ALTINI ISLATMA;
BİR UYUM VE DAVRANIŞ BOZUKLUÄžU
Çocuklar
genellikle 18-24 aylar arası tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Gelişimi
normal olan çocukların bir çoğu 2-3 yaş döneminde tuvalet gereksinimini
haber verir, ancak bu yaşlarda organları üzerinde tam kontrol
sağlayamadıkları için zaman zaman altlarını ıslatabilirler. Bu nedenle, 4
yaşına kadar arada sırada görülen altını ıslatma davranışı normal
karşılanabilir. Çocuğun gelişimi normalse, tuvalet eğitimini normal
dönemde aldıysa ve 4 yaşında olmasına rağmen gece veya gündüz altına
kaçırma davranışı zaman zaman da olsa devam ediyorsa, çocuğun duygusal
bir sorunu var demektir. Bu nedenle, anne-babaların kritik yaşlarda
ortaya çıkan bu davranışı çok iyi takip etmeleri gerekir. Aileler
genellikle 'normal kabul edilen alt ıslatma davranışı' ile 'uyum bozukluğu olarak kabul edilen alt ıslatma davranışı'
arasında ayırım yapmanın zor olduğunu ifade eder. Anne-babalar
aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurarak bu ayırımı daha kolay
yapabilirler. Aşağıdaki kriterler karşılanıyorsa, çocuğun, 'alt ıslatma'
davranışı, bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilmeli ve bir
uzmandan yardım alınmalıdır; çocuğun,
- fiziksel, hareket, dil ve zeka gelişimi normalse,
- tuvalet eğitimini aldıysa,
- 4 yaşındaysa,
-
aralıkla da olsa gece ve/veya gündüz altına kaçırma davranışı varsa,
alt ıslatma davranışı psikolojik bir soruna işaret ediyor demektir.
Alt
ıslatma davranışı her zaman psikolojik bir sorundan kaynaklanmayabilir;
organik bir bozukluk olup olmadığı mutlaka saptanmalıdır. Bunun dışında
ateşli hastalıklar ve idrar yolu enfeksiyonları da altını ıslatma
davranışına yol açabilir; bu durumlarda ortaya çıkan altını ıslatma
davranışı kısa süreli ve geçicidir.
Bazı anne-babalar çocuklarının
bilinçli olarak altlarını ıslattıklarını düşünebilir. Bu nedenle
çocuklarını yargılayan, suçlayan, hatta cezalandıran aileler vardır.
Oysa, çocukların büyük bir çoğunluğu, bilinçli olarak altlarını
ıslatmazlar. Bilinçli olarak ıslatsalar bile, çevrelerine bir mesaj
vermek için, yani rahatsız oldukları durumları ifade etmek için bunu
yaparlar. Her iki durumda da ailelerin, cezadan ve suçlayıcı tavırlardan
uzak durmaları gerekir. Bu tip baskıcı tutumlar sorunu artırmaktan
başka bir işe yaramaz. Çoğunluğu bilinçsizce ortaya çıkan bu davranışı
anlamak için alta kaçırma davranışının nasıl oluştuğunu bilmek gerekir;
vücudumuzdaki kasların bir kısmını kendi irademizle denetleyebiliriz,
ancak bir kısmı irademiz dışında hareket eder. Herhangi bir duygusal
sorun yaşadığımızda, kaygı, korku veya gerginlikle idrar torbasını
meydana getiren kaslar da vücudumuzdaki diğer organların kasları gibi
harekete geçebilir. Tuvalet eğitimini yeni almış çocuklar bu organın
kasları üzerinde yeterince kontrol sağlayamadıkları için altlarına
kaçırırlar. Çocuklarda 'alt ıslatma' davranışının geceleri daha çok
görülme sebebi de, çocukların bu kasları gece daha zor kontrol
edebilmeleridir.
Birçok uyum ve davranış bozukluğunda olduğu gibi
'altını ıslatma' davranışı da sorunu gidermeye çalışan anne-babaların
yanlış tutumları nedeniyle,
- tırmanarak artabilir,
- tırnak yeme, dikkat dağınıklığı, kıskançlık gibi yeni uyum ve davranış bozukluklarının ortaya çıkmasına neden olabilir,
-
öz-güven eksikliği, içe kapanıklık, aşırı kaygılı olma gibi sorunların
ortaya çıkmasına katkıda bulunarak kişilik gelişimini olumsuz
etkileyebilir.
