Yalan ?zerine Hadisler
YALANIN VE YALANCININ ZEMM?
5165 - Safv?n ?bnu S?leym rad?yallahu anh anlat?yor: "Ey Allah'?n Res?l?! dedik, m?'min korkak olur mu?"
"Evet!" buyurdular. "Pekiyi cimri olur mu?" dedik, yine:
"Evet!" buyurdular. Biz yine:
"Pekiyi yalanc? olur mu?" diye sorduk. Bu sefer: "Hay?r!" buyurdular."
Muvatta, Kel?m 19, (2, 990).
5166 - ?mam M?lik'e ula?t???na g?re, ?bnu Mes'ud rad?yallahu anh ??yle demi?tir: "Kul yalan s?ylemeye ve yalan s?yleme niyetini ta??maya devam edince bir an gelir ki, kalbinde ?nce siyah bir nokta belirir. Sonra bu nokta b?y?r ve kalbinin tamam? simsiyah olur. Sonunda Allah nezdinde "yalanc?lar" aras?na kaydedilir."
Muvatta, Kelam 18, (2, 990).
5167 - Behz ?bnu Hakim an ebihi an ceddihi anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Yaz?klar olsun o kimseye ki, insanlar? g?ld?rmek i?in konu?ur ve yalan s?ylerler! Yaz?k ona, yaz?k ona!"
Ebu Davud, Edeb 88, (4990); Tirmizi, Z?hd 10, (2316).
5168 - Esma rad?yallahu anha anlat?yor: "Bir kad?n gelerek: "Ey Allah'?n Res?l?! Benim bir kumam var. Ona kar?? (yalan s?yleyerek) kocam?n vermedi?i ?eyle karn?m? doyurmu? g?stersem bana bir mahzur getirir mi?" diye sordu. Aleyhissalatu vesselam:
"Verilmeyenle karn?n? doyurmu? g?sterip ?v?nen, t?pk?, iki yalan elbisesini giyen gibidir" cevab?n? verdi."
Buhari, Nikah 106; M?slim, Libas 127, (2130); Ebu Davud, Edeb 91, (4997).
5169 - Abdullah ?bnu Amir rad?yallahu anh anlat?yor: "Bir g?n, Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m, evimizde otururken, annem beni ?a??rd? ve:
"Hele bir gel sana ne verece?im!" dedi. Aleyhissalatu vesselam anneme:
"?ocu?a ne vermek istemi?tin?" diye sordu.
"Ona bir hurma vermek istemi?tim" deyince, Aleyhissalatu vesselam:
"Dikkat et! E?er ona bir ?ey vermeyecek olursan, ?zerine bir yalan yaz?lacak!" buyurdular."
Ebu Davud, Edeb 88, (4991).
5170 - Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"?mmetimin sonunda yalanc? Deccaller olacak. Onlar, ne sizin ne de atalar?n?z?n hi? i?itmedi?i ?eyleri anlatacaklar. Onlardan sak?n?n!"
M?slim, Mukaddime 6, (6).
5171 - ?bnu Mes'ud rad?yallahu anh anlat?yor: "?eytan insan suretinde temess?l eder ve bir cemaate gelerek onlara yalan ?eyler s?yler. Bir m?ddet sonra cemaattekiler da??l?rlar. Onlardan biri:
"Bir adam dinledim, y?z?n? de tan?r?m ama ismini bilmiyorum. ??yle ??yle s?ylemi?ti" diyerek (onun yalan?n? bilmeden tekrar eder)"
M?slim, Mukaddime 7. hadisin arkas?nda).
YALANIN M?BAH OLDU?U YERLER
5172 - Esm? Bintu Yez?d rad?yallahu anha anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Ey insanlar! Pervanenin ate?e at?lmas? gibi sizi yalan?n pe?ine d??meye sevkeden ?ey nedir? Halbuki, ?? yer hari? yalan?n her ?e?idi ?demo?luna haramd?r: Bu ?? yere gelince:
1. Erke?in, r?zas?n? sa?lamak i?in han?m?na yalan?,
2. Harpte s?ylenecek yalan. ??nk? harp bir hileden ibarettir.
3. ?ki m?sl?man?n aras?nda sulh? sa?lamak kasd?yla s?ylenen yalan."
Tirmizi, Birr 26, (1940).
