?k verdi.
14 Saul, "Neye benziyor?" diye sordu. Kad?n, "C?ppe giymi? ya?l? bir adam yukar?ya ??k?yor" dedi. O zaman Saul onun Samuel oldu?unu anlad?; e?ilip y?z?st? yere kapand?.
15 Samuel, Saul'a, "Neden beni ?a??rtmakla rahats?z ettin?" dedi. Saul, "B?y?k s?k?nt? i?indeyim" diye yan?tlad?, "Filistliler bana kar?? sava??yor ve Tanr? da beni terketti. Art?k bana ne peygamberler arac?l???yla, ne de d??lerle yan?t veriyor. Bu y?zden, ne yapmam gerekti?ini bana bildirmen i?in seni ?a??rtt?m."
16 Samuel, "RAB seni terkedip sana d??man oldu?una g?re, neden bana dan???yorsun?" dedi,
17 "RAB benim arac?l???mla s?yledi?ini yapt?, krall??? senden al?p soyda??n Davut'a verdi.
18 ??nk? sen RAB'bin buyru?una uymad?n, O'nun alevlenen ?fkesini Amalekliler'e uygulamad?n. RAB bug?n bunlar? bu y?zden ba??na getirdi.
19 RAB seni de, ?srail halk?n? da Filistliler'in eline teslim edecek. Yar?n sen ve o?ullar?n bana kat?lacaks?n?z. RAB ?srail ordusunu da Filistliler'in eline teslim edecek."
20 Saul birden boylu boyunca yere d??t?. Samuel'in s?zlerinden ?t?r? b?y?k korkuya kap?ld?. G?c? de kalmam??t?; ??nk? b?t?n g?n, b?t?n gece yemek yememi?ti.
21 Kad?n Saul'a yakla?t?. Onun b?y?k ?a?k?nl?k i?inde oldu?unu g?r?nce, "Bak, cariyen s?z?n? dinledi" dedi, "Can?m? tehlikeye atarak benden istedi?ini yapt?m.
22 ?imdi l?tfen cariyenin s?yleyece?ini dinle. ?zin ver de, ?n?ne biraz yemek koyay?m. Yoluna devam edecek g?c?n olmas? i?in yemek yemelisin."
23 Ama Saul, "Yemem" diyerek reddetti. Ancak hizmetk?rlar?yla kad?n zorlay?nca, onlar?n dedi?ini yapt?. Yerden kalk?p yata??n ?zerine oturdu.
24 Kad?n?n evinde besili bir dana vard?. Kad?n onu hemen kesti. Un al?p yo?urdu ve mayas?z ekmek pi?irdi.
25 Sonra Saul'la g?revlilerinin ?n?ne koydu. Onlar da yediler. Sonra o gece kalk?p gittiler.
Hezekiel kitab?nda da Pagan tanr?lara ba?l? olan ve her t?rl? mekruh i?i yapan, ruhlara egemen olan kad?nlardan s?zediliyor. Bu da a??k?a cad?l?k ve b?y?c?l?k demektir. Bunlar tanr?n?n istek ve emirlerine a??k?a kar?? koymaktad?rlar. Kitab-? Mukaddeste daha bir ?ok yerde b?y?c?lerden s?zedilmektedir. Onlara Yahvenin gazab?yla ?l?m bildirilmektdir. Yeni akitte de bu t?r eylemler ahlakd??? ve tanr?ya kar?? olarak belirtiliyor.
Buna kar??l?k eski Yunan ve Roma'da yaln?zca kara b?y? cezaland?r?lmakta ve iyicil olan ise tersine faydal? bulunmaktayd?. Mezopotamya tanr?lar? gibi Yunan ve Roma tanr?lar? da insanlarla ayn? duygular? ta??yabilir, k?skanabilir, ?fkelenebilir ve kin g?debilirdi. Diana, Selene, Hecate gibi tanr??alar t?pk? yery?z? b?y?c?leri gibi belirli t?renler ve tekerlemelerle kara b?y? uygulamaktayd?lar.
