AKYA
Lichia amia,Gabelsmakrele,Liche n‚-b‚ Kuzu, Çıplak, Leka ve İskender Balığı olarak da anılır. Genelde 50 - 100 cm, en çok 180 cm. ve 60 kg. ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek dipte kıyılara yakın küçük sürüler halinde dolaşır. Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok edercesine yer. Geçmişte çok avlanılması nedeniyle neslinin tükenme tehlikesi vardır. Korunması gerekir.
Pişirme Biçimi
Izgara (fileto veya şiş), tava, çorba, yahni
Dönem
Yaz ortasından itibaren. Özellikle temmuz-eylül arası
BARBUNYA
Mullus Barbatus,Meerbarbe,Rouget-Barbe De Vase
Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, çamurlu sahillerinde 300 m 'ye varan derinliklerinde sürüler halinde yaşar. Ortalama 12 - 15 cm 'den en çok 40 cm. büyür. Suyun ısı şartlarında derinlerden sahile mevsimsel göçler yapar. 10 yıl yaşayabilir. Nisan - Haziran arası 15.000 - 100.000 yumurta döker. Etinin lezzeti ve bol avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, balık çorbasına (ilave edilir), kağıt kebabı, buğlama
Dönem
İlkbahar başlarında, mart, nisan
ÇİPURA
Sparus Aurata,Goldbrasse,Dorade Royal
Ege ve Akdeniz 'in bu namlı balığı Marmara'da seyrek bulunur. Ortalama 25 - 35 cm. boy ve 0,5 - 3 kg. ağırlıkta, en çok 60 cm. ve 6 kg 'da olabilir. Etçil bir balıktır. Kuvvetli çenesiyle küçük kabukluları, balıkları ve diğer hayvanları kolayca yer. Yaz devresinde sığlarda, kış aylarında da 35 - 40 m. derinliklerde yaşar. İki yaş üstündekiler daha da derinlere iner. Üremeleri Ekim - Aralık aylarında olur. 100.000 - 150.000 yumurta döker. Eti çok lezzetlidir. Ayrıca üretim kültürüne uygunluğu nedeniyle ekonomik değeri çok yüksektir.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, buğulama, haşlama, pilaki
Dönem
Her mevsimde, bilhassa eylül ve ekim aylarında
ÇİZGİLİ MERCAN
Lithognathus Mormyrus,Marmorbrasse,Serranide Ou Bar
Mırmır Balığı da denir. Mercana göre vücudu daha uzundur. Genellikle Akdeniz’de bulunur ve en çok 30 cm 'e büyür. Sığ suların bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk bölgelerinde yaşar. Acısu bölgelerine de girer. Biyolojik yaşamı Karagöz / Mercan gibidir. Etinin lezzetli olmasına rağmen az bulunan ve sadece taze tüketilen bir
ÇİZGİLİ ORKİNOS
Katsowonus Pelamis,Echter Bonito,Bonite … Ventre Raye Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege’ye kadar sularımızda rastlanan Orkinos türlerinden biridir. Boyu ortalama 60 - 100 cm. olur. Yemlendiği balık sürülerini önüne katarak Karadeniz’e çıkar ve orada sular ısınınca üreme yapar. Bu gidiş - gelişler Karadeniz ve Marmara’daki yerli balıkların doğal dengesini oluşturur. Etinin insan gıdası olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık yönüyle aşırı tüketimi hem Orkinos türünü hem de onunla akım sağlayan diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir.
