dış gebelik, embryonun normalde
yerleşmesi gereken rahim dışında bir yere yerleşerek gelişmesini
sürdürmesidir. Yaklaşık olarak 100 gebelikte 1 oranında görülmekle
birlikte, son yıllarda bu sıklık biraz daha artmıştır.
dış gebelik en sık olarak rahmin iki yanındaki tüplerde görülür. Normalde kadının yumurtası ile erkeğin spermi tüplerde karşılaşıp döllenme burada gerçekleşir. Döllenen yumurta 48-72 Saat sonra rahime ulaşıp, burada yerleşir ve
gelişmesine devam eder. Tüplerin iç tabakasında bir hasar oluştuğunda
döllenmiş yumurtanın bu yolculuğu gerçekleşmez ve tüp içinde gelişmesine
devam ederek dış gebeliğe neden olur.
Tüpler rahim duvarı gibi, kalın ve genişleme yeteneğine sahip
olmadıkları için gebeliğin büyümesi ile gerilip bir süre sonra
yırtılırlar. Bu hastanın yaşamını tehdit edici bir iç kanamaya neden
olabilir. Amaç bu evreye ulaşmadan hasatlığın tanınması ve tedavi
edilmesidir. Bu nedenle gebelik şüphesi olan kişide erken dönemde
yapılan ultrasonografinin amacı, gebeliğin yerleşim yerinin ve gebeliğin
Sağlıklı olup olmadığının belirlenmesidir.
DIş GEBELiK KiMLERDE DAHA SIKTIR?
dış gebelik için en önemli risk faktörü geçirilmiş olan
genital infeksiyonlardır. Tüpün içinde döllenmiş yumurtanın rahim içine
naklini kolaylaştıran tüysü oluşumlardaki kalıcı hasar dış gebelik
oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Bu infeksiyonlar klinik belirti vermeden,
farkına varılmadan da geçirilmiş olabilir.
sigara
ve nikotin de aynı şekilde tüpte hasara neden olarak dış gebelik
olasılığını arttırıcı bir risk faktörüdür. Tüplerle ilgili geçirilmiş Ameliyatlar
da dış gebelik için risk faktörüdür. Tüp bebek uygulamalarından sonra
dış gebelik daha sık görülmektedir. Daha önce dış gebelik nedeniyle Ameliyat geçirmiş olmak da dış gebelik olasılığını yaklaşık 10 kat arttırmaktadır.
NASIL BELiRTi VERiR?
Ağrı, adet gecikmesini izleyen vaginal kanama en önemli
işaretlerdir. Ağrının nedeni tüpün gerilmesidir. Daha sonra tüp
yırtılıp, karın içine kanama olduğunda çok şiddetli ağrı ve bayılma
ortaya çıkar. Amaç olayı bu boyuta gelmeden teşhis ve tedavi
edebilmektir.
Muayene esnasında rahim yanında kitle saptanması da önemli
bir bulgu olabilir. Ancak bu daha ilerlemiş hastalık tablosunda
karşılaşılabilecek bir bulgudur.
NASIL TANI KONULUR?
Bugün dış gebelik tanısında kullanılan en önemli iki araç
ultrasonografi ve kanda yapılan beta hCG düzeyi ölçümüdür. Bu sayede
hastalık çok erken aşamada yakalanabilmektedir. Geçmişte anne açısından
ölümcül bir hastalık olan dış gebelik bu sayede ölümcül bir hastalık
olmaktan çıkmıştır. Tanıda şüphe olduğu durumlarda laparoskopi hem tanı
hem de hastalığı tedavi edici olarak kullanılabilir.
Kanda yapılan gebelik testi, yani beta hCG düzeyi 1500 mIU/ml
nin üzerinde olduğu halde , vaginal ultrasonografide rahim içinde
gebelik kesesi görünmüyorsa dış gebelik olasılığı yüksektir. Ayrıca
ultrasonografide yumurtalık-tüp etrafında kitle saptanması, batın
boşluğunda serbest sıvı-kan görülmesi tanıyı destekleyen bulgulardır.
Normalde bu dönemde günaşırı bakılan beta hCG değerleri sağlıklı bir
gebelikte 2 kat artar. Gebelik sağlıklı bir gebelik değilse veya dış
gebelik söz konusuysa bu artış daha yavaş olur. Burada peş peşe yapılan
beta hCG ölçümleri ile birlikte ultrasonografik değerlendirmelerle tanı
büyük ölçüde doğru olarak konulabilir.