'Alt ıslatma sorunu' olan çocukların anne-babaları
aşağıdaki konularda dikkatli davranarak, sorunun artmasını ve yeni
sorunlara sebebiyet vermesini engelleyebilirler. Sorunun çözümü için;
temelinde neler yattığını bulmak ve sebepleri ortadan kaldırmak için ise
mutlaka profesyonel yardım almaları gerekir. Lütfen, 4 yaşından sonra
devam eden alt ıslatma davranışını önemseyin ve çevrenizden önerilen
yöntemler ve kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek yerine bir
psikoloğa başvurun. Her çocuğun altını ıslatma davranışının altında
yatan sebepler farklıdır ve bu sebepler ancak titizlikle çalışılarak
ortaya çıkarılabilir. Alt ıslatma davranışının çok yaygın bir sorun
olması, geçici ve önemsiz olduğu anlamına gelmez, aksine ileriki
yaşlarda okul başarısızlığından, içe kapanıklığa kadar pek çok önemli
soruna neden olabilimektedir. Ailelerin altını ıslatma davranışı
olan çocuklarla ilgili dikkat etmesi gereken konular ve kaçınmaları
gereken tutumlar aşağıda özetlenmiştir;
- sorunu çözmek için baskıcı ve aşırı disiplinli tutumlardan,
- çocuğun bu durumunu kardeşleri dahil başkalarıyla onun yanında paylaşmaktan,
- alaycı ve küçümseyici tavırlardan,
- altını ıslatma davranışı için çocuğu cezalandırmaktan,
- bu davranışın ortadan kalktığı durumlarda çocuğu ödüllendirmekten*.
- bu davranış nedeniyle ortaya çıkan sorunlardan (çamaşır vb.) şikayet etmekten,
- bu davranışı olmayan çocuklarla çocuğu kıyaslamaktan,
- altını ıslatmasını bahane ederek çocuğun taleplerini reddederek yiyecek ve içeceklerine sürekli kısıtlamalar getirmekten ve*
- tuvalete tutmak için çocuğun gece uykusunu çok sık bölmekten kaçınmaları gerekmektedir*.
*
Ödüllendirme, gece tuvalete tutma ve içecek kısıtlaması, 'alt ıslatma
davranışının' bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilmediği
durumlarda, bazı uzmanlar tarafından belirli bir süre uygulanmak
koşuluyla, önerilebilmektedir. Bu yöntemler, 'alt ıslatma davranışının'
bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edildiği durumlarda, çok
nadiren bazı çocuklarda davranışı unutturmakta işe yarayabilir, ancak
sorunu çözmekten çok baskıladığı (unutturduğu) için sağlıklı ve kalıcı
bir çözüm yaratamamaktadır. Bu durumlarda, sorunun sebebi ortadan
kalkmadığı için, sorun ya bir süre sonra yinelenmekte veya kendini yeni
bir soruna bırakmaktadır.
BİR UYUM VE DAVRANIŞ BOZUKLUÄžU
Çocuklar
genellikle 18-24 aylar arası tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Gelişimi
normal olan çocukların bir çoğu 2-3 yaş döneminde tuvalet gereksinimini
haber verir, ancak bu yaşlarda organları üzerinde tam kontrol
sağlayamadıkları için zaman zaman altlarını ıslatabilirler. Bu nedenle, 4
yaşına kadar arada sırada görülen altını ıslatma davranışı normal
karşılanabilir. Çocuğun gelişimi normalse, tuvalet eğitimini normal
dönemde aldıysa ve 4 yaşında olmasına rağmen gece veya gündüz altına
kaçırma davranışı zaman zaman da olsa devam ediyorsa, çocuğun duygusal
bir sorunu var demektir. Bu nedenle, anne-babaların kritik yaşlarda
ortaya çıkan bu davranışı çok iyi takip etmeleri gerekir. Aileler
genellikle 'normal kabul edilen alt ıslatma davranışı' ile 'uyum bozukluğu olarak kabul edilen alt ıslatma davranışı'
arasında ayırım yapmanın zor olduğunu ifade eder. Anne-babalar
aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurarak bu ayırımı daha kolay
yapabilirler. Aşağıdaki kriterler karşılanıyorsa, çocuğun, 'alt ıslatma'
davranışı, bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilmeli ve bir
uzmandan yardım alınmalıdır; çocuğun,
- fiziksel, hareket, dil ve zeka gelişimi normalse,
- tuvalet eğitimini aldıysa,
- 4 yaşındaysa,
-
aralıkla da olsa gece ve/veya gündüz altına kaçırma davranışı varsa,
alt ıslatma davranışı psikolojik bir soruna işaret ediyor demektir.
Alt
ıslatma davranışı her zaman psikolojik bir sorundan kaynaklanmayabilir;
organik bir bozukluk olup olmadığı mutlaka saptanmalıdır. Bunun dışında
ateşli hastalıklar ve idrar yolu enfeksiyonları da altını ıslatma
davranışına yol açabilir; bu durumlarda ortaya çıkan altını ıslatma
davranışı kısa süreli ve geçicidir.
Bazı anne-babalar çocuklarının
bilinçli olarak altlarını ıslattıklarını düşünebilir. Bu nedenle
çocuklarını yargılayan, suçlayan, hatta cezalandıran aileler vardır.