5173 - ?mm? K?ls?m Bintu Ukbe rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m'? i?ittim, diyordu ki:
"?ki ki?inin aras?n? d?zelten, hay?r s?yleyip, hay?r tebli? eden kimse yalanc? de?ildir."
Buhari, Sulh 2; M?slim, Birr 101, (2605); Ebu Davud, Edeb 58, (4921); Tirmizi, Birr 26, (1939).
5174 - Safvan ?bnu S?leym ez-Z?hri rad?yallahu anh anlat?yor: "Bir adam: "Ey Allah'?n Res?l?! Ben kar?ma yalan s?yleyeyim mi?" demi?ti. Aleyhissalatu vesselam: "Yalanda hay?r yoktur!" buyurdular. Adam:
"Vaadde bulunmama, lehinde s?ylememe ne dersiniz?" diye tekrar sordu. Aleyhissalatu vesselam da: "?yleyse sana bir vebal yok!" buyurdular."
Muvatta, Kel?m 18, (2, 990).
5175 - Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"?brahim aleyhisselam sadece ?? yalan s?ylemi?tir: Bunlardan ikisi Allah'?n zat?yla ilgili; biri "?nne sagim?" s?z?d?r; di?eri de "Bel fegalehu kebiruhum haza" s?z?d?r. Bir tanesi de zevce-i p?kleri S?re Hatun hakk?ndad?r. Hz. ?brahim zalim birinin diyar?na (M?s?r'a) beraberinde S?re de oldu?u halde gelmi?ti. S?re g?zel bir kad?nd?. S?re'ye: "Bu cebb?r herif, bilirse ki sen kar?ms?n, senin i?in bana galebe ?alar. E?er sana soracak olursa, k?zkarde?im oldu?unu s?yle! ??nk? sen, zaten ?sl?m y?n?nden karde?imsin, din karde?iyiz. Ben yery?z?nde senden ve benden ba?ka bir m?sl?man bilmiyorum" dedi.
Bunlar z?lim kral?n memleketine girince, adamlar?ndan biri bunlar? g?rd?. Hemen gidip:
"Senin memleketine ?yle g?zel bir kad?n girdi ki, sizden ba?kas?n?n olmas? m?nasib de?ildir" dedi. Kral derhal adamlar g?nderip, S?re'yi yan?na getirtti. Hz. ?brahim namaza durdu. S?re adam?n yan?na girince, kraI (onu ayakta kar??lad?, fakat) elini ona uzatamad?. Eli ?iddetli ?ekilde tutuldu. S?re'ye:
"Elimi salmas? i?in Allah'a dua et! Sana zarar vermeyece?im!" dedi. S?re de dedi?ini yapt?. Ama kral tekrar S?re'ye sata?mak istedi. Eli, ?ncekinden daha ?iddetli tutulup kald?. S?re'ye ayn? ?ekilde ricada bulundu. O da kabul etti. (Adam normal hale d?n?nce tekrar) sata?mak istedi. Eli ?nceki iki seferden daha ?iddetli ?ekilde tutuldu. S?re'ye yine:
"Allah'a dua et, elimi sals?n, sana zarar vermeyece?im!" diye rica etti. S?re dua etti, adam?n elleri a??ld?. Kral kad?n? getiren adam? ?a??rd? ve ona: "Sen bana insan de?il bir ?eytan getirmi?sin. Bunu diyar?mdan ??kar!" dedi. S?re'ye, H?cer'i ba??? olarak verdi.
S?re y?r?yerek geldi. ?brahim onu g?r?nce:
"Nas?ls?n, ne haber?" dedi. S?re:
"Hay?r var! Allah cebb?r?n elini tuttu ve (bana) bir h?dim verdi!" dedi."
Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh der ki:
"Ey sema suyunun o?ullar?! Bu kad?n (H?cer) sizin annenizdir."
Buh?ri, Enbiy? 9, B?y?' 100, Hibe 36, Nik?h 12, ?kr?h 6; M?slim, Fez?il 154, (2371); Ebu D?vud, Tal?k 16, (2212); Tirmizi, Tefsir, Enbiya, (3165).
RESULULLAH HAKKINDA YALAN
5176 - Hz. Ali rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissalatu vessel?m buyurdular ki: "Benim hakk?mda yalan s?ylemeyin. Zira benim ?zerime yalan uyduran cehenneme girer."
Buh?ri, ?lm 38; M?slim, Mukaddime 1, (1); Tirmizi, ?lm 8, (2662).