DİL BALIÄžI
Arnoglossus Laterna,Seezunge,Sole Commune
Denizlerimizde 10 m 'den 300 - 500 m 'ye kadar derinliklerin, kumlu, çamurlu veya çakıllı diplerinde fazla hareket etmeden ve uzun göçler yapmadan yaşar. Boyları 20 - 25 cm. olur. Dipteki omurgasızlar, küçük balıklar ve böceklerle beslenir. Bahardan itibaren kıyılara sokularak Haziran - Temmuz arasında üreme yapar. Kış aylarında eti dolgun ve lezzetli olur. Genelde her mevsimde bulunan ekonomik değeri yüksek olan bir balıktır.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, şiş veya fileto, balık çorbasına (ilave edilir), buğlama
Dönem
Kış ve İlkbahar aylarında, kasım - mayıs arası
EŞKİNA
Sciana Umbra,Meerrabe,Corb
Sıcak ve ılıman denizlerin 100 - 150 m. taşlık, kayalık ve mercanlı bölgelerinde yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. Gezgin bir balık değildir. Aynı zamanda Taşbalığı ve Mavruşgil Balığı olarak da tanınır. Bahar sonu, yaz aylarında üreyen Eşkina 30 - 35 cm. uzunluk ve 500-600 gr. ağırlığa erişir. Beyaz ve çok lezzetli eti ile ekonomik değeri yüksektir.
Pişirme Biçimi
Buğulama , haşlama (mayonezli), tava, yahni, kiremitte fırın, salata, çorba
Dönem
Mayıs, Ekim ve Kasım ayları
FANGRİ MERCAN
Sparus Pagrus,Sackbrasse,Pagre Commune
Bir Mercan türüdür ve Trança ile büyük benzerlik gösterir. Ortalama 25-35, en çok 80 cm. boyda sıcak denizlerde, Güney Ege ve Akdeniz 'de yaygın bulunan kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenen etçil bir balıktır. Taşlık ve kayalıkların mağaralı oyuklarında yaşar. Üremesi bahardan Ağustosa kadar sürer. Mercan ailesi içinde eti lezzetli olanlardandır., ancak seyrek bulunduğu için ekonomik değeri bölgeseldir.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, şiş veya fileto, haşlama mayonezli, yahni, kiremitte fırın, buğlama, salata
Dönem
Mayıs, Ekim, Kasım ayları
HAMSİ
Engraulis Encrasicolus,Sardelle,Anchois Commune
Karadenizin insan yaşamıyla birleşen balığıdır. Marmara’da da bulunur. Sürüler halinde yaşar ve 20 cm 'e kadar büyür. Ocak - Mart arasında beslenmek için sahillere yaklaşır ve bol av verir. Gündüzleri 30-40 m. derinlerde, geceleri yüzeye yakınlarda dolaşır. 1 yaşından itibaren olgunluğa erişip 180-200C sularda, 25-60 m. derinliklerde ve az tuzlu sularda üreyip yaklaşık 40.000 yumurta döker. Etinin lezzetli, çeşitli tüketim yönleriyle ekonomik değeri çok yüksektir. Aşırı avlanması ve Orkinos - Palamut - Uskumru / Torik sisteminde denge bozulması Hamsiyi de tehlikeli olarak etkilemektedir.
Pişirme Biçimi
Tuzlama, Tava, ızgara, hamsili ekmek, hamsili börek, hamsili pilav, buğulama, içli tava, ançüez ezme
Dönem
Ekim - Şubat arası
KALKAN
Psetta Maxima,Steinbut,Turbot Bir dip balığı olan Kalkan, Karadenizin en tanınmış balıklarındandır. Boğazlar, Marmara, Ege ve Akdeniz 'de seyrek rastlanır. Gezici balık değildir. Bütün hayatı dipte yatmakla geçer. Batı Akdeniz, Atlas Okyanusu ve Şimal Denizinde Kalkanın diğer türleri yaşamaktadır. 25 - 30 yıllık ömrü olan Kalkan Balığı 1 m. boya erişebilir. Sahillerde 5 - 10 m 'den başlayarak 300 - 400 m. derinliklere inebilir. Etçil ve fazlasıyla obur bir balıktır. Erkekleri 5 -6, dişileri ise 6 -7 yaşlarında olgunlaşıp üremeye geçebilir. Üremeleri 100 - 150C sularda Nisan'dan Haziran'a kadar sürer. Milyonlarca yumurta vermesi yanında etinin lezzeti ve verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksektir.
