"Iletisimin amaci uzlasmak degil, anlamak" diyen psikiyatrist Prof. Dr. Mehmet Sungur, GEO Dergisi'ne verdigi roportajda kadin-erkek arasindaki en buyuk sorunun uzlasamadiklarini kabul etmek oldugunu soyluyor.
Kadin ve erkek neden anlasamaz?
- "Kadin ve erkegin birbirlerini anlamasinda guclukler var" dersek daha dogru olabilir. Daha bebek dogmadan evvel iki seye bakiyoruz: Saglikli mi? Cinsiyeti nedir? Erkek ve kiz seklindeki bakis acilari henuz dogum gerceklesmeden basliyor, yasam boyunca devam ediyor. Buna karsilik psikolojik farkliliklar cok daha onemli, cok daha belirgin. Cunku fiziksel olanlari pesinen kabul etmisiz.
Sizce bunun altinda yatan sebep nedir?
- Evrimsel acidan insanin gelisimiyle ilintili. Erkek dis dunyada avci; evi besleyen, avi getiren dolayisiyla gucuyle one cikan biri. Kadinsa evin sukunetini saglayan, getirilenlerin adil paylasimini orgutleyen, dis dunyayla iliskileri kuran. Hep aklini kullanmak durumunda. Biri kollarini kuvvetlendirirken, digeri dusuncelerini gelistirmekte.
Ciftler en cok hangi sorunlarla geliyor?
- Genelde iletisim problemiyle geliyorlar. Problemi ikisi de bilmiyor. Birisinin beklentileriyle oburunun beklentileri farkli. "Siz esinizde neyin degismesini istiyorsunuz? Somut olarak neler degisirse daha mutlu olursunuz? Kagida yazin, burada konusalim" dedigimde cok ilginc bir sey cikiyor ortaya. Her ikisi de iletisim istiyor mesela. Ama iletisim gerceklesmiyor.
Degisim korkutur
Neden?
- Esler iletisimin sonunda uzlasma bekliyor. Uzlasma ne: "Sorunu masaya oturup konusalim. Kalktigimizda sorun cozulmus olsun." Konusmaya calistiklarinda uzlasamadiklarini gordukleri zaman da onlara gore iletisim amacina ulasmamis oluyor. Halbuki iletisimin amaci uzlasmak degil, anlamak. Anladiktan sonra uzlasip uzlasmayacaginiza karar verirsiniz. Bunu gormeyen ciftler uzlasamayinca tekrar konusmamaya basliyor, "Uzlasamayacagimiza gore konusmanin da anlami yok" diyorlar. O zaman ben bu ciftlere diyorum ki; "Bir tek konuda uzlasin, uzlasmama konusunda. O takdirde konusmaktan vazgecmezsiniz."
Peki ya aralarindaki farkliliklar...
- Kadin anlatmak istiyor. Erkekse istiyor ki kisa surede ne soyleyecekse soylesin. Kadin anlattigi zaman erkek dinlemiyor gibi yapiyor. Televizyon seyrediyor ornegin. Dinledikleri zaman bile erkeklerin yaptiklari sey hemen soruna cozum bulmak. Halbuki kadinin istedigi sey cozum bulmak degil, paylasmak. Ama erkekler problem cozmeye egilimli. Niye? Problemi cozelim ki obur ise donelim. Bir seferde tek bir ise yonelebiliyor erkek, ayni anda birkac sorunla ilgilenemiyor. Kadinlar dinlenilmedigini, erkeklerse kadinin bu cabalarini kendisinin degistirilmek istendigi seklinde algiliyor. Degisim korkutucu oldugu icin de diyor ki, "Beni degistiremezsin."
Farkliyiz ama esitiz
Kadin ve erkek arasindaki farkliliklar gundelik hayata nasil yansiyor?