5177 - ?bnu'z-Z?beyr rad?yallahu anh?ma anlat?yor: "Babama dedim ki: "Ben niye senin Res?lullah'tan hadis rivayetini i?itmiyorum. Halbuki falan ve falandan ?ok?a i?itiyorum?" Bana ?u cevab? verdi:
"Evet ben, m?sl?man oldu?um g?nden beri Aleyhissal?tu vessel?m'? hi? terketmedim. Hep beraber olduk. Ancak O'nun ??yle s?yledi?ini de i?ittim:
"Kim bile bile bana yalan nisbet ederse ate?teki yerini haz?rlas?n."
Buh?ri, ?lm 38; Eb? D?vud, ?lm 4, (3651).
5178 - Mu?ire ?bnu ?u'be rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Benim ?zerime s?ylenen yalan, bir ba?kas? ?zerine s?ylenen yalan gibi de?ildir. ?yleyse kim bile bile bana yalan nisbet ederse cehennemdeki yerini haz?rlas?n!"
Buh?ri, Cen?iz 34; M?slim, Mukaddime 4, (4); Tirmizi, ?lm 9, (2664).
5179 - M?c?hid merhum anlat?yor: "B??eyr el-A?evi, Hz. ?bnu Abb?s
rad?yallahu anh?m?'ya gelip:
"Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki..." diyerek bir?eyler anlatmaya kalkt?. Ancak ?bnu Abb?s onu konu?maya b?rakmad? ve kendisine iltifat etmedi. B??eyr:
"S?zlerimi niye dinlemiyorsunuz? Ben size Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m'dan anlat?yorum, hi? t?nm?yorsunuz, ni?in?" diye sordu. ?bnu Abb?s ona ?u cevab? verdi:
"Biz vaktiyle, bir kimsenin "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki" dedi?ini i?itince, g?zlerimizi ona ?evirip kulaklar?m?z? da dinlemek ?zere uzat?yorduk. Ne zaman ki, insanlar hadis rivayetinde laubalile?tiler, biz de onlardan ancak bildiklerimizi almaya ba?lad?k."
M?slim, Mukaddime 7, (7).
YALANIN VE YALANCININ ZEMM?
5165 - Safv?n ?bnu S?leym rad?yallahu anh anlat?yor: "Ey Allah'?n Res?l?! dedik, m?'min korkak olur mu?"
"Evet!" buyurdular. "Pekiyi cimri olur mu?" dedik, yine:
"Evet!" buyurdular. Biz yine:
"Pekiyi yalanc? olur mu?" diye sorduk. Bu sefer: "Hay?r!" buyurdular."
Muvatta, Kel?m 19, (2, 990).
5166 - ?mam M?lik'e ula?t???na g?re, ?bnu Mes'ud rad?yallahu anh ??yle demi?tir: "Kul yalan s?ylemeye ve yalan s?yleme niyetini ta??maya devam edince bir an gelir ki, kalbinde ?nce siyah bir nokta belirir. Sonra bu nokta b?y?r ve kalbinin tamam? simsiyah olur. Sonunda Allah nezdinde "yalanc?lar" aras?na kaydedilir."
Muvatta, Kelam 18, (2, 990).
5167 - Behz ?bnu Hakim an ebihi an ceddihi anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Yaz?klar olsun o kimseye ki, insanlar? g?ld?rmek i?in konu?ur ve yalan s?ylerler! Yaz?k ona, yaz?k ona!"
Ebu Davud, Edeb 88, (4990); Tirmizi, Z?hd 10, (2316).
5168 - Esma rad?yallahu anha anlat?yor: "Bir kad?n gelerek: "Ey Allah'?n Res?l?! Benim bir kumam var. Ona kar?? (yalan s?yleyerek) kocam?n vermedi?i ?eyle karn?m? doyurmu? g?stersem bana bir mahzur getirir mi?" diye sordu. Aleyhissalatu vesselam:
"Verilmeyenle karn?n? doyurmu? g?sterip ?v?nen, t?pk?, iki yalan elbisesini giyen gibidir" cevab?n? verdi."
Buhari, Nikah 106; M?slim, Libas 127, (2130); Ebu Davud, Edeb 91, (4997).
5169 - Abdullah ?bnu Amir rad?yallahu anh anlat?yor: "Bir g?n, Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m, evimizde otururken, annem beni ?a??rd? ve:
"Hele bir gel sana ne verece?im!" dedi. Aleyhissalatu vesselam anneme:
"?ocu?a ne vermek istemi?tin?" diye sordu.
