Normal doğum üç evreye bölünür. İlk evre sancılardır.Bununda erken, aktif ve geçiş aşamaları vardır ve rahim ağzının tam olarak açılmasıile sonlanır bu evre. İkinci evre doğumdur ve bebeğin doğması ile sonlanır.Üçüncü evre plasentanın çıkmasıdır.Tüm bu süreç ilk kez anne olanlar için yaklaşık 14saat, daha önce çocuk doğurmuş olanlar için yaklaşık 8 saat sürer.Bazı kadınlar ilk kasılmalar hafif veya sancısız olduğu için ilk evrenin ikinci hatta üçüncü aşamasına kadar doğumun başladığınıanlamayabilir. Sancı evresinin üçüncü aşaması rahim ağzının 10 cm açılmasıile sonuçlanır. Kasılmaların zamanlaması ve şiddeti belli birzamanda kadının doğumun hangi evresinde olduğunu belirlemeye yardımcıolabilir. Açılmanın ilerleyip ilerlemediğini görmek için düzenliolarak içeriden yapılan muayene ilerlemeyi doğrulayacaktır. DOÄžUMUN İLK EVRESİ: SANCILANMA İlk aşama:Erken sancı veya bekleme dönemi Genellikle bu sancının en uzun ve en az şiddetli olan aşamasıdır.Bu aşamada rahim ağzı 3 santime kadar açılır veincelir. Bu aşama rahatsız edici kasılmalar ve sancılar olmaksızın ya bir kaç günde gerçekleşir yada kuşkuya yer bırakmayacak şekilde sancılarla 2 ile 6saatlik bir zaman alır. Bu aşamadaki sancılar genellikle 30-45 saniye sürer.Hafif veya orta şiddetteolabilirler, düzenli veya düzensizdirler ve giderek sıklıklarıartar, araları kısalır ama düzenli bir seyir izlemelerigerekmez. Bazı kadınlar bunları hiç farketmez. Büyük olasılıkla bu aşamada hastaneyegitmeniz söylenecektir. Bu aşamada en sık ortaya çıkan belirtiler bel ağrısı,kramplar, ishal,karında sıcaklık hissi ve kanlı nişandır.Bunların tümünü yada birikisini yaşayabilirsiniz.Kasılmalar başlamadan önce amniyon kesesi yırtılmış olabilir,ancak büyük olasılıkla sancılanma evresinde keseyırtılacaktır. (Eğer kendiliğinden yırtılmıyorsa doktorunuz yapay olarak keseyi yırtmayı deneyebilir.)Duygusal olarak heyecan, beklenti, belirsizlik, kaygı ve korku hissedebilirsiniz.Bu aşamada yapmanız gerekenlerin başında gevşemek geliyor.Bu aşamada yapmanız gerekenler şunlardır:
• Eğer gece yarısı ise uyumaya çalışın. Şu an dinlenmeniz önemlidir çünkü daha sonra dinlenme fırsatı bulamayacaksınız.İkinci aşama başladığında uyuyor olmaktan korkmayın çünkü kasılmalar mutlaka kendini belli eder ve sizi uyandırır.Eğer uyuyamıyorsanız yatakta kasılmaları sayarak vakit geçirmeyin,bu sancılardan başka bir şey düşünmemenize ve onları daha uzun hissetmenize neden olacaktır.Bunun yerine kalkın ve evin içinde dikkatinizi dağıtacak şeyler yapmaya çalışın.
• Gündüzse dışarı çıkmanızı gerektirmeyecek herzamanki ev işlerinizi yapın.yemek yapın, TV seyredin.
• Kendinizi rahatlatın.Su keseniz yırtılmadı ise ılık bir banyo alın. Beliniz ağrıyorsa sıcak su torbasıkoyun (sakın ağrı kesici almayın veya sırt üstü yatmayın)
• Açsanız hafif birşeyler atıştırın.
• Mesanenin gerilmesini önlemek için sık sık idrara çıkın,çünkü bu doğumun ilerlemesiniengelleyebilir.
• Yararı oluyorsa gevşeme tekniklerini uygulayın,ancak henüz solunum alıştırmalarına başlamayın.
• Eşinizle kasılmaları sayma alıştırmaları yapın.Kasılmalar arasında ki süre bir kasılmanınbaşlangıcından diğerinin başlangıcına dek geçen süredir.Düzenli olarak saat tutun vekaydedin. Aralıklar 10 dakikadan daha kısa ise daha sık sayın.