Beta hCG düzeyi yeterince artmıyor ve ultrasonografide rahim
içinde gebelik kesesi saptanmadığı halde tanıda şüphe varsa, kürtajla
rahim içinden alınan parça ile rahim içinde ortaya çıkıp bozulmuş bir
gebelik mi, yoksa gerçekten dış gebelik mi olduğu ayrımı yapılabilir.
Beta hCG düzeyinin günaşırı 2 kat arttığı hastalarda, rahim içinde
sağlıklı bir gebelik gelişebileceğinden bu işlemden kaçınılmalıdır.
Sponsorlu bağlantılar</ins>
Diğer yardımcı bir laboratuar testi de kan progesteron Hormon ölçümüdür. Gebelik Hormonu
olan progesteronun 25 ng/ml altında ölçülmesi sıklıkla gebeliğin
sağlıklı olmadığına işaret eder. Bu ya rahim içindeki bozulmuş bir
gebelik veya dış gebelik olabilir.
Vaginal yoldan yapılan ultrasonografide nadiren tüpteki gebelik kesesi ve hatta bebeğin kalb atışları görülebilir.
DIş GEBELiğiN DiğER YERLEşiM BöLGELERi
dış gebelik çok büyük olasılıkla tüplerde görülür. Diğer
yerleşim bölgeleri yumurtalıklar (ovaryen gebelik), abdominal gebelik ve
servikal gebeliktir.
Yumurtalıkta dış gebelik, tüm dış gebeliklerin %1 inden daha
azdır. Spermin yumurtayı, yumurtalık içinde döllemesi sonucu ortay
çıkar. Abdominal gebelik, gebeliğin karın boşluğunda yerleşmesidir.
Tüpteki gebeliğin karın boşluğuna atılıp burada gelişimini sürdürmesi
veya gebelik ürününün doğrudan karın boşluğunda gelişmesi ile oluşur.
çocuğun eşi -plasenta- barsaklar veya karın iç zarına yapışıp buradan
beslenir. Ancak bu gebelikler nadiren çok ileri gebelik aylarına
ulaşırlar. Ultrasonografide bebeğin etrafında rahim duvarının
görülmemesi ve rahmin ayrıca boş olarak saptanması ile tanı konur.
Tedavisi cerrahi olarak gebeliğin sonlandırılmasıdır.
Servikal gebelik, gebeliğin rahim ağzında €“serviks-
yerleşmesidir. Rahim ağzının, rahim duvarı gibi genişleyemediği için
gebeliğin büyümesi ile yırtılma ve çok şiddetli kanama olur. Tedavisi
ilaçla veya cerrahi olarak yapılabilir.
DIş GEBELiK NASIL TEDAVi EDiLiR?
Bugün dış gebelik tedavisinde en sık kullanılan yöntem
laparoskopidir. Bunun dışında açık ameliyat yani laparotomi, bugün ancak
iç kanaması olan hastalarda tercih edilmektedir. Son yıllarda ilaçla
tedavi de erken dönemde saptanan dış gebeliklerin tedavisinde başarıyla
uygulanmaktadır.
CERRAHi TEDAVi
Cerrahi tedavi laparoskopi veya laparotomi ile yapılabilir.
Her iki işlem de aynı amaçla kullanılabilir. Hastanın daha çabuk
iyileşmesi ve daha kısa süre hastanede kalması açısından laparoskopi
tercih edilmektedir.
Laparotomi, ancak çok acil girişim gerektiren, iç kanamalı
hastalarda uygulanmaktadır. Cerrahi tedavi tüpü koruyucu biçimde, tüpün
açılıp gebelik ürününün boşaltılması ve kanamanın durdurulması şeklinde
konservatif bir ameliyat olarak uygulanabilir. Tüp çok hasar görmüşse
veya hastanın tekrar çocuk isteği yoksa tüp tamamen alınabilir.
Laparoskopi karın açılmadan yapılan ameliyat şeklidir. Göbek Altından
ve karın alt bölgelerinde 3 adet, 5-10 mm.lik kesilerle girilerek,
optik sistemlerle karın içi ve genital organlar görüntülenmektedir.