"Ona bir hurma vermek istemi?tim" deyince, Aleyhissalatu vesselam:
"Dikkat et! E?er ona bir ?ey vermeyecek olursan, ?zerine bir yalan yaz?lacak!" buyurdular."
Ebu Davud, Edeb 88, (4991).
5170 - Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"?mmetimin sonunda yalanc? Deccaller olacak. Onlar, ne sizin ne de atalar?n?z?n hi? i?itmedi?i ?eyleri anlatacaklar. Onlardan sak?n?n!"
M?slim, Mukaddime 6, (6).
5171 - ?bnu Mes'ud rad?yallahu anh anlat?yor: "?eytan insan suretinde temess?l eder ve bir cemaate gelerek onlara yalan ?eyler s?yler. Bir m?ddet sonra cemaattekiler da??l?rlar. Onlardan biri:
"Bir adam dinledim, y?z?n? de tan?r?m ama ismini bilmiyorum. ??yle ??yle s?ylemi?ti" diyerek (onun yalan?n? bilmeden tekrar eder)"
M?slim, Mukaddime 7. hadisin arkas?nda).
YALANIN M?BAH OLDU?U YERLER
5172 - Esm? Bintu Yez?d rad?yallahu anha anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Ey insanlar! Pervanenin ate?e at?lmas? gibi sizi yalan?n pe?ine d??meye sevkeden ?ey nedir? Halbuki, ?? yer hari? yalan?n her ?e?idi ?demo?luna haramd?r: Bu ?? yere gelince:
1. Erke?in, r?zas?n? sa?lamak i?in han?m?na yalan?,
2. Harpte s?ylenecek yalan. ??nk? harp bir hileden ibarettir.
3. ?ki m?sl?man?n aras?nda sulh? sa?lamak kasd?yla s?ylenen yalan."
Tirmizi, Birr 26, (1940).
5173 - ?mm? K?ls?m Bintu Ukbe rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m'? i?ittim, diyordu ki:
"?ki ki?inin aras?n? d?zelten, hay?r s?yleyip, hay?r tebli? eden kimse yalanc? de?ildir."
Buhari, Sulh 2; M?slim, Birr 101, (2605); Ebu Davud, Edeb 58, (4921); Tirmizi, Birr 26, (1939).
5174 - Safvan ?bnu S?leym ez-Z?hri rad?yallahu anh anlat?yor: "Bir adam: "Ey Allah'?n Res?l?! Ben kar?ma yalan s?yleyeyim mi?" demi?ti. Aleyhissalatu vesselam: "Yalanda hay?r yoktur!" buyurdular. Adam:
"Vaadde bulunmama, lehinde s?ylememe ne dersiniz?" diye tekrar sordu. Aleyhissalatu vesselam da: "?yleyse sana bir vebal yok!" buyurdular."
Muvatta, Kel?m 18, (2, 990).
5175 - Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"?brahim aleyhisselam sadece ?? yalan s?ylemi?tir: Bunlardan ikisi Allah'?n zat?yla ilgili; biri "?nne sagim?" s?z?d?r; di?eri de "Bel fegalehu kebiruhum haza" s?z?d?r. Bir tanesi de zevce-i p?kleri S?re Hatun hakk?ndad?r. Hz. ?brahim zalim birinin diyar?na (M?s?r'a) beraberinde S?re de oldu?u halde gelmi?ti. S?re g?zel bir kad?nd?. S?re'ye: "Bu cebb?r herif, bilirse ki sen kar?ms?n, senin i?in bana galebe ?alar. E?er sana soracak olursa, k?zkarde?im oldu?unu s?yle! ??nk? sen, zaten ?sl?m y?n?nden karde?imsin, din karde?iyiz. Ben yery?z?nde senden ve benden ba?ka bir m?sl?man bilmiyorum" dedi.