• Eşiniz rahat olmalı ve sözsel yada temas yolu ile sizide rahatlatmaya çalışmalıdır.Eşinizle aklınızı sancılardan uzak tutacak şeyler yapın. İkinci aşama:Aktif sancılanma Sancılanma evresinin ikinci ve aktif kısmı genelde birinciden daha kısa sürer.Ortalama 2-3 saat kadar sürer.Artık kasılmalar daha yoğundur ve daha kısa sürede daha çok iş görür.Kasılmalar daha güçlü ve daha uzun(ortalama 40-60 saniye) ve daha sık(3-4 dakikada bir) hale geldikçe rahim ağzı 7 cm kadar açılır.Kasılmalar arasında dinlenme süresi daha kısadır.Bu aşamada en sık görülen belirtiler kasılmaların giderek daha fazla rahatsızlıkvermesi, artan bel ağrısı, bacaklarda rahatsızlık hissi,yorgunluk ve kanlı nişanda artıştır.Bütün bunlar olabileceği gibi bir veya ikisinide yaşayabilirsiniz.Duygusal olarak yerinizde duramıyor olabilir ve gevşemekte zorlukçekebilirsiniz. Doğuma olan odaklanmanız artabilir ve kendinize olangüveniniz sarsılmaya başlayabilir,sancılar sanki hiç bitmeyecekmiş gibi gelebilir.Bu aşamada yapmanız gerekenler:
• Solunum alıştırmalarını sancılar sizi konuşturmayacak kadar şiddetlendiğinde yapmaya başlayın.Eğer alıştırmaları yapamıyorsanız veya sizi gerginleştiriyor ve rahatsız ediyorsa yapmak için kendinizi zorunluhissetmeyin. Bunlar olmadanda doğum yapabilirsiniz.
• Bu aşamada şu şekilde soluk alıp verebilirsiniz;Sancıların başlangıcında ve sonunda burnunuzdan derin soluk alıp hızlaverin. Sancının en fazla olduğu anda yalnızca ağızdan,daha hafif ve yüzeyel soluyun. Ayrıca dikkatinizi sancılar üzerine değil soluk alıp vermeniz üzerine yoğunlaştırın.
• Her ağrıyı ayrı düşünün,daha sonra gelecek ağrıları önceden düşünüp kaygılanmayın.Her sancıyı sizi bebeğinize yaklaştıracak bir dalga olarak görebilirsiniz.
• Doktorunuz izin veriyorsa ve anestezi almayacaksanız sık sık birşeyler için,hem kaybettiğiniz sıvıları yerine koymak hemde ağız kuruluğunu önlemek için.
• Kasılmalar arasında gevşemek için gayret gösterin.Kasılmalar güçlendikçe bu daha zor olacaktır,ancak enerji kazanmak için gevşeme gitgide daha önemli olacaktır.
• Mümkünse yürüyün yada sık sık duruşunuzu değiştirin.
• Düzenli olarak idrar yapmayı unutmayın,leğen bölgenizdeki basınç nedeni ile mesanenizi boşaltma ihtiyacı hissetmeyebilirsiniz. Bu aşamada eşiniz neler yapabilir:
• Kasılmaların kaydınıtutun. Eğer monitör varsa burdan yoksa elinizi karınızın karnına koyarak sancıların gelişini hissetmeye çalışın.Daha sonra bu size sancılar üzerinde bir tür kontrol duygusu verecek ve ikinizide rahatlatacaktır.
• Zorlu kasılmalar sırasında,eğer ona yardımı oluyorsa, karınızla birlikte solunum yapın.Eğer eşinizde aşırı solunum bulguları varsa (baş dönmesi,bulanık görme, el ve ayaklarda karıncalanma) bir kese kağıdına veya avuçlarına soluk vermesini daha sonra bu havayı solumasınıisteyin. Bunu birkaç kez tekrarladıktan sonra kendini daha iyi hissedecektir.
• Sözlerinizle eşinize sürekli güvence verin ve onun gösterdiği çabayı övün.Özellikle doğum yavaş ilerliyorsa, her kasılmayı geldikçe yaşamasını söyleyin ve her sancının doğumu yaklaştırdığını anımsatın.
• Eşinizin alnınısilin, dudaklarını suyla ıslatın, sırtına ve beline masaj yapın.Bu onu rahatlatacak ve ağrılarını azaltacaktır.
• Kasılmalar arasında gevşemesini söyleyin.
• En azından saatte bir idrara çıkmasını anımsatın,böylece dolu bir mesane bebeğin yoluna engel oluşturmaz.
• Bedenini ve yüzünü serinletmek için onu ıslak bir bezle sık sık silin.
• Ayakları üşüyorsa çorap giymesini sağlayın.