Genel Anestezi altında yapılan bir işlemdir. sıklıkla hasta hastanede 1 Gün
kalıp taburcu edilebilir. Laparoskopide sıklıkla konservatif girişim
yapılmaktadır. Karın içi kontrol edildikten sonra dış gebelik bulunan
tüp saptanır. Tüpe çizgi şeklinde bir kesi yapılarak gebelik ürünü
boşaltılır ve kanama kontrolü sağlanır. Tüp korunduğu için hastanın aynı
tüpten tekrar gebe kalma şansı devam eder. Bu işlemden sonra tekrar dış
gebelik olma şansı %10 kadardır. Hastanın tekrar gebe kalma şansı, tüp
etrafında yapışıklık olup olmamasına, diğer tüpün durumuna da bağlıdır.
Tüpü çok hasar gören ve dış gebeliğin tekrarlama olasılığının yüksek olduğu hastalarda tüpün çıkartılması tercih edilebilir.
Yukarıda bahsedilen işlemler açık ameliyatla, yani laparotomi ile de gerçekleştirilebilir.
TIBBi TEDAVi
Son yıllarda dış gebelik tedavisinde ilaçla tedavi de
uygulanmaya başlanmış ve iyi sonuçlar alınmıştır. Methotrexate bu amaçla
kullanılan ilaçtır. Beta hCG düzeyinin 10.000 mIU/ml altında olduğu ve
iç kanama olmamış hastalarda uygulanabilir. Methotrexate tümör
tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Gebelik hücreleri normal
hücrelerden daha hızlı çoğaldıkları için bu ilaca tıpkı tümör hücreleri
gibi yanıt vermekte, dolayısı ile büyümeleri durmaktadır. Bu tedavinin
başarı şansı, uygun vakalarda %90 ın üzerindedir. Tekrar dış gebelik
olma olasılığı da cerrahi tedavi sonrasındaki gibi yuzde 10
civarındadır. Dezavantajı iyileşme sürecinin daha uzun olması (10-15 Güne kadar) ve ilaca bağlı bazı yan etkilerin görülebilmesidir
yerleşmesi gereken rahim dışında bir yere yerleşerek gelişmesini
sürdürmesidir. Yaklaşık olarak 100 gebelikte 1 oranında görülmekle
birlikte, son yıllarda bu sıklık biraz daha artmıştır.
dış gebelik en sık olarak rahmin iki yanındaki tüplerde görülür. Normalde kadının yumurtası ile erkeğin spermi tüplerde karşılaşıp döllenme burada gerçekleşir. Döllenen yumurta 48-72 Saat sonra rahime ulaşıp, burada yerleşir ve
gelişmesine devam eder. Tüplerin iç tabakasında bir hasar oluştuğunda
döllenmiş yumurtanın bu yolculuğu gerçekleşmez ve tüp içinde gelişmesine
devam ederek dış gebeliğe neden olur.
Tüpler rahim duvarı gibi, kalın ve genişleme yeteneğine sahip
olmadıkları için gebeliğin büyümesi ile gerilip bir süre sonra
yırtılırlar. Bu hastanın yaşamını tehdit edici bir iç kanamaya neden
olabilir. Amaç bu evreye ulaşmadan hasatlığın tanınması ve tedavi
edilmesidir. Bu nedenle gebelik şüphesi olan kişide erken dönemde
yapılan ultrasonografinin amacı, gebeliğin yerleşim yerinin ve gebeliğin
Sağlıklı olup olmadığının belirlenmesidir.
DIş GEBELiK KiMLERDE DAHA SIKTIR?
dış gebelik için en önemli risk faktörü geçirilmiş olan
genital infeksiyonlardır. Tüpün içinde döllenmiş yumurtanın rahim içine
naklini kolaylaştıran tüysü oluşumlardaki kalıcı hasar dış gebelik
oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Bu infeksiyonlar klinik belirti vermeden,
farkına varılmadan da geçirilmiş olabilir.
sigara
ve nikotin de aynı şekilde tüpte hasara neden olarak dış gebelik
olasılığını arttırıcı bir risk faktörüdür. Tüplerle ilgili geçirilmiş Ameliyatlar
da dış gebelik için risk faktörüdür. Tüp bebek uygulamalarından sonra
dış gebelik daha sık görülmektedir. Daha önce dış gebelik nedeniyle Ameliyat geçirmiş olmak da dış gebelik olasılığını yaklaşık 10 kat arttırmaktadır.