- Ornegin toplumda "kadin araba park edemez" gibi genel bir kani var. Erkekler yolda kaybolur ama hic kimseye soru sorma geregi duymazlar. Hababam cemberler cizerler, kadinlar arabayi durdurup soru sorar. Erkek sormaz, devam eder, dolasir... Cunku erkekler kaybolmaz. Kadin kayboldugu zaman farkindadir, durur. Musa niye 40 yil colde dolasti? Adres sormayi unuttugu icin. Kadinlar erkeklerin haritalari nasil okuduklarini, daracik alanlara nasil park ettiklerini, beri taraftan kocaman G noktasini nasil fark edemediklerini bir turlu anlamiyor. Bunlar isin esprisi ama gunluk yasama yansiyan cok ciddi farkliliklar var.
Rol paylasimindan mi bahsediyorsunuz?
- Evet rol paylasimi, yani fiziksel olarak. Ozetle soylemeye calistigim; tabii ki erkekler bazi seyleri kadinlardan iyi yaparlar. Ne yazik ki gercekleri cok net ifade edemiyoruz. Erkekler ve kadinlarin hep benzerlikleri uzerine konusuyoruz. Erkekler ve kadinlarin farkliliklari uzerine konusulmaz. Neredeyse bir farklilik fobisi gelismistir. Farklilik bazen zenginlik, bazense fakirliktir. Bu onu nasil kullandigimiza bagli. Farkli olmamiz birbirimizi korkutmamali, onla buyumeyi ogrenmeliyiz.Sunu kavrayalim; farkli olmamiz esit olmamiza aykiri degil.
Olgunlasmis sevgi
Ideal askin tanimi nedir?
- Aski bilim adamlari degil, yasayan ciftler belirler. Ne kadar surecegini de kestirmek mumkun degildir. Ama sunu soyleyebiliriz: Ask dedigimiz sey eninde sonunda ask olarak kalmaz. Niye kalmaz? Iki kisi birbirine asik oldugunda 100'luk skalada en tepeden baslamis oluyorlar. Ask demek 100 demek. Daha yukari cikma sansimiz yok, asagi inmeye mecburuz. Bunu bir kere kabul edelim. Askin sonsuza kadar surmesi gerekmiyor. Onun yerini cok daha onemli bir duygu aliyor: Olgunlasmis sevgi. Askin omrunun ne kadar oldugu bizim birlikteligimizi belirlemiyor. Askin suresinden cok, askin neye donustugu onemli.
Kadin ve erkek neden anlasamaz?
- "Kadin ve erkegin birbirlerini anlamasinda guclukler var" dersek daha dogru olabilir. Daha bebek dogmadan evvel iki seye bakiyoruz: Saglikli mi? Cinsiyeti nedir? Erkek ve kiz seklindeki bakis acilari henuz dogum gerceklesmeden basliyor, yasam boyunca devam ediyor. Buna karsilik psikolojik farkliliklar cok daha onemli, cok daha belirgin. Cunku fiziksel olanlari pesinen kabul etmisiz.
Sizce bunun altinda yatan sebep nedir?
- Evrimsel acidan insanin gelisimiyle ilintili. Erkek dis dunyada avci; evi besleyen, avi getiren dolayisiyla gucuyle one cikan biri. Kadinsa evin sukunetini saglayan, getirilenlerin adil paylasimini orgutleyen, dis dunyayla iliskileri kuran. Hep aklini kullanmak durumunda. Biri kollarini kuvvetlendirirken, digeri dusuncelerini gelistirmekte.
Ciftler en cok hangi sorunlarla geliyor?
- Genelde iletisim problemiyle geliyorlar. Problemi ikisi de bilmiyor. Birisinin beklentileriyle oburunun beklentileri farkli. "Siz esinizde neyin degismesini istiyorsunuz? Somut olarak neler degisirse daha mutlu olursunuz? Kagida yazin, burada konusalim" dedigimde cok ilginc bir sey cikiyor ortaya. Her ikisi de iletisim istiyor mesela. Ama iletisim gerceklesmiyor.
Degisim korkutur
Neden?