Pişirme BiçimiTava, ızgara, fileto veya şiş, kağıt kebabı
Dönem
Şubat - Mayıs
KIRMA MERCAN
Pagellus Acerne,Rotbrasse,Pageot Commun, Pageot Rouge Mercan ailesindendir. 0 - 400 m., bazen da 700 m. derinliklere inebilmektedir. Yaşam çevresi taşlık, kayalık ve dibe yakın yerlerdir. Boyları 35 - 40 cm‘ ye ulaşabilir. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege'de bolca bulunur. Ekonomik değeri yüksektir. Denizlerdeki ısıya göre ilkbahardan başlayarak Ağustos'a kadar üremeleri sürer. Etçil balık olan Mercanlar çeşitli küçük balıklar, kabuklular ve omurgasızlarla beslenir.
KUPEZ
Boops Boops,Gelbtriemen,Bogue Altınkuşak da denir. Ilıman ve sıcak denizlerde yaşar. Akdeniz, Ege ve Marmara'da bulunur. Marmara da kilerin bir bölümü Karadeniz’!e çıkar ve döner. Yosunlar, balık yavruları ve kabuklularla beslenir. Boyları 15 - 25, en çok 35 cm. olur. Üremelerini bahar sonunda yapar. Karagöz ve Çitari ile aynı türdendir. Eti lezzetlidir. Ancak bölgesel değerlenir.
Pişirme Biçimi
Tava, buğulama
KOLYOZ
Scomber Japonicus,Blasen Makrele,Maquereau Espagnol Bütün denizlerimizde bulunmakla beraber daha çok Marmara balığı sayılır. Şeklen uskumruya çok benzer fakat ayrı bir türdür. Büyük Okyanusta sürüler halinde yaşar. Küçük balıklar, yavruları ve planktonlarla beslenir. 2 - 3 yaşında olgunlaşan dişileri Temmuz - Ağustos arası 300.000 - 400.000 yumurtasını denize bırakır. Eti uskumru kadar lezzetli olmamakla beraber, taze - kuru - tuzlu olarak bol tüketilen bir balıktır.
Pişirme Biçimi
Tava, tuzlama, buğulama, pilaki, füme, çiroz
KEFAL
Mugil Cephalus,Gewöhnliche Meeräsche,Mulet … Grosse T‚te Denizlerimizde yaygın bulunan bir Kefal türüdür. Ortalama 35 - 50, en çok 75 cm. boyda olabilir. Bütün Kefaller gibi ürkek ve çevik bir balıktır. Açık denizle sahiller arasında gidip gelirler. Bazen beslenmek için sürüler halinde acı sulara, lagünlere, hatta nehirlerin içlerine girerler. Deniz dibi bitkileri ve yumuşakçalarla beslenir. Yaz aylarında üreyip 150.000 - 1.000.000 yumurta verir. Beyaz etinin lezzeti ve mumlanarak pazarlanan 'havyar' yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir.