NASIL BELiRTi VERiR?
Ağrı, adet gecikmesini izleyen vaginal kanama en önemli
işaretlerdir. Ağrının nedeni tüpün gerilmesidir. Daha sonra tüp
yırtılıp, karın içine kanama olduğunda çok şiddetli ağrı ve bayılma
ortaya çıkar. Amaç olayı bu boyuta gelmeden teşhis ve tedavi
edebilmektir.
Muayene esnasında rahim yanında kitle saptanması da önemli
bir bulgu olabilir. Ancak bu daha ilerlemiş hastalık tablosunda
karşılaşılabilecek bir bulgudur.
NASIL TANI KONULUR?
Bugün dış gebelik tanısında kullanılan en önemli iki araç
ultrasonografi ve kanda yapılan beta hCG düzeyi ölçümüdür. Bu sayede
hastalık çok erken aşamada yakalanabilmektedir. Geçmişte anne açısından
ölümcül bir hastalık olan dış gebelik bu sayede ölümcül bir hastalık
olmaktan çıkmıştır. Tanıda şüphe olduğu durumlarda laparoskopi hem tanı
hem de hastalığı tedavi edici olarak kullanılabilir.
Kanda yapılan gebelik testi, yani beta hCG düzeyi 1500 mIU/ml
nin üzerinde olduğu halde , vaginal ultrasonografide rahim içinde
gebelik kesesi görünmüyorsa dış gebelik olasılığı yüksektir. Ayrıca
ultrasonografide yumurtalık-tüp etrafında kitle saptanması, batın
boşluğunda serbest sıvı-kan görülmesi tanıyı destekleyen bulgulardır.
Normalde bu dönemde günaşırı bakılan beta hCG değerleri sağlıklı bir
gebelikte 2 kat artar. Gebelik sağlıklı bir gebelik değilse veya dış
gebelik söz konusuysa bu artış daha yavaş olur. Burada peş peşe yapılan
beta hCG ölçümleri ile birlikte ultrasonografik değerlendirmelerle tanı
büyük ölçüde doğru olarak konulabilir.
Beta hCG düzeyi yeterince artmıyor ve ultrasonografide rahim
içinde gebelik kesesi saptanmadığı halde tanıda şüphe varsa, kürtajla
rahim içinden alınan parça ile rahim içinde ortaya çıkıp bozulmuş bir
gebelik mi, yoksa gerçekten dış gebelik mi olduğu ayrımı yapılabilir.
Beta hCG düzeyinin günaşırı 2 kat arttığı hastalarda, rahim içinde
sağlıklı bir gebelik gelişebileceğinden bu işlemden kaçınılmalıdır.
Sponsorlu bağlantılar</ins>
Diğer yardımcı bir laboratuar testi de kan progesteron Hormon ölçümüdür. Gebelik Hormonu
olan progesteronun 25 ng/ml altında ölçülmesi sıklıkla gebeliğin
sağlıklı olmadığına işaret eder. Bu ya rahim içindeki bozulmuş bir
gebelik veya dış gebelik olabilir.
Vaginal yoldan yapılan ultrasonografide nadiren tüpteki gebelik kesesi ve hatta bebeğin kalb atışları görülebilir.
DIş GEBELiğiN DiğER YERLEşiM BöLGELERi
dış gebelik çok büyük olasılıkla tüplerde görülür. Diğer
yerleşim bölgeleri yumurtalıklar (ovaryen gebelik), abdominal gebelik ve
servikal gebeliktir.
Yumurtalıkta dış gebelik, tüm dış gebeliklerin %1 inden daha
azdır. Spermin yumurtayı, yumurtalık içinde döllemesi sonucu ortay
çıkar. Abdominal gebelik, gebeliğin karın boşluğunda yerleşmesidir.
Tüpteki gebeliğin karın boşluğuna atılıp burada gelişimini sürdürmesi
veya gebelik ürününün doğrudan karın boşluğunda gelişmesi ile oluşur.