Roma imparatorlu?u s?n?rlar? i?inde ve ?evresinde yerle?ik olan germen halklar? aras?nda cad? kavram? aynen daha sonraki d?nemlerde oldu?u bi?im ve ?z?yle ?ok yayg?nd?. Kara b?y? g?c?, sosyal s?n?flar?na bakmaks?z?n bir?ok ailenin bireylerinde kal?tsal olarak bulunmaktayd?. Bu yayg?n inan???n ard?nda ayn? b?lgelere yay?lm?? olan bir ?nceki k?lt?r olan Kelt Druidleri’nin efsanelerinin bulunmas? b?y?k bir olas?l?kt?r. Yakla??k olarak germenlerin cad? kavram? kapsam?ndaki etkinlik ve eylemlerle Kelt Druidlerinin etkinlikleri ?ak??maktad?r. ?zellikleri de ayn? gibidir. ?zellikle kad?nlar?n cad? olarak itham edilmesi Germenlerde de s?zkonusuydu. Onlar?n ?izmi? oldu?u cad? tipi daha sonra Avrupa'da yayg?n olan tiptir. Germenlere do?uda kom?u olan Slav halklar?nda da a?a?? yukar? ayn? nitelikte cad? inanc? yay?lm??t?. Hristiyanla?t?r?lmaya ba?layan ?spanya ve Galya'da gerek sivil gerekse kilise yasalar? erkenden cad?l?k ve b?y?c?l??? cezaland?rmaya ba?lad?. Frank krallar? ve bu arada ?zellikle ?arlman bu t?r uygulamalara kar?? ?l?m cezas? ba?ta olmak ?zere a??r cezalar uygulad?lar. ?zellikle h?zla hristiyanla?t?rma i?leminin y?r?t?l??? sonucunda yeni geli?en feodalite eski m?lk sahiplerini s?ks?k b?y?c?l?k ve cad?l?kla itham ederek devlet kuvvetlerivle ortadan kald?rabiliyordu. ?arlman, imparatorlu?u i?inde ?ok s?k? bir haberalma ?rg?t? kurmu?tu. Her taraftan gelen ihbarlar kolayl?kla de?erlendir?liyor ve b?ylece yeni d?zenin, imparatora ve onu himaye eden kiliseye sad?k kimse ve ailelerin kadrola?mas?na ?al???l?yordu. Putperestlik, cad?l?k ve b?y?c?l?k bu kadrola?man?n en kolay bahanesiydi. Kilise bu konuda cad?l?k ve b?y?c?l???, bazan eski putperest inana?lar?n y?r?t?lmesi olarak, fakat ?o?u zaman da ?eytanla ger?ek i?birli?i olarak mahkum ediyordu. Ama genellikle kilisenin tutumu, mensuplar?n? cad?l?k ve b?y?c?l?k gibi halk inan?lar?na kar?? uyarmak ve korumaya ?al??mak ?eklindeydi. Bu t?r uygulamalara kar?? ku?kuculuk St. Boniface ve St. Agobard gibi kilise ?nderlerinin etkilerivle kilise hukukuna egemendi ve bu y?zden kilisenin tutumu sivil devletinkine oranla ?ok daha yumu?ak say?labilirdi. Thomas Aquinas ve Augustine gibilcri ise ?eytanla daha ac?mas?z bir sava?? ?ng?r?yorlard?. XIl. y?zy?l sonras?nda kilisenin tutumunda b?y?k bir de?i?im oldu.XII. y?zy?lda Arap k?lt?r?yle temas?n, al?emi ve astroloji ?zerinde ?al??malar?n ba?lamas? art?k daha okur yazar kesimlerde ve kentsel b?lgelerde de b?y? benzeri u?ra?larla, “do?an?n b?y?s?’ gibi kavramlarla u?ra??lmas?na yola?t?. 1484 y?l?nda iki Dominiken ke?i?i, Heinrich Kraemer ve Johann Sprenger, Papa Vlll. lnnocent'ten Almanya topraklar?nda cad?l?kla sava?mak ?zere bir izin ald?lar. ?ki y?l sonra bu ikisi “Malleus