İslam inancında çok bahsedilen ve hatta örnek almamız gerektiği konusunda, birçok hadislerin olduğu bir konu vardır. Peygamberimizin sünneti. Önce sünnet kelime olarak ne anlama geliyor onu doğru anlayalım ki, doğru bilgilere ulaşabilelim. Daha sonrada üzerinde düşünebilelim.
Sünnet kelime anlamı olarak, YOL, GİDİŞ, PRENSİP, KANUN DEMEKTİR. İslam toplumları arasında bu kelime, Peygamberimizin örnek davranışlarına verilen isim olduğu gibi, bir başka tarifte de şöyle anlatılır.
“Hazreti Muhammet’in Müslümanlarca uyulması gerekli sayılan davranışlarıyla, şu ya da bu konuda söylemiş olduğu sözlerin tümü, Hazreti Muhammet’in koyduğu kurallar ve Müslümanlara gösterdiği yol.”
İslam inancında sünnet konusuna verilen anlamlar, genel olarak bu sözlerle ifade edilir. Peki, Kur’an sünnet sözcüğüyle bizlere ne anlatıyor ve bu kelimeden bizler ne anlamalıyız. Bunu doğru anlamak için ayetlere bakalım.
Fetih 23: Allah'ın öteden beri gelen kanunu/sünneti budur. ALLAH'IN KANUNUNDA/SÜNNETİNDE ASLA BİR DEĞİŞİKLİK BULAMAZSIN.( Elmalı meali)
İsra 77: Bu, senden önce gönderdiğimiz bütün peygamberlerimiz hakkındaki SÜNNETİMİZDİR. Bizim SÜNNETİMİZDE herhangi bir değişme göremezsin. (Elmalı meali)
Nisa 26: Allah, size (hükümlerini) açıklamak, size, sizden öncekilerin YOLLARINI göstermek ve tövbelerinizi kabul etmek istiyor. Allah, hakkıyla bilendir, HÜKÜM VE HİKMET SAHİBİDİR. (Diyanet meali)
Bu ve buna benzer birçok ayete baktığımızda, Kur’an ın sünnet kelimesine verdiği anlam, ALLAH IN KANUNU, ALLAH IN BİZLERE ÇİZDİĞİ YOLU ANLAMLARINDA KULLANILMIŞTIR. Ayetlere dikkat ederseniz, Allah ın sünnetinde yani kanunlarında, bizlere çizdiği yolda, asla bir değişiklik olmayacağını, üstüne basa basa söylüyor.
Kur’an ın bu açıklamalarından sonra, gelelim günümüz İslam toplumunda, peygamberimizin sünneti sözüne verilen anlama. Ayetlerdeki açıklamaları okudunuz, Allah benim sünnetimde yani kanunlarımda asla bir değişiklik olmaz dedikten sonra, acaba peygamberimiz Allah ın sünnetine, bunlarda benim sünnetim, yani dinde koyduğum kanunlarım, kurallarım anlamında sünnetler ilave etmiş olabilir mi? ÇÜNKÜ GELENEKSEL FIKIH İNANCINDA, ALLAH IN ELÇİSİNİN, TIPKI KUR’AN GİBİ, DİNE HÜKÜM KOYMA YETKİSİ DE VARDIR DİYE İNANILIR.
Bunu söylemek ve düşünmek bile insanın içini titretiyor. Kur’an ın tümüne iman ettiğini söyleyen bir Müslüman, peygamberimizin Allah ın sünnetine/kanunlarına ilaveler yapabileceğine asla inanmaz ve inananları Kur’an ile uyarır. Buradan da anlaşıldığı gibi, peygamberimiz Kur’an ın koyduğu kurallara, kanunlara asla ilaveler yapmamış, yalnız Allah ın tebliğ ettiği Kur’an a uymuştur.
Allah Kur’an da, peygamberimizi örnek almamızı istemiştir. Çünkü peygamberimiz yaşamı, davranışlarıyla, hareketleriyle örnek bir insandı.
