BOŞANMA ve ÇOCUK
BOŞANMA SEBEPLERİ
Evlilik,
her kurum gibi zaman zaman aksayan yönleri olan bir kurum, bu
aksaklıklar giderilemediğinde ise sonuç ne yazık ki boşanmayla
noktalanıyor. Evlilik süresince aileye yeni bir birey katıldıysa boşanma
daha sancılı oluyor. Evliliğin bitmesine yol açan sebepler çok çeşitli olabilir, en çok görülen sebepleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. ekonomik sorunlar
2. eşlerin sosyo-kültürel yapı farklılıkları
3. cinsel sorunlar
4. iletişim bozukluğu
5. eşlerden birinin ihaneti
6. aile içi şiddet

Yukarıdaki
sebepler nedeniyle evlilik sorunları yaşayan bir çiftin anne-baba
olarak da çocuklarıyla sağlıklı ilişkiler kurabilmelerini bekleyemeyiz;
anne ya da baba ayrı ayrı çocuklarıyla sağlıklı ilişkiler kursalar bile,
birlikte çocuklarına karşı tutarlı, dengeli tutum ve davranışlar
sergilemekte güçlük çekeceklerdir. Bir evliliği başa çıkılamayan, çözüm
üretilemeyen, süregen sorunlarla devam ettirmenin çocuk üzerinde
yaratacağı olumsuz etkiler, bazen boşanmanın kendisinin yaratacağı
etkilerden daha fazla ve yıkıcı olabilir.
Boşanmanın sebebi ve şekli, çocukların boşanmadan ne kadar etkileneceğini belirler;
Örneğin,
anlaşmazlık (iletişim bozukluğu) nedeniyle biten bir evlilikle,
eşlerden birinin ihaneti sonucu biten bir evliliği karşılaştıralım.
İlkinde, eşler daha uzlaşmacı ve çocukla ilgili sorunların üstesinden
gelmek konusunda daha akılcı davranabilirler. İkinci durumda ise, eşler
birbirlerine karşı daha öfkeli ve düşmanca tutumlar sergilerler, durum
böyle olunca isteseler de uzlaşmacı olamazlar. İkinci tip boşanmalarda
ise çocuklar doğal olarak daha fazla zarar görürler.
BOŞANMA SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Sizi
boşanma kararı almaya iten sebepler ne olursa olsun, boşanma kararınızı
kesin olarak vermeden önce, aşağıdaki konuları gözden geçirdiğinizden
emin olun;

1. Yaşadığım sorunların ve mutsuzluğumun sebebi evliliğim, başka sorunları evliliğime atfetmiyorum,
2. Evliliğimi kurtarmak için elimden gelen herşeyi yaptım,
3. Bu kararı uzun sürede ve etki altında kalmadan verdim,
4. Eşim de, ben de ilişkimize yeterince zaman tanıdık,
5. Çocuğumuz ve ben boşanma olayından etkileneceğiz,
6. Boşandıktan sonra ortaya çıkabilecek yeni sorunlarla başa çıkabilecek gücüm var,
7. Yalnızca eşimden boşanıyorum, çocuğumdan değil (özellikle babalar için),
8. Eşimin de benim de çocuğumuza ihtiyacımız var, çocuğumuzun hem bana hem eşime ihtiyacı var, o yalnız birimize ait değil.

Kararınızı
kesin olarak verdiyseniz veya siz istemeseniz de eşiniz kesin olarak
sizden boşanmaya karar verdiyse çocuğunuzun boşanma sürecinden
olabildiğince az etkilenmesini sağlayabilmek için aşağıdaki maddeleri
yerine getirmeye çalışın;