maleficarum” (Cad? ?ekici) ad?yla bir kitap yazd?lar. Bu kitap hristiyanl?k i?inde demonolojinin, yani cin ve ?eytan bilgisinin klasik ansiklopedisi oldu. Bu kitap halk inan?lar?yla cin ve ?eytanlar?n ortaya ??kar?lmas? y?ntemlerinin ayr?nt?l? bir klavuz kitab?yd?. Bu kitab?n otoritesi ?? y?z y?l boyunca b?t?n Avrupada s?rd?.Malleus Maleficarum’da anlat?lan demonoloji, cad?lar?n g?c?n? onlar?n ?eytanla ili?kilerine, ?zellikle de cinsel ili?kilerine ba?layan sistematik bir kuram olu?turuyordu. ?eytan cad?larla, e?er kad?nsalar erkek g?r?n???yle (lncubus), erkekseler kad?n v?cudu i?inde (Succubus) ili?ki kurmaktayd?. Kitap bu cinsel ili?kinin ?e?itli aynnt?lar?n? anlat?yor ve ?eytan ve cinlerin kontrolu alt?na girmi? olan ki?iden bu bilgilerin al?nmas? i?in yol ve y?ntemleri ?neriyordu. Bunlar a??r i?kence y?ntemlerinden ?nce ?eytan?n ?nce tatl? dille, daha sonra tahkir ve korkutmayla kendini g?stermesini sa?lama y?ntemleriydi. Avrupa g?r???nde cad?lar ?eytan?n, ?zellikle en b?y?k ?eytan?n yery?z?ndeki akraba ve temsilcileri oluyorlard?.Cad?lar Avrupa kilise anlay???na g?re v?cutlar?na ?e?itli merhemler s?rerek ve baz? ?uruplar i?erek havada u?abilir hale geliyorlard?. ?stedikleri y?ne u?malar?n? sa?layan ara?lar kulland?klar? da olurdu. En bilineni s?p?rge sopas?d?r. Cad?lar buna ata biner gibi binerek havada h?zla yol almaktayd?lar. Bu u?u? genellikle “Cad? sabbat?” denilen toplant?ya gitmek i?in olurdu. Sabbat s?zc??? her halde yahudilerin haftan?n yedinci g?n?ne verdikleri addan al?nm??t?r. Ancak bu haftan?n her g?n? olabilir. Sabbat? cad?lar hemen yak?nlarda, ormanl?k ya da tepelik bir yerde yapabilecekleri gibi, b?y?k toplant?lar i?in b?t?n Avrupa’da tercih ettikleri belli yerler de vard?. S?p?rge sopas?ndan ba?ka cad?lar?n ta??t arac? olarak kulland?klar? teke, ko? ya da k?pek de olabilirdi. Cad?lar?n ?zellikle sevdikleri yerler Almanya’da Hartz da?lar? ?zerinde Brocken, ?sve?'de Blocula, Rusya’da Kiev yak?nlar?ndaki ??plak da?, Fransa’da Auvergne’de D?partement du Puy-de-D?me idi. ?zellikle topland?klar? tarihler de vard?. Bunlar 30 Nisan, 31 Ekim, 2 ?ubat, 23 Haziran, 1 A?ustos ve 21 Aral?k g?nlerinin geceleriydi.Gerek bu toplant? yerleri olarak bildirilen yerlere, gerekse ve ?zellikle tarihlere bak?ld???nda Avrupa cad? inan?lar? ?zerinde Kelt geleneklerinin, daha do?rusu o geleneklere kar?? Hristiyan misyonerlerin ve ilk Hristiyan cemaatlar?n tepkilerinin ne denli ?nemli oldu?u daha kolay anla??l?yor. Ad? ge?en yerler Keltler d?neminde Druidlerin ?nl? toplant? yerleriydi ve verilen tarihler de Kelt inan?lar?nda kutsal olan bayram g?nleridir. Teker teker s?ylemek gerekirse 30 Nisan g?n? May?s g?n? olan 1 May?s?n arifesidir; 31 Ekim ise, ingilizcesi All Hallows