Pişirme Biçimi
Tava, buğulama, yahni, haşlama mayonezli, kağıt kebabı, salata, füme, pilaki, yumurtasından tarama
Dönem
Nisan - Mayıs ve kış ayları
KAYIŞ BALIÄžI
Ophidion Barbatum, Bartmännchen, Abadeches Denizlerimizde seyrek rastlanan, 2 - 3 m 'den 150 m 'ye kadar derinliklerde üstü bitkilerle örtülü kumsal, çakıllı diplerde fazla göç etmeden yaşayan bir balıktır. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Boyları 30 cm. olabilir. Bahar - yaz sonu üreme yapıp 15.000 - 18.000 yumurta döker. Eti lezzetlidir. Fakat seyrek bulunduğu için ekonomik değeri yoktur
KARAGÖZ
Diplodus Vulgaris, Zweibindenbrasse,Sar … T‚ te Noir Bütün denizlerimizde, çoğunlukla Marmara ve Ege'de ılıman suların kayalıklarında yaşayan, bol bulunan ve sevilen yerli balıklarımızdandır. Sürüler halinde yaşar. Suların ısı şartlarına göre bahar aylarından Ağustosa kadar üreme yapar. Çeşitli türleri sularımızda yaşar. Kuyruğu lekeli ve çizgili olanı Isparoz / İspari olarak tanınır. Lezzetli eti ve bol avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksek bir balıktır.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, buğulama, yahni, kiremitte fırın, haşlama mayonezli, salata, plaki, kağıt kebabı
Dönem
Kış ayları Ocak
LEKELİ MERCAN
Pagellus Bogaraveo,Graubarsch,Pageot Rose
Mandagöz Mercan da denir. Ege ve Akdeniz’de yaygındır. 100-300 m‘ ye varan derinliklerde sahile yakınlarda kabuklular, omurgasızlar ve sualtı bitkileriyle beslenerek yaşar. Boyu 30-50 cm. olabilir. Hermafrodit bir balıktır. Hem erkeklik, hem de dişilik karakteri gösterir. Suların ısısına bağlı olarak bahar aylarında üreme yapar. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Ekonomik değeri yüksektir.
LAHOZ / GİRİDA
Epinephelus Aeneus, Zackenbarsch, Mroublanc Ege ve özellikle Akdeniz'de yaygın bulunan, boyları 1 m. olabilen bir Hani türüdür. Fazla derinlere gitmeden kayalık, taşlık veya çakıllı alanlarda yaşar. Oldukça yırtıcı, etçil bir balıktır. İrili ufaklı her türlü kabuklular, omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir. Mayıs - Haziran arasında üreme yapar. Akdeniz‘ İn eti çok lezzetli, şöhretli balıklarındandır. Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.
Pişirme BiçimiBuğulama, yahni, ızgara (şiş, fileto), çorba, haşlama mayonezli, plaki, salata
Dönem
Ağustos, Eylül
LEVREK
Dicentrarhus Labrax,Wolfsbarsch,Bar Europeen Denizlerimizde ve denizlerin nehirlerle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. Hani ailesindendir. Fazla gezici olmayan Levrek yerli balıklardan sayılır. Gençken gruplar halinde, sonraları tek başına yaşar. Yaşam ortamı karanlık ve kuytu yerlerdir. Bu nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır.
Yaklaşık 20 yıllık yaşamı olabilen Levrek, ortalama 50 - 60 cm‘ den 1 m. boy ve 10 - 12 kg. ağırlığa erişebilir. 40 cm‘ den küçüklerine İspendek denir. Küçük yavru balıklarla beslenir. Ocak - Mart arasında 500.000 - 2.000.000 yumurta dökerek yüksek bir üreme gösterir. Eti en lezzetli balıkların başında gelir. Bu nedenle ekonomik değeri çok yüksektir.
Pişirme Biçimi
Sebzeli (sebzesiz) haşlama, tava (şiş, fileto), tereyağlı buğulama, ızgara, kremalı kağıt kebabı, salata, pilaki
DönemŞubat, Mart, Kasım
LÜFER
Pomatomus Saltator,Tassergal,Blaubarsch Gezici balıklardan olan Lüfer Karadeniz'le Ege Denizi arasında dolaşır, büyümesinin aşamaları içinde değişik isimler alır. Buna göre:
Boyları,
- 10 cm 'ye kadar olanlar Defneyaprağı
15 - 18 cm‘ ye kadar olanlar çinakop
18 - 25 cm‘ ye kadar olanlar Sarıkanat
28 - 35 cm‘ ye kadar olanlar Lüfer,
35 cm‘ den fazla olanları da Kofana diye adlandırılır.
Seyrek olarak Kofanaların 60 cm‘ yi aştığı, hatta 1 m‘ ye ulaştığı görülmüştür. Lüfer sonbahar - kış aylarında en lezzetli ve olgun devrini yaşar. Yaz ortalarından sonbahara kadar da kışlamaya geçerler. Ilık suların 10 - 200 m. derinliklerinde yaşar. Üremeleri bahar sonu ile yaz başıdır. Kademeli olarak 60 - 80.000 yumurta verir. Bol verimliliği ve etinin lezzetiyle ekonomik değeri çok yüksektir.