çocuğun eşi -plasenta- barsaklar veya karın iç zarına yapışıp buradan
beslenir. Ancak bu gebelikler nadiren çok ileri gebelik aylarına
ulaşırlar. Ultrasonografide bebeğin etrafında rahim duvarının
görülmemesi ve rahmin ayrıca boş olarak saptanması ile tanı konur.
Tedavisi cerrahi olarak gebeliğin sonlandırılmasıdır.
Servikal gebelik, gebeliğin rahim ağzında €“serviks-
yerleşmesidir. Rahim ağzının, rahim duvarı gibi genişleyemediği için
gebeliğin büyümesi ile yırtılma ve çok şiddetli kanama olur. Tedavisi
ilaçla veya cerrahi olarak yapılabilir.
DIş GEBELiK NASIL TEDAVi EDiLiR?
Bugün dış gebelik tedavisinde en sık kullanılan yöntem
laparoskopidir. Bunun dışında açık ameliyat yani laparotomi, bugün ancak
iç kanaması olan hastalarda tercih edilmektedir. Son yıllarda ilaçla
tedavi de erken dönemde saptanan dış gebeliklerin tedavisinde başarıyla
uygulanmaktadır.
CERRAHi TEDAVi
Cerrahi tedavi laparoskopi veya laparotomi ile yapılabilir.
Her iki işlem de aynı amaçla kullanılabilir. Hastanın daha çabuk
iyileşmesi ve daha kısa süre hastanede kalması açısından laparoskopi
tercih edilmektedir.
Laparotomi, ancak çok acil girişim gerektiren, iç kanamalı
hastalarda uygulanmaktadır. Cerrahi tedavi tüpü koruyucu biçimde, tüpün
açılıp gebelik ürününün boşaltılması ve kanamanın durdurulması şeklinde
konservatif bir ameliyat olarak uygulanabilir. Tüp çok hasar görmüşse
veya hastanın tekrar çocuk isteği yoksa tüp tamamen alınabilir.
Laparoskopi karın açılmadan yapılan ameliyat şeklidir. Göbek Altından
ve karın alt bölgelerinde 3 adet, 5-10 mm.lik kesilerle girilerek,
optik sistemlerle karın içi ve genital organlar görüntülenmektedir.
Genel Anestezi altında yapılan bir işlemdir. sıklıkla hasta hastanede 1 Gün
kalıp taburcu edilebilir. Laparoskopide sıklıkla konservatif girişim
yapılmaktadır. Karın içi kontrol edildikten sonra dış gebelik bulunan
tüp saptanır. Tüpe çizgi şeklinde bir kesi yapılarak gebelik ürünü
boşaltılır ve kanama kontrolü sağlanır. Tüp korunduğu için hastanın aynı
tüpten tekrar gebe kalma şansı devam eder. Bu işlemden sonra tekrar dış
gebelik olma şansı %10 kadardır. Hastanın tekrar gebe kalma şansı, tüp
etrafında yapışıklık olup olmamasına, diğer tüpün durumuna da bağlıdır.
Tüpü çok hasar gören ve dış gebeliğin tekrarlama olasılığının yüksek olduğu hastalarda tüpün çıkartılması tercih edilebilir.
Yukarıda bahsedilen işlemler açık ameliyatla, yani laparotomi ile de gerçekleştirilebilir.
TIBBi TEDAVi
Son yıllarda dış gebelik tedavisinde ilaçla tedavi de
uygulanmaya başlanmış ve iyi sonuçlar alınmıştır. Methotrexate bu amaçla
kullanılan ilaçtır. Beta hCG düzeyinin 10.000 mIU/ml altında olduğu ve
iç kanama olmamış hastalarda uygulanabilir. Methotrexate tümör
tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Gebelik hücreleri normal
hücrelerden daha hızlı çoğaldıkları için bu ilaca tıpkı tümör hücreleri
gibi yanıt vermekte, dolayısı ile büyümeleri durmaktadır. Bu tedavinin
başarı şansı, uygun vakalarda %90 ın üzerindedir. Tekrar dış gebelik
olma olasılığı da cerrahi tedavi sonrasındaki gibi yuzde 10
civarındadır. Dezavantajı iyileşme sürecinin daha uzun olması (10-15 Güne kadar) ve ilaca bağlı bazı yan etkilerin görülebilmesidir