• Duruşunu değiştirmesini sağlayın.Sancılar arsında hareket etmesi onlarla baş etmesini kolaylaştırır.
• Eşinizle hastane personeli arasında aracı görevi yaparak onun isteklerini görevlilere bildirin. Üçüncü aşama:İlerlemiş aktif sancılanma veya geçiş aşaması Geçiş aşamsı sancılanma evresinin en yorucu aşamasıdır.Aniden kasılmaların şiddeti artar. Çok güçlenirler, 2-3 dakikada bir gelirler ve 60-90 saniye sürerler.Sancı neredeyse tüm kasılma boyunca doruk şiddette devam eder (öncekiler gibi yavaş başlayıp kısa bir süre şiddetlenip sonra yavaşlamaz).Kasılmaları sanki hiç bitmeyecekmiş gibi hissedebilirsiniz ve arada tümüyle gevşeyemeyebilirsiniz.Rahim ağzının tümüyle açılıp 10 cm genişliğe ulaşması 15 dakika ile bir saat arasında bir zaman alacaktır.Geçiş evresinde olasılıkla belinizde güçlü bir basınçhissedersiniz. Kendinizi çok sıcak ve terli hissedebilirsiniz ya da üşürtitrersiniz; ikisi arasında gidip gelirsiniz. Rahim ağzında kılcal damarlar yırtıldıkça kanlı vajina akıntınız artacaktır.Bacaklarınız denetimsiz şekilde titreyebilir ve krampgirebilir. Bulantı, kusma hissedebilirsiniz ve oksijen beyninizden doğum bölgesine doğru yöneldikçe kasılmalar arasında uyuklayabilirsiniz.Bu noktada kendinizi çok yorgun hissetmeniz doğaldır. Duygusal olarak çok hassaslaşabilirsiniz.Artık yolun sonuna çok yaklaştınız.Kendinizi yorgun, cesaretsiz, sinirli ve şaşkın hissedebilirsiniz;gevşemekte zorluk çekebilirsiniz. Bu aşamada yapabileceğiniz şeyler:
• Kendinizi bırakmayın.Bu aşmanın sonunda rahim ağzı tümüyle açılacak ve sıra ıkınmaya gelecektir.
• Önünüzdeki zorluğu düşünmek yerine ne kadar mesafe kaydetmiş olduğunuzu düşünün.
• Ikınma isteği duyarsanız,eğer başka türlü bir talimat almamışsanız,bunun yerine üflemeyi deneyin. Henüz tamamiyle açılmamış bir rahim ağzına karşı ıkınmak rahim ağzının şişmesine nedenolabilir, bu da doğumu geciktirebilir.
• Kasılmalar arasında yavaş,ritmik göğüs solunumu ile başarabildiğiniz ölçüde gevşemeye çalışın. Eşiniz size nasıl yardımcı olabilir:
• Susmanızı istemediği sürece ona yardımcı olun ve onun dayanınıklılığını övün.Bu noktada göz teması ve dokunmak sözcüklerden daha çok şey ifade edebilir.
• Yararı oluyorsa her kasılmada onunla birlikte soluk alıp verin.
• Her seferinde tek kasılma ile başa çıkmasını önerin.
• Kasılmalar arasında gevşemesine yardımcı olun.Kasılmanın bittiğine işaret etmek için karnına yavaşça dokunun.Artık yavaş ve ritmik solunum yapmasını anımsatın.
• Kasılmalar sıklaşıyorsa ve ıkınma ihtiyacı duyuyorsa,yakındada muayenesi yapılmadıysa hemşire ya da doktora haberverin. Rahim ağzı tümüyle açılmış olabilir.
• Sık sık dudaklarını ıslatın ve yüzünü silin,bu onu rahatlatacaktır.
• Eğer gece yarısı ise uyumaya çalışın. Şu an dinlenmeniz önemlidir çünkü daha sonra dinlenme fırsatı bulamayacaksınız.İkinci aşama başladığında uyuyor olmaktan korkmayın çünkü kasılmalar mutlaka kendini belli eder ve sizi uyandırır.Eğer uyuyamıyorsanız yatakta kasılmaları sayarak vakit geçirmeyin,bu sancılardan başka bir şey düşünmemenize ve onları daha uzun hissetmenize neden olacaktır.Bunun yerine kalkın ve evin içinde dikkatinizi dağıtacak şeyler yapmaya çalışın.
• Gündüzse dışarı çıkmanızı gerektirmeyecek herzamanki ev işlerinizi yapın.yemek yapın, TV seyredin.