1. Boşanmanın ne olduğu ve
   boşanmadan sonra anne, baba ve çocuğun yaşamında ne gibi değişiklikler
   olacağı konusunda çocuğu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek gerekir.
   Boşanma sürecinde, şehir veya ev değiştirme, bakıcı değiştirme, yeni bir
   evlilik vb. yaşam değişikliklerini erteleyin. Yaşanması zorunlu bazı
   değişiklikler varsa, bunlara kademeli geçişler yapmaya gayret edin.
   Çünkü her değişim, olumlu da olsa ekstra çaba gerektirir ve çocuğunuz
   için hepsine birden uyum sağlamak güç olabilir. Aynı sebeple, boşanma
   sonrası çocuk eşlerden hangisiyle kalacaksa, o ve çocuk ailenin
   boşanmadan önce yaşadığı mekanda yaşamaya devam etmelidir.
2. Eşler,
   kendi ailelerini de toplayarak (babaanne, hala , dayı vb.) hep birlikte
   bir toplantı yapmalı ve çocukla ilgili alınan kararlardan herkesin
   haberi olmalıdır. Böylece herkes çocuk için işbirliğinin kaçınılmaz
   olduğunu hatırlatmış olur, çocuğun bu durumdan çok etkilenebileceğinin
   ve bu konuda herkesten duyarlılık beklendiğinin altı çizilir ve
   kararlarda herkesin katkısı olduğundan kurallar daha az çiğnenir.
3. Çocuktan
   ayrı yaşayacak olan eş, kademeli olarak evden ayrı kalmaya
   başlamalıdır; bu süreç haftada bir günden 5-6 güne kadar çıkarıldığında
   çocuk ayrılığa daha kolay adapte olur. Boşanmadan sonra, çocuklar her
   iki eşle de sürekli ve düzenli olarak görüşmeye devam etmelidir. Siz
   artık sevgili veya karı-koca olmayabilirsiniz ama onun için halen
   anne-babasınız. O sizleri beraber tanıdı ve beraber istiyor, bunu
   anlamaya çalışın ve ayrılığınıza alışması için ona zaman verin.
   Çocuğunuza anne ve babanın bibirlerinden ayrılmalarının çocuklarından
   ayrılmaları anlamına gelmediğini anlatın. Hep birlikte sık sık biraraya
   gelin (Kendinizi,eşinizle bu biraraya gelişleri kimseye açıklamak zorunda hissetmeyin !!!).
4. Eşler
   boşanmanın çocukları için olduğu kadar kendileri için de zor olduğunu
   unutmamalı ve boşanmayı bir son değil, bir başlangıç olarak kabul
   etmelidirler. Öfke, yalnızlık duygusu, depresyon, kaygı gibi psikolojik
   sorunlar ortaya çıkabilir, bunlar doğaldır, gerekirse profesyonel yardım
   almaktan çekinmemek gerekir. Kendilerini ne kadar çabuk toparlarlarsa
   çocuklarına da o kadar çok yararlı olabilirler. Unutmamak gerekir ki,
   çocuklar yeni karşılaştıkları her durumun ne denli tehdit edici olup
   olmadığını anlamak için genellikle yetişkinlerin tepkilerine bakarlar.
   Sürekli ağlayan bir anne çocuğa durumun kötü olduğu, neşeli ve çabalayan
   bir anne ise her şeyin yolunda gittiği izlenimini verecektir.
5. Eşler
   çocukları kesinlikle birbirlerine karşı kullanmamalıdır; çocuk hiçbir
   şekilde taraf ve tanık tutulmamalıdır. Yeni düzenlemelerle ilgili
   kararlar alırken çocuğunuzun onayını alın ama çocuğunuzu karar verme
   sorumluluğu altında ezmeyin.
6. Çocuk, boşanmış bir anne-babanın
   çocuğu olmayı çevresine karşı bir silah gibi kullanmamalıdır. Her konuda
   gereksiz tavizler vererek çocuğun boşanmadan alacağı yaralar yalnızca
   artırılır, azaltılmaz. Her gün çikolata yemesine izin vererek
   çocuğunuzun boşanma olayından daha az etkilenmesini sağlayamazsınız,
   sadece çikolataya daha çok alışmasını sağlarsınız.
7. Çocukla
   ilgili her konuda eşler birbirleriyle çelişen davranışlarda bulunmamaya
   gayret göstermeli, ortak bir yol izlenmelidir. Babanın evinde izin
   verilen bir şeye, annenin evinde yasak konulmamalıdır.
8. Çocuklar
   anne-babalarının boşanmasından kendilerini suçlayabilirler. Bu yüzden,
   boşanma sebebeinin çocukla hiçbir ilgisinin olmadığı, bunun anne ile
   babanın arasındaki anlaşmazlıktan kaynaklandığı açıkça anlatılmalıdır.
9. Çocuk
   anne-babasının yerine kimseyi koymak istemez, buna saygı duymak
   gerekir. Boþanma sonrası eşlerden biri yeni bir ilişki yaşıyorsa çocuğun
   bunu boşanmayı kabullenene kadar bilmemesi gerekir.
10. Boşanma sırasında, çocuklar mahkeme, eşya dağılımı, nafaka gibi konulardan haberdar edilmemelidir.