Eve (B?t?n m?barekler yortusu) denilen g?nlerdir. O gecelerde Kelt Druidleri ?zg?n toplant? festivallerini yapmaktayd?lar. Bunlardan 1 May?s bilindi?i gibi bug?n de, Chicago grevinin y?l d?n?m? olarak i??i Bayram? olmas?n?n d???nda, Bahar Bayram? olarak kutlanmaktad?r ve 31 Ekim de, ?ngilizce ad?n?n zaman i?inde k?salm?? bi?imi olan Haloween, olarak ?ngiltere ve Amerika’da halen kutlan?r. Belirtilen di?er g?nlerden 2 ?ubat K??, 23 Haziran ilkbahar, 1 A?ustos Yaz, 21 Aral?k da Sonbahar bayram? olarak Keltlerin kutsal g?nleridir. O halde ya Kelt inan?lar?n? temizlemeye ?al??an Hristiyan misyonerleri o g?nlerde ?evrelerinde yap?lan putperest toplant?lar? i?in bu korkuyu yaym??lard?r, ya da yay?lan hristiyanl??a kar?? bilinen lanetlerini ya?d?ran Druidler o g?nleri ?zellikle lanetleyerek ?evrelerine korku yaymaya ?al??m??lard?r.Cad?lar?n u?abilmek i?in kulland?klar? merhemlere ili?kin olarak Malleus maleficarumun yaz?l???n? izleyen ?? y?zy?l boyunca s?r?p giden ve y?zbinlerce insan?n ?l?m?ne neden olan Cad? davalar?nda mahkeme kay?tlar?na ge?en bir?ok form?l vard?r. Bunlar incelendi?inde hemen hepsinin merkezi sinir sistemine etki eden g??l? psikotrop maddeler i?eren bitki ?zleri ya da tohumlar?n?n, gene ?ok uyar?c? olan ve bu arada afrodizyak olarak da kullan?lan bitki ?z? ve tohumlar?yla kar???mlar?n?n birtak?m ya?larla kar???m? yoluyla elde edildi?i g?r?l?r. XIV. y?zy?l mahkeme tutanaklar?ndan korunabilen birinde ??yle bir kar???m s?zkonusudur: 2 gr. G?zelavratotu, 3 gr. ay?i?e?i ?ekirde?i, 5 gr. sarm?sak ve 5 gram Banotu, 6 gr. Callamus, 6 gr. Cannabi? yani esrar, 10 gr. bu?day, 25 gr. kenevir yapra??, 25 gr. Afyon, dara?ac?nda as?lm?? bir insan?n i? ya??ndan 10 gramla iyice kar??t?r?lacak ve b?t?n v?cut bu merhemle ovulacak. ?nsan ya?? kullan?lmas?n?n esrarengiz etkisi hari?, i?ya?? kullan?m? bu maddelerde bulunan etkin alkaloidlerin deri yoluyla v?cuda girmesini sa?layan bir y?ntem olu?turur ve bu kadar maddenin birbiriyle kar??arak etkisi bug?nk? farmakoloji bilgileriyle, ki?inin ?e?itli hezeyanlar ve hallusinasyonlar ya?amas?n? ger?ekten sa?lar.Cad? davalar?, ad? ge?en kitap tan?kl???yla ve Papa VIII. Innocent’in buyru?uyla ba?lam??t?r. Temeli ?ncildeki ”b?y?c?y? ya?atmayacaks?n" buyru?una dayal?d?r. Tipik bir davada bir ba?kan y?netimindeki yarg??lar kurulu kar??s?nda Cad? yakalay?c? inquisition memuru, rahip-savc? olarak rol al?r. Su?lanan ki?i uzun s?ren i?kencelerle yeterince konu?turulmu?tur. Onun ifadesinin yarg??lar kurulunu ger?ekte tatmin edecek a??kl?kta olmas? zorunludur. Bunun i?in her denileni kabul edecek, hatta kendili?inden sa?malayacak kadar “yumu?at?lm??” olmas? zorunludur. En k???k falsoya yer b?rak?lmaz. Art?k ki?i bir an ?nce ?lmeyi