• Kendinizi rahatlatın.Su keseniz yırtılmadı ise ılık bir banyo alın. Beliniz ağrıyorsa sıcak su torbasıkoyun (sakın ağrı kesici almayın veya sırt üstü yatmayın)
• Açsanız hafif birşeyler atıştırın.
• Mesanenin gerilmesini önlemek için sık sık idrara çıkın,çünkü bu doğumun ilerlemesiniengelleyebilir.
• Yararı oluyorsa gevşeme tekniklerini uygulayın,ancak henüz solunum alıştırmalarına başlamayın.
• Eşinizle kasılmaları sayma alıştırmaları yapın.Kasılmalar arasında ki süre bir kasılmanınbaşlangıcından diğerinin başlangıcına dek geçen süredir.Düzenli olarak saat tutun vekaydedin. Aralıklar 10 dakikadan daha kısa ise daha sık sayın.
• Eşiniz rahat olmalı ve sözsel yada temas yolu ile sizide rahatlatmaya çalışmalıdır.Eşinizle aklınızı sancılardan uzak tutacak şeyler yapın. İkinci aşama:Aktif sancılanma Sancılanma evresinin ikinci ve aktif kısmı genelde birinciden daha kısa sürer.Ortalama 2-3 saat kadar sürer.Artık kasılmalar daha yoğundur ve daha kısa sürede daha çok iş görür.Kasılmalar daha güçlü ve daha uzun(ortalama 40-60 saniye) ve daha sık(3-4 dakikada bir) hale geldikçe rahim ağzı 7 cm kadar açılır.Kasılmalar arasında dinlenme süresi daha kısadır.Bu aşamada en sık görülen belirtiler kasılmaların giderek daha fazla rahatsızlıkvermesi, artan bel ağrısı, bacaklarda rahatsızlık hissi,yorgunluk ve kanlı nişanda artıştır.Bütün bunlar olabileceği gibi bir veya ikisinide yaşayabilirsiniz.Duygusal olarak yerinizde duramıyor olabilir ve gevşemekte zorlukçekebilirsiniz. Doğuma olan odaklanmanız artabilir ve kendinize olangüveniniz sarsılmaya başlayabilir,sancılar sanki hiç bitmeyecekmiş gibi gelebilir.Bu aşamada yapmanız gerekenler:
• Solunum alıştırmalarını sancılar sizi konuşturmayacak kadar şiddetlendiğinde yapmaya başlayın.Eğer alıştırmaları yapamıyorsanız veya sizi gerginleştiriyor ve rahatsız ediyorsa yapmak için kendinizi zorunluhissetmeyin. Bunlar olmadanda doğum yapabilirsiniz.
• Bu aşamada şu şekilde soluk alıp verebilirsiniz;Sancıların başlangıcında ve sonunda burnunuzdan derin soluk alıp hızlaverin. Sancının en fazla olduğu anda yalnızca ağızdan,daha hafif ve yüzeyel soluyun. Ayrıca dikkatinizi sancılar üzerine değil soluk alıp vermeniz üzerine yoğunlaştırın.
• Her ağrıyı ayrı düşünün,daha sonra gelecek ağrıları önceden düşünüp kaygılanmayın.Her sancıyı sizi bebeğinize yaklaştıracak bir dalga olarak görebilirsiniz.
• Doktorunuz izin veriyorsa ve anestezi almayacaksanız sık sık birşeyler için,hem kaybettiğiniz sıvıları yerine koymak hemde ağız kuruluğunu önlemek için.
• Kasılmalar arasında gevşemek için gayret gösterin.Kasılmalar güçlendikçe bu daha zor olacaktır,ancak enerji kazanmak için gevşeme gitgide daha önemli olacaktır.
• Mümkünse yürüyün yada sık sık duruşunuzu değiştirin.
• Düzenli olarak idrar yapmayı unutmayın,leğen bölgenizdeki basınç nedeni ile mesanenizi boşaltma ihtiyacı hissetmeyebilirsiniz. Bu aşamada eşiniz neler yapabilir:
• Kasılmaların kaydınıtutun. Eğer monitör varsa burdan yoksa elinizi karınızın karnına koyarak sancıların gelişini hissetmeye çalışın.Daha sonra bu size sancılar üzerinde bir tür kontrol duygusu verecek ve ikinizide rahatlatacaktır.
• Zorlu kasılmalar sırasında,eğer ona yardımı oluyorsa, karınızla birlikte solunum yapın.Eğer eşinizde aşırı solunum bulguları varsa (baş dönmesi,bulanık görme, el ve ayaklarda karıncalanma) bir kese kağıdına veya avuçlarına soluk vermesini daha sonra bu havayı solumasınıisteyin. Bunu birkaç kez tekrarladıktan sonra kendini daha iyi hissedecektir.