Oysa, çocukların büyük bir çoğunluğu, bilinçli olarak altlarını
ıslatmazlar. Bilinçli olarak ıslatsalar bile, çevrelerine bir mesaj
vermek için, yani rahatsız oldukları durumları ifade etmek için bunu
yaparlar. Her iki durumda da ailelerin, cezadan ve suçlayıcı tavırlardan
uzak durmaları gerekir. Bu tip baskıcı tutumlar sorunu artırmaktan
başka bir işe yaramaz. Çoğunluğu bilinçsizce ortaya çıkan bu davranışı
anlamak için alta kaçırma davranışının nasıl oluştuğunu bilmek gerekir;
vücudumuzdaki kasların bir kısmını kendi irademizle denetleyebiliriz,
ancak bir kısmı irademiz dışında hareket eder. Herhangi bir duygusal
sorun yaşadığımızda, kaygı, korku veya gerginlikle idrar torbasını
meydana getiren kaslar da vücudumuzdaki diğer organların kasları gibi
harekete geçebilir. Tuvalet eğitimini yeni almış çocuklar bu organın
kasları üzerinde yeterince kontrol sağlayamadıkları için altlarına
kaçırırlar. Çocuklarda 'alt ıslatma' davranışının geceleri daha çok
görülme sebebi de, çocukların bu kasları gece daha zor kontrol
edebilmeleridir.
Birçok uyum ve davranış bozukluğunda olduğu gibi
'altını ıslatma' davranışı da sorunu gidermeye çalışan anne-babaların
yanlış tutumları nedeniyle,
- tırmanarak artabilir,
- tırnak yeme, dikkat dağınıklığı, kıskançlık gibi yeni uyum ve davranış bozukluklarının ortaya çıkmasına neden olabilir,
-
öz-güven eksikliği, içe kapanıklık, aşırı kaygılı olma gibi sorunların
ortaya çıkmasına katkıda bulunarak kişilik gelişimini olumsuz
etkileyebilir.
'Alt ıslatma sorunu' olan çocukların anne-babaları
aşağıdaki konularda dikkatli davranarak, sorunun artmasını ve yeni
sorunlara sebebiyet vermesini engelleyebilirler. Sorunun çözümü için;
temelinde neler yattığını bulmak ve sebepleri ortadan kaldırmak için ise
mutlaka profesyonel yardım almaları gerekir. Lütfen, 4 yaşından sonra
devam eden alt ıslatma davranışını önemseyin ve çevrenizden önerilen
yöntemler ve kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek yerine bir
psikoloğa başvurun. Her çocuğun altını ıslatma davranışının altında
yatan sebepler farklıdır ve bu sebepler ancak titizlikle çalışılarak
ortaya çıkarılabilir. Alt ıslatma davranışının çok yaygın bir sorun
olması, geçici ve önemsiz olduğu anlamına gelmez, aksine ileriki
yaşlarda okul başarısızlığından, içe kapanıklığa kadar pek çok önemli
soruna neden olabilimektedir. Ailelerin altını ıslatma davranışı
olan çocuklarla ilgili dikkat etmesi gereken konular ve kaçınmaları
gereken tutumlar aşağıda özetlenmiştir;
- sorunu çözmek için baskıcı ve aşırı disiplinli tutumlardan,
- çocuğun bu durumunu kardeşleri dahil başkalarıyla onun yanında paylaşmaktan,
- alaycı ve küçümseyici tavırlardan,
- altını ıslatma davranışı için çocuğu cezalandırmaktan,
- bu davranışın ortadan kalktığı durumlarda çocuğu ödüllendirmekten*.
- bu davranış nedeniyle ortaya çıkan sorunlardan (çamaşır vb.) şikayet etmekten,
- bu davranışı olmayan çocuklarla çocuğu kıyaslamaktan,
- altını ıslatmasını bahane ederek çocuğun taleplerini reddederek yiyecek ve içeceklerine sürekli kısıtlamalar getirmekten ve*
- tuvalete tutmak için çocuğun gece uykusunu çok sık bölmekten kaçınmaları gerekmektedir*.
*
Ödüllendirme, gece tuvalete tutma ve içecek kısıtlaması, 'alt ıslatma
davranışının' bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilmediği
durumlarda, bazı uzmanlar tarafından belirli bir süre uygulanmak
koşuluyla, önerilebilmektedir. Bu yöntemler, 'alt ıslatma davranışının'
bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edildiği durumlarda, çok
nadiren bazı çocuklarda davranışı unutturmakta işe yarayabilir, ancak
sorunu çözmekten çok baskıladığı (unutturduğu) için sağlıklı ve kalıcı
bir çözüm yaratamamaktadır. Bu durumlarda, sorunun sebebi ortadan
kalkmadığı için, sorun ya bir süre sonra yinelenmekte veya kendini yeni
bir soruna bırakmaktadır.