diler haldedir. Mahkeme ?n?nde iki de avukat-rahip bulunur. Bunlardan biri “Advocato diaboli’ (?eytan?n avukat?), ?b?r? ”Advocato dei”dir (Tanr?’n?n avukat?). Dava sonucunda cad? odun y???nlar? ?zerinde yak?l?r. Cad?lar?n kalbine kaz?k ?akarak ?ld?rmek, N?rnberg’in demir k?z? ad?yla ?n kazanan insan ?eklinde demirden yap?lm?? ve i? taraf?nda sivri ?iviler bulunan bir heykel i?ine kapatarak ?ld?rmek, g?zleri, a?z? ve aln? ?zerinde demir ?iviler bulunan bir maskeyi y?z?ne ?akmak suretiyle ?ld?rmek de kullan?lan y?ntemlerdi. Daha ilerki d?nemlerde g?m?? kapl? bir kur?unla ate? etmek de bir y?ntemdi. Bu davalarda hemen hemen 1000 y?ll?k bir d?nemde, yakla??k 55 milyon insan yokedilmi?tir. Bu say? 2. b?y?k sava??n ?l? say?s?na e?ittir. A.D.J. Macfarlane ad?nda ?a?das bir ?ngiliz tarih?i ?ngiltere’nin Tudor ve Stuart d?nemlerini incelemi?, 1560'? izleyen 120 y?l i?inde Es***’te g?r?lm?? 1200 davay? g?zden ge?irmi? ve bu cad? ??lg?nl???yla ?lkenin ve k?tan?n i?inde bulundu?u de?i?im aras?ndaki ilintiyi a??k?a ortaya koymu?tur. Davalar hep ayn? modele g?re i?lemekte, davalar sonucunda b?lgede servet hep ayn? bi?imde el de?i?tirerek yeni sosyal s?n?flar olu?maktad?r.Hemen not etmek gerekir ki cad? davalar? yaln?zca Katolik Kilise'ye ozg? olmakla kalmam??, Protestan Kilisesi de ayn? tempoyla cad? davalar? i?letmi?tir. Kiliseler i?inde zaman zaman bu davalar?n ?ok g??l? muhalifleri ve ele?tirmenleri olmu?sa da davalar, hristiyan orta?a? ya?am g?r??? t?m?yle de?i?inceye kadar, toplum yap?s? de?i?inceye ve bilimlerle ve yeni geli?en end?striyle bu inan?lar temellerini t?mden yitirinceye kadar s?rm??t?r. Protestan toplumunun cad? ??lg?nl???na en iyi ?rnek iyi bilinen ve bir?ok kez filme de al?nm?? olan Salem davalar?d?r. Amerikan?n Massachusets devletinde bulunan Salem kasabas? ilk P?riten Protestan kolonilerindendir. 1692 de bu kasaban?n protestan cemaat liderleri birdenbire b?yle bir davalar dizisi ba?latm?? ve b?y?k bir toplumsal ter?re neden olmu?lard?r. Chadwick Hansen adl? Amerikal? tarih?i bu konuyu yeniden ele alm?? ve Salemde ger?ekten b?y?k ?l??de b?y?c?l?k uyguland??? sonucuna varm??t?r. Ama bu davalarda bir?ok su?suz insan da mahkum edilmi? ve t?pk? Avrupa'daki kader yolda?lar? gibi odun ate?leri ?zerinde can vermi?tir.Son cad? yakma infazlar? 1749'da W?rzburg’da, 1751’de Endingen'de, 1775'de Kempten'de, 1778'de Glarus ve 1793'de Posen'de yap?lan be? infazd?r. Cad? davalar? ilk olarak XIX. y?zy?l ba??nda Prusya Brandenburg'da resmen yasaklanm??t?r. Ancak siviI davalar?n, i?kence ve infazlar?n yasaklanmas?na ra?men kanonik cad? davalar? halen s?r?p gitmektedir. Vatikan?n resmi bir dairesi olan Inquisition, halen ?eytan?n yery?z?ndeki i?lerini takip edip durmaktad?r.