Anne-babası boşanmış veya boşanma aşamasında olan bir çocukla ilişkisi olan herkes için iki uyarı :
LÜTFEN,

1. Çocuğun yanında bu konuyu konuşmayın, özellikle de eşlerden birinin tarafını tutan veya kötüleyen sözler sarfetmeyin.
   
2. Boşanma olayını çocukla ilişkilendirmeyin ve çocuğa bu anlama gelen sözler sarfetmeyin;

Anne
ya da babasının kendisini sevmediği için, çok yaramazlık yaptığı için,
başka bir kadınla birlikte olmayı tercih ettiği için vb.
terkettiğini asla söylemeyin. Bu boşanan çiftlerin ailelerinin ve hatta
kendilerinin de çok düştüğü bir hatadır. Hernekadar bu sözler
gerekçelendirilirken “çocuk anne veya babadan soğusun da aramasın” gibi
bir iyi niyet öne sürülüyor olsa da, bu ne inandırıcı ne de çok
akılcıdır. Bu gibi sözlerle çocuğu teselli etmez, ona ancak
“terkedilmişlik duygusu ve/veya suçluluk duygusu” enjekte etmiş oluruz.
Böylece çocuk terkedildiğini çünkü sevgiye layık olmadığını, değersiz
olduğunu düşünür. Bu gibi sözlerin çocuklarda ne kadar derin ve
onarılması zor yaralar açabileceğini düşünebiliyor musunuz ?
Anne-babalar için son uyarı :
Boşanmaya
karar vermeden önce, eşinizle birlikte hareket ederek, çocuğunuzun
boşanmanızdan olabildiğince az etkilenmeslini sağlamak için tüm
önlemleri alsanız da, çocuğunuz bu olaydan çok etkilenebilir. Bazen de
çok dikkatsiz davranırsınız ama çocuğunuz fazla etkilenmez. Bunun iki
sebebi vardır; birincisi her çocuk her olaydan aynı oranda etkilenmez,
ikincisi olayın etkileri eşit olsa bile tepkiler ve tepkinin zamanı
farklı olabilir.
Buna ilaveten, boşanma olayı çocukları kuşkusuz
etkiliyor, ancak çocuklar olayın kendisinden çok, oluş biçiminden, süreç
içerisinde yaşananlardan etkileniyorlar. Çocuklara birşeyi anlatmanın
bin çeşit yolu var. Önemli olan çocuğumuz için doğru olan yolu
bulabilmek. Bizim çocuğumuz için, bizim koşullarımızda doğru olan bir
yol, bir başka çocuk için onun koşullarında doğru olmayabilir.
Çocuğunuzu boşanma sürecine hazırlama konusunda profesyonel yardım
almaktan çekinmeyin lütfen, bunu utanılacak bir şey olarak görmeyin.
Bunu yaparken de olabildiğince erken, boşanma kararı almadan veya hemen
sonrasında yapın. Bu arada, boşanma aşamasında çocukları için
profesyonel yardım alırken, iletişim sorunlarını çözebildiğini görerek,
evliliğini sürdürmeye karar veren çiftlerin sayısının da çok olduğunu
hatırlatmak isterim.