Ahzab 21: Andolsun ki, Resûlullah sizin için, Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok zikredenler için GÜZEL BİR ÖRNEKTİR.( Diyanet vakfı meali)
Bakın Allah elçisinin, bizler için örnek bir insan olduğunu söylüyor. Allah ve ahiret gününe iman etmiş bir Müslüman için, peygamberimizin yaşamı, insanlar arasındaki ilişkileri, davranışları ve hayata bakışı, elbette yalnız Kur’an ın çizgisinden yürüyüşü, bizler için örnektir. Peygamberimiz söyledikleri gibi, Allah ın dinine ilave ettiği hiçbir şey yoktur, Kur’an a baktığımızda olamayacağını açıkça görüyoruz. Yoksa peygamberimizin bıraktığı sakal, kültürleri gereği giydi kıyafet, ya da sevdiği yemekler değildi bizler için örnek oluşu. Çünkü bu örnekler hem kişisel, hem de yöreseldir, dinin ölçüleri dışındadır. Kişinin kişisel zevkini yansıtır.
Ne yazık ki bizler, Kur’an dan öyle uzak İslam ı yaşıyoruz ki, Kur’an ın özüne inemediğimiz, onun felsefesini, öğretisini anlayamadığımız içindir ki, dinin dışındaki yöresel, kültürel ve şekilsel konuları din zannediyoruz. Böyle olunca da, ALLAH IN SÜNNETİNDEN UZAKLAŞMIŞ, KENDİMİZE ADETA ŞEKİLSEL, AMA DİN İLE İLGİSİ OLMAYAN KONULARIN OLDUĞU, GÖRSEL SÜNNETLER, İNANÇLAR YARATIYORUZ. Dış görünüşe önem verdiğimiz içinde, hep aldanıyoruz.
Peygamberimizin bizler için örnek oluşunu, ne yazık ki kavrayamamışız, peygamberimizin örnekliğinden de faydalanamamışız. Onun adına uydurulan öyle sözlere inanmışız ki, adeta peygamberimizi, dinde Allah ın ortağı yapmışız. Hâlbuki Allah ayetlerinde açıkça ben kanunlarıma, hükmüme, sünnetime hiç kimseyi ortak etmem uyarıları, bizleri hiç etkilememiş. Emin olamayacağımız sözlerin ardından, hiç düşünmeden gitmişiz, gitmeye de devam ediyoruz.
PEYGAMBERİMİZİN SÜNNETİ, ALLAH IN SÜNNETİNDEN FARKLI DEĞİLDİ, ZATEN FARKLI OLAMAZDI. Çünkü Allah ın elçisine verdiği görev, sana indirdiğim Kur’an ile yani benim sünnetimle, kullarıma hükmet demiş ve bu konuda birçok ayet indirmişti. Onun içindir ki Kur’an a uyan, yani Allah ın sünnetine uyan, elçisinin yolundan gidiyor demektir. Eğer peygamberimizin, Kur'an ın dışından dine ilaveler yaptığına inanır ve bunları da dinin asli unsuru sayarsak, hem Allah ın yolundan, hem de elçisinin yolundan, sünnetinden ayrılmış, yanlışlara sapmış olacağımızı lütfen unutmayalım.
Değerli din kardeşlerim. Ömür su misali akıp gidiyor, lütfen kendimize gelelim. Bu dünyanın yalanlarına, ihtiraslarına kanmayalım. Bir gün emaneti teslim edeceğimiz vakit geldiğinde, son pişmanlıklarımızın fayda etmeyeceğini unutmayalım. Lütfen Allah ın sünnetine, beşeri sünnetler ilave etmeye çalışanların ardı sıra gitmeyelim, sözlerine inanmayalım. Hesap günü inanın çok, ama çokkkkk pişman oluruz.
Saygılarımla
Haluk GÜMÜŞTABAK