Sebt G?n? ve Kutlamalari
Hz. Musa' ya bildirilen On Emir' den biri olan, Yahudilerin dinlenmek zorunda olduklar? haftan?n yedinci g?n? literat?rlerde "?abbat" olarak adland?r?l?r. Bu ayr?ca b?y?c?lerin ?eytan' ?n ba?kanl???nda yapt?klar? varsay?lan gece oturumlar?n?n da ad?d?r. G?n?m?zde ise bu kelime Sebt olarak de?i?tirilmi?tir.
Sebt g?n?n?n devaml?l??? hakk?nda de?i?ken d???nceler vard?r ama cad?l??? kan?tlanm?? biri 10000 civar? bir kat?l?m oldu?unu s?ylemi?tir. Rivayete g?re cad?lar sebt g?n?ne, v?cutlar?na havada u?malar?n? sa?layacak ?zel bir krem s?rerek ya da ?eytan?n sa?lad??? ke?i, k?pek veya o?lak gibi bir hayvanla giderlermi?. Bu konuda en bilinen ve ?nl? yerler Almanya’da Harz da?lar?ndaki Brocken kasabas?, Rusya’da Kiev yak?nlar?ndaki Bald da?lar?, ?sve?’te Blocula, Fransa’da Auvergne’ de D?partement du Puy-de-D?me’d?r. Al???lm?? tarihler olarak ise May Day arifesi (30 Nisan), ve All Hallows Eve (31 Ekim), ve 2 ?ubat k??, 23 Haziran ilkbahar, 1 A?ustos yaz, 21 Aral?k sonbahar mevsim festivalleri bilinir. Ara?t?rmac?lar taraf?ndan ortaya ??kar?lan Sebt g?n?ndeki olaylar ?eytan’a sihirli ?urup i?irmek, onu kuyru?unun alt?ndan ?pmek, dans etmek, ziyafet vermek, geli?ig?zel e?lenmek ve ayinler ?eklindedir.
Sabbath Ayinleri
17. yy Fransa, Ingiltere ve Amerika'sinda b?y?c?l?k ve cadilar hakkinda bilinen en ?nemli sey Sabbath ayinleridir. Sabbath ayinleri gece yarisina dogru baslar ve ?n isimadan sona eredi. Yer olarak d?rt yol agzi , koruluk, a?ik kirlar, bazen de terkedilmis kliseler se?ilirdi. Haftanin hangi g?n? olursa olsun, cumartesi disinda ayin yapmak m?mk?nd?.Yeni ay ve dolunayda yapilan ayinler ?nem tasirdi.