Bunlar z?lim kral?n memleketine girince, adamlar?ndan biri bunlar? g?rd?. Hemen gidip:
"Senin memleketine ?yle g?zel bir kad?n girdi ki, sizden ba?kas?n?n olmas? m?nasib de?ildir" dedi. Kral derhal adamlar g?nderip, S?re'yi yan?na getirtti. Hz. ?brahim namaza durdu. S?re adam?n yan?na girince, kraI (onu ayakta kar??lad?, fakat) elini ona uzatamad?. Eli ?iddetli ?ekilde tutuldu. S?re'ye:
"Elimi salmas? i?in Allah'a dua et! Sana zarar vermeyece?im!" dedi. S?re de dedi?ini yapt?. Ama kral tekrar S?re'ye sata?mak istedi. Eli, ?ncekinden daha ?iddetli tutulup kald?. S?re'ye ayn? ?ekilde ricada bulundu. O da kabul etti. (Adam normal hale d?n?nce tekrar) sata?mak istedi. Eli ?nceki iki seferden daha ?iddetli ?ekilde tutuldu. S?re'ye yine:
"Allah'a dua et, elimi sals?n, sana zarar vermeyece?im!" diye rica etti. S?re dua etti, adam?n elleri a??ld?. Kral kad?n? getiren adam? ?a??rd? ve ona: "Sen bana insan de?il bir ?eytan getirmi?sin. Bunu diyar?mdan ??kar!" dedi. S?re'ye, H?cer'i ba??? olarak verdi.
S?re y?r?yerek geldi. ?brahim onu g?r?nce:
"Nas?ls?n, ne haber?" dedi. S?re:
"Hay?r var! Allah cebb?r?n elini tuttu ve (bana) bir h?dim verdi!" dedi."
Hz. Ebu Hureyre rad?yallahu anh der ki:
"Ey sema suyunun o?ullar?! Bu kad?n (H?cer) sizin annenizdir."
Buh?ri, Enbiy? 9, B?y?' 100, Hibe 36, Nik?h 12, ?kr?h 6; M?slim, Fez?il 154, (2371); Ebu D?vud, Tal?k 16, (2212); Tirmizi, Tefsir, Enbiya, (3165).
RESULULLAH HAKKINDA YALAN
5176 - Hz. Ali rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissalatu vessel?m buyurdular ki: "Benim hakk?mda yalan s?ylemeyin. Zira benim ?zerime yalan uyduran cehenneme girer."
Buh?ri, ?lm 38; M?slim, Mukaddime 1, (1); Tirmizi, ?lm 8, (2662).
5177 - ?bnu'z-Z?beyr rad?yallahu anh?ma anlat?yor: "Babama dedim ki: "Ben niye senin Res?lullah'tan hadis rivayetini i?itmiyorum. Halbuki falan ve falandan ?ok?a i?itiyorum?" Bana ?u cevab? verdi:
"Evet ben, m?sl?man oldu?um g?nden beri Aleyhissal?tu vessel?m'? hi? terketmedim. Hep beraber olduk. Ancak O'nun ??yle s?yledi?ini de i?ittim:
"Kim bile bile bana yalan nisbet ederse ate?teki yerini haz?rlas?n."
Buh?ri, ?lm 38; Eb? D?vud, ?lm 4, (3651).
5178 - Mu?ire ?bnu ?u'be rad?yallahu anh anlat?yor: "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki:
"Benim ?zerime s?ylenen yalan, bir ba?kas? ?zerine s?ylenen yalan gibi de?ildir. ?yleyse kim bile bile bana yalan nisbet ederse cehennemdeki yerini haz?rlas?n!"
Buh?ri, Cen?iz 34; M?slim, Mukaddime 4, (4); Tirmizi, ?lm 9, (2664).
5179 - M?c?hid merhum anlat?yor: "B??eyr el-A?evi, Hz. ?bnu Abb?s
rad?yallahu anh?m?'ya gelip:
"Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki..." diyerek bir?eyler anlatmaya kalkt?. Ancak ?bnu Abb?s onu konu?maya b?rakmad? ve kendisine iltifat etmedi. B??eyr:
"S?zlerimi niye dinlemiyorsunuz? Ben size Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m'dan anlat?yorum, hi? t?nm?yorsunuz, ni?in?" diye sordu. ?bnu Abb?s ona ?u cevab? verdi:
"Biz vaktiyle, bir kimsenin "Res?lullah aleyhissal?tu vessel?m buyurdular ki" dedi?ini i?itince, g?zlerimizi ona ?evirip kulaklar?m?z? da dinlemek ?zere uzat?yorduk. Ne zaman ki, insanlar hadis rivayetinde laubalile?tiler, biz de onlardan ancak bildiklerimizi almaya ba?lad?k."
M?slim, Mukaddime 7, (7).