• Sözlerinizle eşinize sürekli güvence verin ve onun gösterdiği çabayı övün.Özellikle doğum yavaş ilerliyorsa, her kasılmayı geldikçe yaşamasını söyleyin ve her sancının doğumu yaklaştırdığını anımsatın.
• Eşinizin alnınısilin, dudaklarını suyla ıslatın, sırtına ve beline masaj yapın.Bu onu rahatlatacak ve ağrılarını azaltacaktır.
• Kasılmalar arasında gevşemesini söyleyin.
• En azından saatte bir idrara çıkmasını anımsatın,böylece dolu bir mesane bebeğin yoluna engel oluşturmaz.
• Bedenini ve yüzünü serinletmek için onu ıslak bir bezle sık sık silin.
• Ayakları üşüyorsa çorap giymesini sağlayın.
• Duruşunu değiştirmesini sağlayın.Sancılar arsında hareket etmesi onlarla baş etmesini kolaylaştırır.
• Eşinizle hastane personeli arasında aracı görevi yaparak onun isteklerini görevlilere bildirin. Üçüncü aşama:İlerlemiş aktif sancılanma veya geçiş aşaması Geçiş aşamsı sancılanma evresinin en yorucu aşamasıdır.Aniden kasılmaların şiddeti artar. Çok güçlenirler, 2-3 dakikada bir gelirler ve 60-90 saniye sürerler.Sancı neredeyse tüm kasılma boyunca doruk şiddette devam eder (öncekiler gibi yavaş başlayıp kısa bir süre şiddetlenip sonra yavaşlamaz).Kasılmaları sanki hiç bitmeyecekmiş gibi hissedebilirsiniz ve arada tümüyle gevşeyemeyebilirsiniz.Rahim ağzının tümüyle açılıp 10 cm genişliğe ulaşması 15 dakika ile bir saat arasında bir zaman alacaktır.Geçiş evresinde olasılıkla belinizde güçlü bir basınçhissedersiniz. Kendinizi çok sıcak ve terli hissedebilirsiniz ya da üşürtitrersiniz; ikisi arasında gidip gelirsiniz. Rahim ağzında kılcal damarlar yırtıldıkça kanlı vajina akıntınız artacaktır.Bacaklarınız denetimsiz şekilde titreyebilir ve krampgirebilir. Bulantı, kusma hissedebilirsiniz ve oksijen beyninizden doğum bölgesine doğru yöneldikçe kasılmalar arasında uyuklayabilirsiniz.Bu noktada kendinizi çok yorgun hissetmeniz doğaldır. Duygusal olarak çok hassaslaşabilirsiniz.Artık yolun sonuna çok yaklaştınız.Kendinizi yorgun, cesaretsiz, sinirli ve şaşkın hissedebilirsiniz;gevşemekte zorluk çekebilirsiniz. Bu aşamada yapabileceğiniz şeyler:
• Kendinizi bırakmayın.Bu aşmanın sonunda rahim ağzı tümüyle açılacak ve sıra ıkınmaya gelecektir.
• Önünüzdeki zorluğu düşünmek yerine ne kadar mesafe kaydetmiş olduğunuzu düşünün.
• Ikınma isteği duyarsanız,eğer başka türlü bir talimat almamışsanız,bunun yerine üflemeyi deneyin. Henüz tamamiyle açılmamış bir rahim ağzına karşı ıkınmak rahim ağzının şişmesine nedenolabilir, bu da doğumu geciktirebilir.
• Kasılmalar arasında yavaş,ritmik göğüs solunumu ile başarabildiğiniz ölçüde gevşemeye çalışın. Eşiniz size nasıl yardımcı olabilir:
• Susmanızı istemediği sürece ona yardımcı olun ve onun dayanınıklılığını övün.Bu noktada göz teması ve dokunmak sözcüklerden daha çok şey ifade edebilir.
• Yararı oluyorsa her kasılmada onunla birlikte soluk alıp verin.
• Her seferinde tek kasılma ile başa çıkmasını önerin.
• Kasılmalar arasında gevşemesine yardımcı olun.Kasılmanın bittiğine işaret etmek için karnına yavaşça dokunun.Artık yavaş ve ritmik solunum yapmasını anımsatın.
• Kasılmalar sıklaşıyorsa ve ıkınma ihtiyacı duyuyorsa,yakındada muayenesi yapılmadıysa hemşire ya da doktora haberverin. Rahim ağzı tümüyle açılmış olabilir.
• Sık sık dudaklarını ıslatın ve yüzünü silin,bu onu rahatlatacaktır.