Senenin iki g?n? b?y?k ayin i?in ayrilmisti: 31 Aralik (Allhallous Eve) ve 30 Nisan (Walpurgisnacht) mevsimlerinin baslangicida ayri olarak kutlanirdi: Kis 2 Subat, bahar 23 Haziran, Yaz 1 Agustos,sonbahar 12 Aralikta. Ayrica 3 Mayis ve 1 Kasim g?nleri de ?nemli sayilirdi.Ayine katilacak cadi ?nce hazirligini yapar, "u?mak i?in gerekli merhemi" v?cuduna s?rerdi. Bu merhemin hazirlanisi hakkinda ?esitli iddialar vardir. Hemen her re?etede "bogularak ?ld?r?lm?s bir bebegin kazanda kaynatilmasiyla elde edilen yagli sividan" bahsedilmekte. Engizisyonda alinan bazi itiraflardan alinan sonuca g?re, ?nce, 1 yasini doldurmamis bir insan yavrusunun topuklari kesilerek kani bir kapta toplanir, sonra ceseti bir kazanda kaynatilirmis.
Kanin i?ine yabani havu?, bildircin otu, besparmak otu,k?pek ?z?m? ve is karistirilir, sonra bu karisim kazana atilarak yagin i?inde eritilirmis.Meydana gelen merhemi de, ?iplak v?cutlarina derileri kizarincaya kadar sivarlarmis.Ayrica u?mak i?in kullanilan diger bir ila?ta Belladona'dir. B?t?n bu otlarin i?indeki toksin maddeler deri yoluyla kana karistiginda kalbin atisini ve tansiyonu etkileyerek cinnete sebep olmaktadir.Bildircin otuinun ilavesi ise, kisiyi hareketsiz birakmakta ve hal?sinasyona elverisli hale getirmektedir. Bu karisimi v?cuduna sivayan cadilar, fizik olarak hi?bir yere u?muyorlardi.
Kana karisan merhemin etkisiyle kendilerinden ge?erek kaskati bir halde yataga uzanip kalirlardi. Fakat, isin ilgin? yani, bu islemi yapan her cadi kendine geldiginde yol s?p?rgesine binip u?tugunu yada seytanin armagani olan bir ke?iye, ko?a veya k?pege binip u?tugunu, diger cadilarla birlikte Sabbath ayinine katildigini s?ylemekteydi.?stelik birbirinden haberi olmaksizin, ayine katilan her cadi,genellikle ayni seyi anlatmisti.Ayinin yapildigi yerde toplanan cadilar, kimine g?re 50-100 kisiydi, kimine g?re ise binlerce. Ama her ayinde, esas fig?r seytandi. Yari teke, yari insan g?r?n?m?nde,normalin ?st?nde bir c?sseye sahip, insan g?r?n?m?nde bir yaratikti bu. Tahtinda oturur ve cadilar toplandiktan sonra ayini baslatirdi. Cadilar arasi evlenmeler, bu ise yeni baslayanlarin seytan tarafindan vaftizi, cadilarin seytan i?in getirdikleri hediyelerin sunulmasi bu sirada yapilirdi. Evlenme vaftiz ve anlasmalar, seytanin kirmizi kitabi i?ine yazilir, cadinin kani ile imzalanirdi. Daha sonra cadilar bir h?rmet ifadesi olarak sirasiyla seytanin ardini ?perlerdi. Bu olaylar sirasinda sirt sirta oturmak, bacaklari havaya dikip basi topraga ekerek konusmak, en ?ok uygulanan garipliklerdi.Bu yola yeni giren cadi adayi, ?nce ha?in ?st?ne basip hristiyanligi reddeder, ardindan seytanin vaftiziyle cadilik ismini kazanirdi.
Yapacagi anlasmaya g?re seytana her hafta bir ?ocuk veya bir insan kurban edecegine veya su kadar insani hasta edecegine dair yeminederdi. Bu anlasma h?k?mleri kirmizi kitaba yzildiktan sonra cadi adayi seytanin ardini ?perek sadakatini g?stermis oludu. Bu arada seytan da ona ?nce s?r?necegi merhemin re?etesini verir, daha sonra da b?y?c?l?k i?in gerekli seyleri ?gretirdi.