- Esler iletisimin sonunda uzlasma bekliyor. Uzlasma ne: "Sorunu masaya oturup konusalim. Kalktigimizda sorun cozulmus olsun." Konusmaya calistiklarinda uzlasamadiklarini gordukleri zaman da onlara gore iletisim amacina ulasmamis oluyor. Halbuki iletisimin amaci uzlasmak degil, anlamak. Anladiktan sonra uzlasip uzlasmayacaginiza karar verirsiniz. Bunu gormeyen ciftler uzlasamayinca tekrar konusmamaya basliyor, "Uzlasamayacagimiza gore konusmanin da anlami yok" diyorlar. O zaman ben bu ciftlere diyorum ki; "Bir tek konuda uzlasin, uzlasmama konusunda. O takdirde konusmaktan vazgecmezsiniz."
Peki ya aralarindaki farkliliklar...
- Kadin anlatmak istiyor. Erkekse istiyor ki kisa surede ne soyleyecekse soylesin. Kadin anlattigi zaman erkek dinlemiyor gibi yapiyor. Televizyon seyrediyor ornegin. Dinledikleri zaman bile erkeklerin yaptiklari sey hemen soruna cozum bulmak. Halbuki kadinin istedigi sey cozum bulmak degil, paylasmak. Ama erkekler problem cozmeye egilimli. Niye? Problemi cozelim ki obur ise donelim. Bir seferde tek bir ise yonelebiliyor erkek, ayni anda birkac sorunla ilgilenemiyor. Kadinlar dinlenilmedigini, erkeklerse kadinin bu cabalarini kendisinin degistirilmek istendigi seklinde algiliyor. Degisim korkutucu oldugu icin de diyor ki, "Beni degistiremezsin."
Farkliyiz ama esitiz
Kadin ve erkek arasindaki farkliliklar gundelik hayata nasil yansiyor?
- Ornegin toplumda "kadin araba park edemez" gibi genel bir kani var. Erkekler yolda kaybolur ama hic kimseye soru sorma geregi duymazlar. Hababam cemberler cizerler, kadinlar arabayi durdurup soru sorar. Erkek sormaz, devam eder, dolasir... Cunku erkekler kaybolmaz. Kadin kayboldugu zaman farkindadir, durur. Musa niye 40 yil colde dolasti? Adres sormayi unuttugu icin. Kadinlar erkeklerin haritalari nasil okuduklarini, daracik alanlara nasil park ettiklerini, beri taraftan kocaman G noktasini nasil fark edemediklerini bir turlu anlamiyor. Bunlar isin esprisi ama gunluk yasama yansiyan cok ciddi farkliliklar var.
Rol paylasimindan mi bahsediyorsunuz?
- Evet rol paylasimi, yani fiziksel olarak. Ozetle soylemeye calistigim; tabii ki erkekler bazi seyleri kadinlardan iyi yaparlar. Ne yazik ki gercekleri cok net ifade edemiyoruz. Erkekler ve kadinlarin hep benzerlikleri uzerine konusuyoruz. Erkekler ve kadinlarin farkliliklari uzerine konusulmaz. Neredeyse bir farklilik fobisi gelismistir. Farklilik bazen zenginlik, bazense fakirliktir. Bu onu nasil kullandigimiza bagli. Farkli olmamiz birbirimizi korkutmamali, onla buyumeyi ogrenmeliyiz.Sunu kavrayalim; farkli olmamiz esit olmamiza aykiri degil.
Olgunlasmis sevgi
Ideal askin tanimi nedir?
- Aski bilim adamlari degil, yasayan ciftler belirler. Ne kadar surecegini de kestirmek mumkun degildir. Ama sunu soyleyebiliriz: Ask dedigimiz sey eninde sonunda ask olarak kalmaz. Niye kalmaz? Iki kisi birbirine asik oldugunda 100'luk skalada en tepeden baslamis oluyorlar. Ask demek 100 demek. Daha yukari cikma sansimiz yok, asagi inmeye mecburuz. Bunu bir kere kabul edelim. Askin sonsuza kadar surmesi gerekmiyor. Onun yerini cok daha onemli bir duygu aliyor: Olgunlasmis sevgi. Askin omrunun ne kadar oldugu bizim birlikteligimizi belirlemiyor. Askin suresinden cok, askin neye donustugu onemli.