Pişirme Biçimi
Çinakop: Buğulama, haşlama, ızgara, tava, kağıt-kebabı, tuzlama
Lüfer : Izgara (şiş, fileto), kağıt kebabı, tuzlama
Kofana : Izgara (şiş, fileto), balık köftesi, salata
Dönem
Eylül sonu - Ocak ortasına kadar
MERCAN
Pagellus Erythrinus,Rotbrasse,Pageot Commune Sıcak ve ılıman denizlerin en ünlü balıklarındandır. Denizlerimizde Karagözle beraber büyük bir aile oluşturur. Marmara, Ege ve Akdeniz’de yaygındır. Boyları yaklaşık 20 - 30, en çok 70 cm. olabilir. Etçildir. Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir. Denizlerin taşlık, kayalık bölgelerinde sahillere yakın yaşar. Diğer Mercanlar gibi Hermafrodit fiziği ile hem erkeklik, hem de dişilik karakteri göstererek bahar ayları ile Ağustos arası ürer. Lezzetli eti ve her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir.
Pişirme Biçimi
Tava, buğulama, ızgara, yahni, haşlama mayonezli, salata, kağıt kebabı, pilavlı
DönemEkim, Kasım
MEZGİT
Merlangius Euxinus, Wittling, Merlan Marmara ve Karadeniz'de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır. Boyları 20 - 40 cm. olabilir. Gelincik ve Bakalyaro ile aynı türdendir. 30 - 40 m 'nin altındaki derin sularda yaşar.
Gündüzleri yüzeylere çıkarak hamsi, sardalye vs. gibi sürü halindeki küçük balıkları avlayarak beslenir. Bölgesel şartlara göre Şubat - Mayıs arasında üreme yapar. Lezzetli eti ve her mevsimde bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.
Pişirme Biçimi
Tava, buğulama, haşlama
Dönem
Aralık - Şubat
SİNARİT
Dentex Dentex,Zahnbrasse,Dent‚ Karagöz ailesinden olan Sinağrit Ege ve Akdeniz'in sert, hareketli ve kuvvetli bir balığıdır. 1-1,5 m. boy ve 10 - 15 kg. ağırlığa büyüyebilir. Kabuklular, yumuşakçalar ve özellikle Mürekkep Balığı ile beslenir. Kuvvetli çenesiyle bir İstakozu rahatça kırıp, yiyebilir. Yazın kıyıların "taşlık, kayalık bölümlerinde; kışın da 300 m‘ ye" varan derinlerde küçük sürüler halinde yaşar. İlkbahar aylarında üreme yapar. Etinin lezzeti ve ender avlanmasıyla çok kıymetli bir balıktır. Olta avcılığı da amatörler için değerlidir.
Pişirme Biçimi
Tava, ızgara (şiş, fileto), buğulama, kağıt kebabı, haşlama, pilaki
Dönem
Ağustos - Eylül
ZARGANA
Belone Belone, Hornhecht, Orphie 60 - 70 cm., bazen de 1 m. uzunluğa varan Zargana ortalama 18 yıl yaşar. Hamsi, Çaça, Çamuka ve Kıraça gibi küçük balıklarla beslenir. Ilıman denizlerimizin yerli balıklarındandır. Kılıç balığı başlıca düşmanıdır. Yapısıyla gayet çevik ve süratli bir balıktır. Kendini korumak için su yüzeyine sıçrayarak da yüzebilir. Genelde Lüfer avında yem olarak kullanılır. Eti yönünden değerlidir. İlkbahardan sonbahara kadar üreme sürecinde 30.000 - 50.000 yumurta verir.
Pişirme Biçimi
Tava, buğulama, pilaki
Dönem
Aralık - Şubat