Kurtulu? sava?? hen?z ba?l?yordu. Ordu yoktu ve her taraftan vatan?n ba?r?na giren d??manlara kar?? ancak g?n?ll? ?etelerle sava? yap?l?yordu . Mebuslar aras?nda bile, d?v??? g?ze alan, fakat ?mitsizlikten kurtulamayanlar vard?.
Bir g?n b?y?k millet meclisinde vatan?n kurtulmas? i?in neler yap?lmas? laz?m geldi?i hakk?nda heyecanl? konu?malar oluyordu. Mebuslardan biri, s?zleri b?y?k vatan ?airi Nam?k Kemal’in ?u beyiti ile bitirdi: “Vatan?n ba?r?na d??man dayam?? han?erini yok mudur kurtaracak baht? kara maderini?..”
En b?y?k ve korkun? d??man?n ?mitsizlik oldu?unu pek iyi bilen Atat?rk bu beyitin iki kelimesini de?i?tirerek, fakat veznini de bozmaks?z?n sert ve sars?lmayan bir sesle ?u cevab? verdi:
“Vatan?n ba?r?na d??man dayas?n han?erini, bulunur kurtaracak maderini!...”
“Vatan?n ba?r?na d??man dayas?n han?erini, bulunur kurtaracak maderini!...”
“Siz Ankara’ dan giderseniz, ben Elmada?’na ??kar, kur?unum bitinceye kadar vatan? tek ba??ma m?dafaa ederim!..”
23 Nisan 1920... Ankara’da b?y?k millet meclisi a??lm??t?r. Memleketin her taraf?ndan bir?ok milletvekilleri gelmi?tir. Bu yeni meclise gelenlerin bir k?sm? Ankara’da hi?bir ?eyin olmad???n? g?r?nce, ?mitsizli?e d??m??lerdi. Bahsedilen ne Ye?ilordu, ne hazine, ne yatacak otel, hi?bir ?ey yoktu. Sadece, Mustafa Kemal...
...Baz?lar?na bu dava ??r?k gelmi? olacak ki, memleketlerine d?nmeye karar verdiler. Bunlar geri d?nerlerse mecliste huzursuzluk olaca??n? anlayan Mustafa Kemal, k?rs?ye ??kt?. O g?n pek heyecanl?yd?. Atat?rk’?n hayat?nda belki de b?yle canl? bir tablo do?mam??t?. Milletvekillerine hitaben :
- ??ittim ki, baz? arkada?lar yoksullu?umuzu bahane ederek memleketlerine d?nmek istiyorlarm??. Ben kimseyi zorla milli meclise davet etmedim. Herkes karar?nda ?zg?rd?r, bunlara ba?kalar? da kat?labilirler. Ben bu mukaddes davaya inanm?? bir insan s?fat? ile buradan bir yere gitmemeye karar verdim. Hatta, hepiniz gidebilirsiniz. Asker Mustafa Kemal mavzerini eline al?r, fi?eklerini g??s?ne dizer, bir eline de bayra??n? al?r, bu ?ekilde Elmada?’?na ??kar, orada tek kur?unum kalana kadar vatan? savunurum. Kur?unlar?m bitince de bu aciz v?cudumu bayra??ma sarar, d??man kur?unlar? ile yaralan?r, temiz kan?m?, mukaddes bayra??ma i?ire i?ire tek ba??ma can veririm. Ben buna and i?tim!.. diye feryat edince, herkesi bir heyecan dalgas? sard?. Hi? biri g?zya?lar?n? tutam?yordu.
- Falih R?fk? Atay-
23 Nisan 1920... Ankara’da b?y?k millet meclisi a??lm??t?r. Memleketin her taraf?ndan bir?ok milletvekilleri gelmi?tir. Bu yeni meclise gelenlerin bir k?sm? Ankara’da hi?bir ?eyin olmad???n? g?r?nce, ?mitsizli?e d??m??lerdi. Bahsedilen ne Ye?ilordu, ne hazine, ne yatacak otel, hi?bir ?ey yoktu. Sadece, Mustafa Kemal...
...Baz?lar?na bu dava ??r?k gelmi? olacak ki, memleketlerine d?nmeye karar verdiler. Bunlar geri d?nerlerse mecliste huzursuzluk olaca??n? anlayan Mustafa Kemal, k?rs?ye ??kt?. O g?n pek heyecanl?yd?. Atat?rk’?n hayat?nda belki de b?yle canl? bir tablo do?mam??t?. Milletvekillerine hitaben :
- ??ittim ki, baz? arkada?lar yoksullu?umuzu bahane ederek memleketlerine d?nmek istiyorlarm??. Ben kimseyi zorla milli meclise davet etmedim. Herkes karar?nda ?zg?rd?r, bunlara ba?kalar? da kat?labilirler. Ben bu mukaddes davaya inanm?? bir insan s?fat? ile buradan bir yere gitmemeye karar verdim. Hatta, hepiniz gidebilirsiniz. Asker Mustafa Kemal mavzerini eline al?r, fi?eklerini g??s?ne dizer, bir eline de bayra??n? al?r, bu ?ekilde Elmada?’?na ??kar, orada tek kur?unum kalana kadar vatan? savunurum. Kur?unlar?m bitince de bu aciz v?cudumu bayra??ma sarar, d??man kur?unlar? ile yaralan?r, temiz kan?m?, mukaddes bayra??ma i?ire i?ire tek ba??ma can veririm. Ben buna and i?tim!.. diye feryat edince, herkesi bir heyecan dalgas? sard?. Hi? biri g?zya?lar?n? tutam?yordu.
- Falih R?fk? Atay-
(Bano?lu, Age, S. 497)